Zaufanie jest jedną z tych cech, na których organizacjom pozarządowym zależy. Mając zaufanie, możemy liczyć na poparcie zwolenników, pracę wolontariuszy oraz ofiarność darczyńców i sponsorów. A to wszystko jest niezbędne do prawidłowego działania naszej organizacji.
W 2015 roku Stowarzyszenie Klon/Jawor przeprowadziło badania społeczne „Wizerunek organizacji pozarządowych”. Dla osób działających w trzecim sektorze zdumiewającym może być fakt, że wśród ponad 1000 przepytanych osób, aż 48% stwierdziło, że w organizacjach pozarządowych często dochodzi do nadużyć i prywaty. Niestety życie dostarcza wiele historii na potwierdzenie tej tezy. Bolesnym przykładem może być tu sprawa Fundacji Kidprotect.pl, która po ujawnieniu afery z wypłacaniem pieniędzy na prywatne cele prezesa, zupełnie zniknęła z życia publicznego (wcześniej miała status organizacji pożytku publicznego). Z pewnością nikt nie przekaże pieniędzy organizacji, do której nie ma zaufania. Skoro wiemy, że zaufanie jest tak ważne, to czy potrafimy je zbudować? Jak to zrobić?
Rzetelne działania
Bo jeśli organizacja nie potrafi poprawnie wypełnić sprawozdania finansowego, to czy poradzi sobie z rozliczeniem publicznych pieniędzy? Czy warto takiej organizacji przekazać darowiznę? Zwracajmy uwagę na treść dokumentów, które publikujemy. Bo one świadczą o naszej rzetelności (lub jej braku).
Publikujmy swoje sprawozdania
Janina Ochojska powiedziała kiedyś w wywiadzie, abyśmy przy przekazywaniu 1% podatku nie kierowali się tylko rankingiem popularności, ale również tym, czy wybrana przez nas organizacja publikuje swoje raporty merytoryczne i finansowe. Jestem przekonany, że jest sporo osób, które tym się kierują – zarówno przy odpisie podatku, jak i przy przekazywaniu darowizny lub innej formy wsparcia.
I tak na przykład, Hospicjum Małego Księcia w Lublinie jest instytucją, która każdego roku plasuje się w ogólnopolskiej czołówce organizacji, które otrzymują najwięcej pieniędzy z wpłat 1% podatku dochodowego. Jak myślicie, czy trudno zapoznać się z rocznym sprawozdaniem finansowym hospicjum? Otóż bardzo łatwo. Po wejściu na stronę główną, wystarczy zaledwie jedno kliknięcie (!), aby otworzyć sprawozdanie finansowe za poprzedni rok. Sprawdźcie.
Warto przy tym dodać, że ostatnie zmiany w ustawie o działalności pożytku publicznego wprost wskazały, że organizacje są zobowiązane do udostępniania informacji publicznych (a roczne sprawozdania do takich się zaliczają). Faktycznie, sporo lubelskich organizacji publikuje roczne sprawozdania finansowe na swoich stronach. Jednak nierzadko można trafić na sytuację, gdzie ostatnie sprawozdanie jest sprzed dwóch lub trzech lat. Czy taka organizacja wzbudza wiarygodność? Jak mam przekazać jej swoje pieniądze, jeśli nie wiem i nie mogę sprawdzić, czym się zajmowała przez poprzednie dwa, trzy lata?
Niech nasza wizytówka budzi zaufanie
Strona internetowa jest wizytówką organizacji. Wiadomo. Ale czy umiemy ją wykorzystać do budowania zaufania? Zastanówmy się, jakie informacje powinny się znaleźć na stronie internetowej naszej organizacji. Z pewnością powinny tam być publikowane na bieżąco roczne sprawozdania z działalności (zarówno merytoryczne jak i finansowe). Poza tym również sprawozdania z przeprowadzonych zbiórek publicznych oraz realizacji zadań publicznych.
Zgodnie z ustawą o dostępie do informacji publicznej, organizacje pozarządowe i tak muszą powyższe dane udostępnić na wniosek każdej zainteresowanej osoby. Ale lepiej to wygląda, gdy sami pokazujemy jak dysponujemy publicznymi pieniędzmi, niż dopiero gdy ktoś nas o to pyta.
Jakie jeszcze informacje powinniśmy umieścić w naszej witrynie:
- misja organizacji (czyli cel jej istnienia),
- cele organizacji,
- informacje o liderach/zespole,
- dotychczasowe działania i osiągnięcia,
- otrzymane granty/dotacje,
- przynależność do sieci i związków stowarzyszeń (np. w naszym mieście działa Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych, które reprezentuje interesy organizacji członkowskich),
- potrzeby naszej organizacji.
Nie ukrywajmy informacji o naszej organizacji. Nie dajmy innym pomyśleć, że celowo nie zamieściliśmy jakiejś informacji. Dobrą praktyką może być założenie Biuletynu Informacji Publicznej. Jestem pewien, że BIP zwiększy wiarygodność każdej organizacji. Narzędziem idealnie wzmacniającym transparentność organizacji jest rejestr zawieranych umów. W całym kraju coraz więcej gmin upublicznia swoje rejestry umów. Ale również organizacje pozarządowe publikują wykazy zawieranych przez siebie umów. Dzięki temu pokazują, że nie mają nic do ukrycia i są godne zaufania.
Na stronie internetowej warto również chwalić się naszymi sukcesami – np. tym, że właśnie wysłaliśmy sprawozdanie roczne/z realizacji zadania publicznego/rozliczenie grantu. Niech nasi sympatycy i wszyscy zainteresowani wiedzą, że należycie wykonujemy nasze zadania, że jesteśmy godnymi ich zaufania.
Czy jesteśmy widoczni w sieci
W jaki sposób internauta może sprawdzić wiarygodność organizacji? Pierwszym miejscem, w które ja się kieruję (chcąc zweryfikować jakąś organizację) jest rejestr fundacji i stowarzyszeń KRS, prowadzony przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Myślę, że sporo osób robi podobnie. Pilnujmy więc, aby nasze dane zamieszczone w KRS były aktualne. Z tej bazy korzysta również serwis "Moje Państwo", prowadzony przez Fundację ePaństwo.
Jestem przekonany, że wprowadzenie powyższych zaleceń będzie sprzyjać budowaniu zaufania do naszej organizacji.
Dzięki temu możemy pokazać, że prawie połowa Polaków błędnie uważa, iż w organizacjach pozarządowych dochodzi do nadużyć i prywaty. Pokażmy, że nasza organizacja działa uczciwie i jest transparentna. Nasz wysiłek zostanie doceniony.
Krzysztof Jakubowski jest członkiem Rady Działalności Pożytku Publicznego Miasta Lublin, prezesem lubelskiej Fundacji Wolności i wiceprezesem Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych.
Źródło: lublin.ngo.pl
