Publicystyka - ngo.pl

Od początku polskiego członkostwa w Unii Europejskiej organizacje wyrażały duże zainteresowanie możliwością ubiegania się o środki unijne: w 2004 roku aż 70% z nich planowało z nich skorzystać. Jednak za słowami nie szły czyny: na początku roku 2008 zaledwie 20% organizacji potwierdziło, że aplikowało o środki unijne. Wiązało się to z wieloma czynnikami – małą wiedzą na temat funduszy, brakiem niezbędnych kompetencji do prowadzenia i rozliczania projektów, brakiem przygotowania w kwestii unijnych procedur, a także specyfiką samych funduszy (wymagania niemożliwe do spełnienia przez dużą część organizacji). Część z tych barier zniknęła wraz z otwarciem drugiego okresu programowania (i idącymi za tym znaczącymi zmianami w sposobie i celach przyznawania środków) oraz profesjonalizacją i edukacją organizacji. W efekcie w samych tylko latach 2009 i 2010 o fundusze aplikowała już ponad jedna czwarta organizacji, z czego ponad połowa (55%) – z sukcesem (dwa lata temu skuteczność organizacji była na tym samym poziomie).

Największym zainteresowaniem cieszył się Program Operacyjny Kapitał Ludzki (POKL), do którego aplikowała ponad połowa organizacji (54%) starających się o fundusze, również w ramach POKL najwięcej organizacji uzyskało finansowanie (43%).

Trzeba jednak w tym miejscu podkreślić ogromne zróżnicowanie sektora pozarządowego. Zainteresowanie funduszami unijnymi jest wyraźnie skorelowane ze skalą działania, tematyką, jaką zajmują się organizacje oraz oczywiście zasobami i wielkością organizacji. Wśród tych działających na skalę lokalną o fundusze aplikowało 15% (8% z sukcesem), a wśród tych aktywnych na skalę ponadpaństwową – aż 43% (24% z sukcesem). Spośród organizacji zajmujących się sportem, turystyką, rekreacją czy hobby tylko 19% starało się o środki unijne; wśród tych skupiających się na kulturze i sztuce – 29%, wśród edukacyjno-oświatowych – 39%, a wśród tych zajmujących się rozwojem lokalnym – aż 48%. Największe zainteresowanie funduszami unijnymi widoczne jest jednak w grupie organizacji działających w obszarze rynku pracy i zatrudnienia – ponad dwie trzecie z nich aplikowało w latach 2009-2010 o pieniądze z tych źródeł.

Zróżnicowana jest też skuteczność aplikowania (czyli odsetek organizacji uzyskujących dofinansowanie wśród wszystkich, które się o nie starały): dla organizacji sportowych i hobbystycznych jest ona na poziomie ok. 40%, natomiast dla organizacji zajmujących się rozwojem lokalnym czy zatrudnieniem jest ponad dwukrotnie wyższa. Widoczne różnice związane są m.in. z kompetencjami personelu organizacji, a także jej wielkością i doświadczeniami.

Trzeba przy tym podkreślić, że dwie trzecie polskich organizacji pozarządowych określa swoją wiedzę na temat funduszy unijnych jako niewystarczającą.