Publicystyka - ngo.pl

Uproszczona ewidencja – lub też ewidencja podatkowa – to sposób na uniknięcie części obowiązków, które narzuca ustawa o rachunkowości, a które trudne są do spełnienia w przypadku małych organizacji pozarządowych. Na taką „prostszą” księgowość mogą się zdecydować organizacje pozarządowe, ale nie wszystkie: wskazanie, które organizacje uprawnione są do stosowania UEPIK, znajduje się w ustawie o działalności pożytku.

Zarówno wybór uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, jak i rezygnacja z jej prowadzenia, to ważny moment w życiu organizacji pozarządowej. Przepisy wskazują, że moment ten będzie następował na przełomie roku. Zbliżający się grudzień jest dobrym okresem, żeby przemyśleć tę sprawę.

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wskazuje, że uproszczoną ewidencję prowadzić mogą organizacje, które m.in. nie prowadzą działalności gospodarczej, nie mają statusu organizacji pożytku publicznego, ani rocznych przychodów większych niż 100 tys. zł. Warunków jest więcej i są w ustawie ściśle opisane. Sprawdź więc koniecznie, które organizacje mogą prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów.

Organizacja pozarządowa może zdecydować się na prowadzenie uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów. Ale z prowadzenia uproszczonej ewidencji można również zrezygnować. Oczywiście rezygnują z niej te organizacje, które już UEPiK prowadzą (czyli te, które wcześniej zadecydowały, że chcą to robić i zgodnie z wymogiem ustawy, zgłosiły swój wybór do urzędu skarbowego). 

Przy rezygnacji z prowadzenia uproszczonej ewidencji wymagana jest decyzja odpowiedniego organu (podobnie jak przy rozpoczynaniu prowadzenia UEPiK).

Może okazać się, że dane zbierane przez uproszczoną ewidencję nie wystarczają organizacji do sprawnego zarządzania projektami albo planuje ona zarejestrować status organizacji pożytku publicznego.

Może zaistnieć sytuacja, że organizacja pozarządowa będzie zmuszona do rezygnacji z uproszczonej ewidencji i nie będzie miała swobody wyboru. Zdarzy się to, kiedy NGO przestanie spełniać warunki zapisane w ustawie o działalności pożytku. Przykładowo: jej roczne przychody przekroczą 100 tys. zł lub prowadzi działalność gospodarczą.

Niezależnie od tego czy MUSIMY czy tylko CHCEMY (decydujemy się) zrezygnować z prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów mamy obowiązek we wskazanym terminie poinformować urząd skarbowy. Jeśli tego nie zrobimy rezygnacja będzie nieskuteczna. Co i kiedy należy zrobić, mówi poniższy zapis w ustawie o działalności pożytku.

art. 10a. ustęp 5. ustawy o działalności pożytku
Jednostka zawiadamia naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym w terminie 14 dni od końca ostatniego miesiąca roku podatkowego, w którym prowadzi uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, o:
1) rezygnacji z prowadzenia tej ewidencji;
2) niespełnianiu warunków, o których mowa w ust. 1.

Graniczny termin na poinformowanie urzędu skarbowego został więc w ustawie precyzyjnie określony. Ustawa wskazuje, że należy zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego „w terminie 14 dni od końca ostatniego miesiąca roku podatkowego, w którym (organizacja) prowadzi uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów”. W większości organizacji pozarządowych rok podatkowy odpowiada kalendarzowemu - graniczny termin mija więc dla nich 14 stycznia kolejnego roku.

Oczywiście sama decyzja NGO, jak i ustalenie, czy nadal organizacja spełnia warunki, może nastąpić wcześniej – nawet lepiej, gdyby nie następowało to na ostatnią chwilę (przed datą wskazaną w ustawie). Dlatego właśnie przypominamy o tym już teraz.

Z UEPIK rezygnujemy do połowy stycznia – natomiast na wybór UEPIK mamy nieco więcej czasu.

Zgodnie z art. 10a ust. 3 ustawy o pożytku organizacja musi poinformować urząd skarbowy o wyborze uproszczonej ewidencji w ciągu pierwszego miesiąca nowego roku podatkowego. W przypadku organizacji, których rok obrotowy zgadza się z rokiem kalendarzowym (a jest ich większość) termin zgłoszenia upływa z końcem stycznia.

Analogicznie jak w przypadku rezygnacji decyzja o wyborze uproszczonej ewidencji powinna być decyzją przemyślaną. Chociaż więc mamy na nią dwa tygodnie więcej, to również w tym przypadku można uznać, że właśnie nadszedł ten czas.