Publicystyka - ngo.pl

We wszystkich krajach unijnych prawo dopuszcza 35 dni w roku, w których zanieczyszczenie powietrza może przekraczać dopuszczalne limity dobowe. Do listy polskich miast, w których limit ten został już przekroczony (po 51 dniach) dołączyły właśnie Wrocław, Dąbrowa Górnicza, Jelenia Góra, Cieszyn, Kędzierzyn Koźle, Kłodzko, Legnica, Olesno, Tychy i Ząbkowice Śląskie. Oznacza to, że w polskich miastach w sezonie grzewczym, zapylenie pyłem PM10 niemal bez przerwy przekracza dopuszczalne prawem limity.

Głównym źródłem problemu są zanieczyszczenia pochodzące z domowych pieców opalanych głównie węglem, który często jest bardzo złej jakości. Tzw. niska emisja[1] odpowiada za blisko 90 proc. emisji rakotwórczego benzo(a)pirenu oraz ponad połowę emisji pyłów zawieszonych PM10[2].

Sytuację mogłyby poprawić przepisy przygotowywane obecnie w Ministerstwie Energii. 21 lutego upłynął termin zgłaszania uwag do projektu rozporządzenia w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych (przede wszystkim węgla) oraz do projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Niestety zmiany zaproponowane w styczniu br. przez Ministerstwo Energii, oparte w dużej mierze na przygotowanych jeszcze przez poprzedni rząd projektach, w ocenie Polskiej Zielonej Sieci, która złożyła uwagi do projektów, nie doprowadzą do poprawy jakości powietrza.

Jak zauważa Polska Zielona Sieć, przepisy w obecnym kształcie nie tylko nie wyeliminowałoby z rynku detalicznego najbardziej szkodliwych paliw w postaci mułów, flotokoncentratów oraz niskiej jakości miałów węglowych, ale też nie wprowadziłyby wystarczająco ambitnych parametrów jakości dla węgla (tj. wartość kaloryczna, zawartość wilgoci, popiołu i siarki), które rekomendują eksperci m.in. z Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla.

Obecne brzmienie przepisów zaproponowanych przez Ministerstwo Energii stoi w ewidentnej sprzeczności z planami Ministerstwa Rozwoju dotyczącymi wprowadzenia rozporządzenia dotyczącego wprowadzenia norm dla kotłów małej mocy. Przy stosowaniu złej jakości paliwa, nawet użycie najnowocześniejszych kotłów na węgiel będzie powodowało wysokie emisji zanieczyszczeń – wskazuje Marek Józefiak z Polskiej Zielonej Sieci.

W uwagach złożonych do konsultowanych projektów, Polska Zielona Sieć postuluje przede wszystkim:

• wprowadzenie ambitnych parametrów sprzedawanego węgla (zawartość popiołu max. 8%, siarki max. 0,6%, wilgotność max. 12%),
• określenie paliw kwalifikowanych dla kotów 5 klasy oraz spełniających wymagania dyrektywy Ekoprojekt, która zacznie obowiązywać w 2020 roku,
• wprowadzenie zakazu spalania flotokoncentratów, mułów i najgorszej jakości miałów węglowych w kotłach o małej mocy (głównie w gospodarstwach domowych).

Węglem i odpadami węglowymi ogrzewanych jest ponad 70% domów jednorodzinnych w Polsce tj. ok. 3,8 mln, dlatego określenie norm jakości opału dostępnego na rynku detalicznym dla odbiorców indywidualnych jest kluczowym warunkiem dla rozwiązania problemu zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Brak takich norm od wielu lat wskazywany był przez szereg organizacji społecznych, eksperckich oraz przez Najwyższą Izbę Kontroli jako poważne zaniedbanie ze strony kolejnych polskich rządów.

Na razie propozycje Ministerstwa Energii nawet nie dotykają sedna problemu, nie mówiąc nawet o jego rozwiązaniu. Jakość powietrza w Polsce mogą poprawić jedynie przepisy ambitne. Ich ostateczny kształt pokaże czy intencje rządu są szczere czy to tylko gra pozorów – twierdzi Józefiak.

[1] Niska emisja – lokalna emisja do powietrza pyłów i szkodliwych gazów, pochodzących z komunikacji i lokalnych niskoefektywnych źródeł ciepła zasilanych paliwami stałymi - głównie węglem, często bardzo złej jakości, odpadami węglowymi a nawet odpadami komunalnymi.

[2] Wg oficjalnych danych Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami