Publicystyka - ngo.pl

Opisywaliśmy niedawno na ngo.pl przypadki kontrowersyjnych interpretacji przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, jakich dokonują niektóre urzędy sprawujące nadzór nad organizacjami. Opisane przez nas sytuacje, zdarzyły się w Wydziale Spraw Obywatelskich Urzędu Miejskiego w Gdańsku (artykuł: „Oś sporu: dla kogo działalność odpłatna”), a także w Biurze Administracji Spraw Obywatelskich miasta st. Warszawy (artykuł: „Niedozwolona działalność odpłatna statutowa?”). Urzędy te zakwestionowały możliwość prowadzenia odpłatnej działalności pożytku publicznego przez organizacje, które nie mają statusu organizacji pożytku publicznego (OPP). W obu przypadkach pomyłka urzędników była ewidentna.

Ciągle niejasna

Mimo pięciu lat istnienia Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o
działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, ciągle zdarzają
się przypadki nieznajomości przepisów dotyczących działalności
odpłatnej, mimo, że jasno określa je ustawa. Dlatego powracamy do
tego tematu, aby przedstawić wykładnię przepisów ustawy w tym
zakresie potwierdzoną przez Departament Pożytku Publicznego.

Departament w piśmie z dnia 19 listopada 2008 r. (obok
publikujemy cały list w pdf) ustosunkował się do
pytań Stowarzyszenia „Przyjazne Pomorze”, którego problem z
wpisaniem do statutu zapisów o prowadzeniu działalności odpłatnej
opisaliśmy w listopadowym numerze miesięcznika gazeta.ngo.pl (nr
11(59)2009). Stowarzyszenie „Przyjazne Pomorze” nie zaakceptowało
interpretacji Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Miejskiego w
Gdańsku, uniemożliwiającej mu prowadzenie działalności odpłatnej
pożytku publicznego bez uzyskania najpierw statusu OPP.
Stowarzyszenie zwróciło się o pomoc do Informatorium dla
organizacji pozarządowych w Warszawie, jak również zgłosiło problem
Departamentowi Pożytku Publicznego.

…choć wynika z ustawy

W odpowiedzi na pismo Stowarzyszenia z prośbą o wyjaśnienie
wątpliwości, Piotr Kontkiewicz - Zastępca Dyrektora Departamentu
Pożytku Publicznego, zaznaczając że „pojęcie organizacji
pozarządowej jest pojęciem szerszym i zawiera w sobie pojęcie
organizacji pożytku publicznego”, stwierdza, że ustawa o
działalności pożytku publicznego i o wolontariacie:

„ (…) dotyczy funkcjonowania
organizacji pozarządowych, rozumianych zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy bez względu na to czy posiadają one status organizacji pożytku publicznego (…). Przepisy dotyczące zarówno
prowadzenia działalności pożytku publicznego i jej sfery (art. 3
ust. 1 i art. 4 ust. 1 ustawy) jak również kwestie związane z
działalnością odpłatną i nieodpłatną dotyczą organizacji
pozarządowych bez względu na to, czy posiadają status pożytku
publicznego czy nie. W związku z powyższym zarówno organizacje
pozarządowe nie posiadające statusu pożytku publicznego jak i go
posiadające prowadzą działalność pożytku publicznego w sferze
określonej w art. 4 ust. 1, jak również mogą prowadzić zarówno
działalność odpłatną, nieodpłatną i gospodarczą.”

Tak więc sąd nadaje status organizacji pożytku publicznego
(potwierdza to oficjalnie), ale żaden urząd nie decyduje o tym, czy
organizacja pozarządowa ma prawo, czy też nie prowadzić działalność
pożytku publicznego. To, że stowarzyszenia i fundacje mogą ją
prowadzić wynika jasno z przepisów.

Wątpliwości? Rozwiąż je

Jak wynika z naszych doświadczeń, przykładów niezrozumienia zasad działalności odpłatnej i tego, kto może ją prowadzić, jest więcej, ale organizacje nie zawsze mają odwagę protestować przeciwko niewiedzy lub złej woli. Stowarzyszenie „Przyjazne Pomorze” pokazało, że warto być dociekliwym i nie godzić się bezkrytycznie z budzącymi wątpliwości decyzjami organów nadzoru, czy też sądów. W razie niejasności co do uregulowań prawnych dotyczących trzeciego sektora szukajmy pomocy w instytucjach do tego powołanych, np. działających w regionie organizacjach infrastrukturalnych, u Pełnomocników Organizacji Pozarządowych, a w sprawach związanych z ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie sygnalizujmy problemy szczególnie Departamentowi Pożytku Publicznego i Radzie Pożytku Publicznego, której zadanie polega na udzielaniu pomocy i wyrażaniu opinii w przypadku sporów między organami administracji publicznej a organizacjami pozarządowymi.

Stowarzyszeniu „Przyjazne Pomorze” bardzo dziękujemy za udostępnienie opisu swojego przypadku oraz zgodę na podanie go do wiadomości naszych Czytelniczek i Czytelników.