Publicystyka - ngo.pl

Raport ujawnia, że pomimo ograniczeń wiekowych, młodsze dzieci powszechnie korzystają z komunikatorów, często bez nadzoru dorosłych, doświadczając negatywnych konsekwencji.

Komunikatory, czyli główne narzędzie przez które komunikują się dziś dzieci, to kompletnie nieuregulowane medium. – Dzieci porozumiewają się na tam często z naruszeniem swoich granic, wysyłają sobie niekończące się, budzące skrajne emocje wiadomości. Są też narażone na kontakt z zupełnie obcymi osobami i mówią sobie rzeczy, których nigdy nie powiedziałyby sobie prosto w oczy – zauważa Sylwia Szwed, prezeska Fundacji Kosmos dla Dziewczynek.

Dla dorosłych komunikatory to neutralne narzędzie, a dla dzieci są miejscem, w którym doświadczają przebodźcowania, hejtu, wykluczenia i niepokoju.

Raport opiera się na głosach 22 dziewczynek w wieku 10-11 lat, które wzięły udział w trzeciej już Dziewczyńskiej Debacie zorganizowanej przez Fundację Kosmos dla Dziewczynek we współpracy z Fundacją Deloitte. Ideą debaty było wysłuchanie głosów dziewczynek i zapewnienie im przestrzeni, by mogły mówić swobodnie i otwarcie.

– To miała być rozmowa o relacji dziewczynek i ekranów. Jednak w trakcie debaty okazało się, że najważniejszym tematem, budzącym najsilniejsze i najbardziej różnorodne emocje, są komunikatory, a zwłaszcza WhatsApp, czyli aplikacja, z której – zgodnie z ograniczeniami wiekowymi – nie powinny korzystać, a robią to niemal wszystkie. – Zaskoczyła mnie świadomość tych dziewczynek. One czują, że coś z tym narzędziem komunikacji jest nie tak. A jednocześnie uważają, że muszą być na WhatsAppie. Bo jak cię tam nie ma, to jesteś wykluczona – zaznacza Sylwia Szwed.

Rodzice postrzegają komunikatory jako neutralny kanał komunikacji i nawet tam nie zaglądają. – To naiwność. Ten raport pokazuje, jak same dzieci używają WhatsAppa. Jak dziwne łańcuszki sobie przesyłają, w co się na nim bawią, jak wiele spraw mogą przez niego załatwić i ile czasu tam spędzają. Pora jeszcze raz się zastanowić, czy moja córka lub mój syn naprawdę powinien tam być – przestrzega Sylwia Szwed.

Raport „Dziewczynki i komunikatory” to apel o zmianę – o większą kontrolę, regulacje, ale przede wszystkim o zrozumienie i wsparcie dla najmłodszych użytkowniczek i użytkowników komunikatorów. Fundacja Kosmos dla Dziewczynek podkreśla, że przerzucanie całej odpowiedzialności tylko na dzieci i opiekunów nie zadziała.

– Daliśmy dzieciom potężne narzędzie, które w czasie pandemii dla wielu stało się bardzo ważnym narzędziem komunikacji. Ale nie daliśmy im wystarczających umiejętności reagowania na rzeczy trudne, które się z tym wiążą – tłumaczy Krzysia Gąsiorowska, ekspertka ds. prawnych Fundacji GrowSPACE Poland.

Łukasz Wojtasik z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę wymienia trzy największe zagrożenia związane z korzystaniem z komunikatorów przez dzieci: pornografię, cyberprzemoc i uzależnienia. – Do Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę docierają wiadomości o przypadkach uwodzenia dzieci za pośrednictwem komunikatorów zainstalowanych w telefonach – dochodzi do manipulacji, przesyłania materiałów pornograficznych w formie linków, wykorzystywania dzieci do tworzenia takich filmów – mówi Łukasz Wojtasik z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

Tym razem, po raz pierwszy w historii Fundacji Kosmos dla Dziewczynek, powstał nie tylko raport dla dorosłych, ale też jego wersja dla dzieci.

– Wierzymy, że dzieci mają prawo czytać i dyskutować o rzeczach, które ich dotyczą. Może ktoś po tym raporcie poczuje: Ojej, też tak mam. Albo: W mojej szkole jest inaczej. Albo: Chcę o tym pogadać z tatą, bo o komunikatorach pisze „Kosmos dla dziewczynek”. Oczywiście raport dla dzieci nie zwalnia, nas, dorosłych, z odpowiedzialności za zmianę sytuacji. Izabela Meyza powiedziała kiedyś, że to dorośli są odpowiedzialni za komunikację z dziećmi, nie dzieci. I ja w to bardzo wierzę – mówi Sylwia Szwed.

Raport zawiera wypowiedzi dziewczynek na temat komunikatorów, informacje, co jest w nich pociągającego, ale też dlaczego dziewczynki uważają je za niezbędne, jak i na ile skutecznie rodzice ograniczają używanie komunikatorów przez dziewczynki, jakie zagrożenia wiążą się z komunikatorami, a także postulaty dziewczynek i wypowiedzi ekspertek.

Partnerem debaty i raportu jest Fundacja Deloitte. – Od początku wspieramy organizację dziewczyńskich debat. Za każdym razem mamy poczucie, że bierzemy udział w czymś wyjątkowym i głębokim. To nie jest zwykły projekt edukacyjny dla nastolatek, tutaj to my uważnie słuchamy i uczymy się od nich. W tym roku mogliśmy zrozumieć, z czym mierzą się dziewczynki w swojej cyfrowej codzienności, co myślą o wirtualnych kontaktach z rówieśnikami i co jest dla nich trudne. Raport, który jest zapisem tego, co działo się podczas debaty zawiera konkretne, merytoryczne wnioski – dziewczynki w tym świecie są bardzo samotne. Teraz jest czas dla dorosłych, by wypracować i zaplanować działania, które poprawią ich dobrostan i dadzą im narzędzia do świadomego korzystania z komunikatorów, ale mamy też nadzieję, że dorośli znajdą czas na refleksję, jakie są przyczyny tej sytuacji. Bardzo się cieszę, że wspólnie z „Kosmosem dla dziewczynek” możemy dać im głos i sprawić, że będzie on usłyszany – mówi Agnieszka Mitoraj, prezeska Fundacji Deloitte.

Autorką raportu dla dorosłych jest Agnieszka Wójcińska, a wersję dla dzieci przygotowała Katarzyna Michalczak.