Publicystyka - ngo.pl

• Polityka społeczna miast wymaga dopracowania teoretycznego, polegającego na przezwyciężeniu metodologicznego nacjonalizmu oraz lokalizmu mało wrażliwego na różnice między metropoliami, miastami dużymi, miastami małymi i wsiami.
• Diagnozy potrzeb i potencjałów w zakresie usług społecznych zlecone zostały głównie podmiotom prywatnym. Budzą one wątpliwości co do ich podstaw teoretycznych, zbyt szerokiego zakresu przedmiotowego (liczne arbitralnie określane potrzeby i usługi), zastosowanych technik zbierania danych oraz przeprowadzanych analiz i tym samym wniosków z nich wyprowadzonych.
• Programy usług społecznych nie gwarantują, że na podstawie zawartych w nich mierników zostanie właściwie oceniona ich skuteczność, efektywność, użyteczność i trwałość.

Ustawa o realizowaniu usług społecznych w CUS wprowadziła ogólne pojęcie usług społecznych oraz nową lokalną jednostkę organizacyjną – Centrum Usług Społecznych. Ze względu na ich nieobligatoryjny dla gmin charakter oraz brak środków na przekształcenia organizacyjne, jej implementację w 42 lokalizacjach zapewniło finansowanie z EFS w ramach konkursu programu PO WER.

Analiza treści wstępnego raportu z monitoringu projektów CUS w zakresie diagnozy potrzeb i potencjałów społeczności lokalnej w zakresie usług społecznych (DPiP) w porównaniu z analizą własną 32 DPiP ujawnia problemy w podstawach teoretycznych, metodologii, wykorzystanych źródłach oraz rekomendacjach DPiP.

Polityka społeczna miasta wymaga dopracowania teoretycznego, polegającego na przezwyciężeniu metodologicznego nacjonalizmu oraz lokalizmu mało wrażliwego na różnice między metropoliami, miastami dużymi, miastami małymi i wsiami.

W raporcie zaproponowano pojęcie metodologicznego urbanizmu, żeby zwrócić uwagę na podmiotową rolę miasta w funkcjach społecznych. W tej perspektywie projekty CUS okazały się nietrafne, gdyż podjęły je w większości małe gminy, uzyskując w ten sposób relatywnie duże środki na uzupełnianie braków w zapewnianiu oficjalnie rozpoznanych, a także nowych usług społecznych mieszkańcom.

W raporcie zaproponowano też podstawy teoretyczno-metodologiczne diagnozowania w polityce społecznej. W świetle tej perspektywy podstawy diagnoz potrzeb i potencjałów CUS okazały się niejasne. Utożsamienie potrzeb z popytem, a potencjału z podażą usług społecznych sugeruje analizę stricte ekonomiczną, która jednak nie miała miejsca.

Legislacyjno-projektowe hybrydy w rodzaju ustawy o realizowaniu usług społecznych w CUS są sposobem reformowania polityki pomocy społecznej w gminach wiejskich, a metropolitalna i miejska polityka społeczna wciąż czeka na zasadniczą zmianę zwiększającą jej podmiotowość.

Diagnozy potrzeb i potencjałów w zakresie usług społecznych zlecone zostały głównie podmiotom prywatnym. Budzą one wątpliwości co do ich podstaw teoretycznych, zbyt szerokiego zakresu przedmiotowego (liczne arbitralnie określane potrzeby i usługi), zastosowanych technik zbierania danych oraz przeprowadzanych analiz i tym samym wniosków z nich wyprowadzonych.

Dane z Oceny Zasobów Pomocy Społecznej (OZPS) w ponad połowie badanych DPiP nie zostały wspomniane, co niepokoi ze względu na już ponad 20 lat rozwoju tego podstawowego instrumentu monitorowania lokalnych potrzeb oraz zasobów w zakresie typowych problemów i usług społecznych.

Programy usług społecznych nie gwarantują, że na podstawie zawartych w nich mierników zostanie właściwie oceniona ich skuteczność, efektywność, użyteczność i trwałość.

Dla dużych miast, w których są największe potrzeby i potencjały dotyczące koordynacji usług społecznych, CUS to na razie niespełniona obietnica. Wzrost podmiotowości metropolii i dużych miast w miejskiej polityce społecznej powinien być zapewniony przez poszerzenie ich swobody w kształtowaniu własnego ustroju i polityki miejskiej, w tym społecznej.

Projekty EFS w zakresie miejskiej polityki społecznej nie powinny służyć wyspowemu uzupełnianiu luk w publicznym zapewnianiu mieszkańcom usług społecznych przez zlecanie ich prywatnym podmiotom. Należy je wykorzystywać głównie do finansowania innowacji i eksperymentowania w projektowaniu i implementowaniu miejskiej polityki społecznej w ramach tworzonych przez ustawę o CUS lub poza nimi.

Diagnozy potrzeb i potencjałów społeczności lokalnej w przypadku dużych miast powinny być skupione na diagnozowaniu potrzeb i potencjałów w zakresie koordynacji konkretnych usług społecznych dla mieszkańców, w szczególności dla tych w trudniejszej sytuacji, a nie luk w ich zapewnianiu czy wymyślaniu nowych sektorowych usług.

Programy usług społecznych w dużych miastach powinny być przede wszystkim planami koordynowania usług społecznych w odpowiedzi na zdiagnozowane potrzeby i potencjały dotyczące koordynowania konkretnych usług dla mieszkańców, w szczególności dla tych w trudniejszej sytuacji.

Miejska polityka społeczna powinna być traktowana z perspektywy całego systemu świadczeń społecznych, w których koordynowane są ze sobą świadczenia pieniężne, rzeczowe i usługowe, np. w postaci mieszkań wspomaganych, czyli takich, w których osoby lub rodziny w trudnych sytuacjach otrzymują wszechstronną pomoc.