Publicystyka - ngo.pl

Tym razem obrady RDPP odbyły się w Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog”. W pierwszej kolejności Anna Siennicka z Zespołu ds. prawnych i monitoringu Rady oraz Piotr Kontkiewicz z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej przedstawili informacje dotyczące nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. W wyniku pracy przedstawicieli wielu organizacji pozarządowych wspólnie ze stroną rządową i samorządową w sejmowej komisji polityki społecznej udało się „odkręcić wiele śrub, które były już w tej ustawie kompletnie przykręcone”, jak stwierdził Jan Jakub Wygnański, współprzewodniczący RDPP. Zwłaszcza, że projekt noweli przeszedł już dawno przez uzgodnienia międzyresortowe i było oczekiwanie, że nikt już raczej nie będzie zgłaszać swoich wątpliwości. Udało się jednak zorganizować szereg spotkań (m.in. 10 posiedzeń Podkomisji Sejmowej oraz ponad 20 seminariów tematycznych), na których omówiono wszystkie najbardziej sporne artykuły nowelizowanej ustawy. To naprawdę ogromy sukces i dowód na to, że możliwy jest konstruktywny, wielostronny dialog. Wszystkim uczestnikom należą się olbrzymie słowa uznania.

– Dzięki pracy zespołu roboczego, który pracował pod kierownictwem Anny Siennickiej (FISE) i niejako pod parasolem RDPP ustawa jest obecnie istotnie inna. Wprowadza mnóstwo bardzo ważnych modyfikacji. Mamy nadzieję, że dojdzie szybko do drugiego czytania ustawy, prawdopodobnie za dwa tygodnie, na kolejnej sesji parlamentu. Później potrzebna jest opinia Senatu, ale też mamy nadzieję, że nie będzie on zwlekał z jej wydaniem. Wiele wskazuje na to, że ustawa zacznie obowiązywać od przyszłego roku – powiedział Wygnański.

Europejski Rok Wolontariatu

Kamila Czerwińska, manager ds. Wolontariatu w spółce EURO 2012 Polska, która wcześniej pracowała w Europejskim Centrum Wolontariatu (CEV) i Komisji Europejskiej oraz Dariusz Pietrowski z Warszawskiego Centrum Wolontariatu i przewodniczący Prezydium Sieci Centrów Wolontariatu w Polsce przedstawili RDPP informacje na temat Europejskiego Roku Wolontariatu 2011.

– Najprawdopodobniej Decyzja Rady Unii Europejskiej w sprawie Europejskiego Roku Wolontariatu będzie głosowana w Brukseli pod koniec listopada. Decyzja nakłada obowiązek zgłoszenia krajowego organu koordynującego Europejski Rok Wolontariatu miesiąc po przyjęciu propozycji. Dlatego tak ważne jest, aby się do tego dobrze przygotować i w dość krótkiej perspektywie wypracować w szerokim gronie program działań i priorytetów związanych z Europejskim Rokiem Wolontariatu, a także z naszą prezydencją, która z tym rokiem się zbiega – przekonywała Kamila Czerwińska.

– W ramach grupy sieci centrów wolontariatu rozpoczęliśmy już dyskusję w jaki sposób zagospodarować Europejski Rok Wolontariatu. Będziemy rekomendować powołanie koalicji różnych środowisk: pozarządowego, samorządowego i biznesowego na rzecz tego Roku – mówił Dariusz Pietrowski. – Ale nie chcemy, żeby był to rok przegadany. Zamierzamy przeprowadzić wiele rzeczywistych aktywności i działań, które będą promować wolontariat. Planujemy utworzyć na przykład portal internetowy wolontariat2011.pl, który będzie takim oknem pokazującym, co w Polsce dzieje się na rzecz wolontariatu i byłby to taki ogólnopolski spinacz działań podejmowanych na rzecz pracy społecznej. W promocję wolontariatu chcielibyśmy też włączyć media – telewizję i radio. Zależy nam również na tym, żeby zintensyfikować działania edukacyjne w szkołach dotyczące wolontariatu. Przymierzaliśmy się także do opracowania encyklopedii wolontariatu i wypracowania kultury współpracy z wolontariuszem pod hasłem „Organizacja przyjazna wolontariuszowi”. Warto również byłoby zrobić konkurs dla wolontariuszy na poziomie europejskim, którego rozstrzygnięcie odbyłoby się w Polsce, może na zakończenie Europejskiego Roku Wolontariatu – wyliczał.

W ramach swoich kompetencji RDPP na pewno włączy się w różne aktywności związane z Rokiem. Pojawiła się też propozycja powołania zespołu międzyresortowego do koordynacji wybranych działań. Stwierdzono również, że Rada powinna pilnować, by kwestia wolontariatu była obecna podczas polskiej prezydencji w Unii. Na pewno, podczas kolejnych posiedzeń RDPP ten temat w różnych aspektach będzie wracał.

– Uważam, że Rada powinna mniej zajmować się działaniami dotyczącymi Europejskiego Roku Wolontariatu, tylko tym, co pozostanie po tym Roku. Dlatego, proponuję objąć patronat nad wprowadzeniem prawnych i długoterminowych rozwiązań dotyczących wolontariatu, tak jak ma to miejsce w innych krajach europejskich – zaproponował Krzysztof Balon reprezentujący Wspólnotę Roboczą Związków Organizacji Socjalnych.

– Warto też wspomnieć, że w priorytetach PO FIO na 2010 r. jest już w wielu miejscach mowa o wolontariacie – dodał Krzysztof Więckiewicz, dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego w MPiPS.

Ekonomia społeczna

Na posiedzeniu RDPP zaprezentowano również projekt rządu RP oraz organizacji pozarządowych „Paktu na rzecz ekonomii społecznej w modernizacji polskiego modelu społecznego 2030”. Pakt powstał w wyniku prac powołanego przez premiera Zespołu ds. rozwiązań systemowych w zakresie ekonomii społecznej i jest propozycją „rozwiązań prawnych, finansowych i edukacyjnych, mających na celu wzmocnienie roli ekonomii społecznej jako czynnika wspierającego rozwój gospodarczy, przy jednoczesnym zwiększeniu spójności społecznej” . I co ważne, Pakt określa tryb pracy nad długofalową strategią dotyczącą ekonomii społecznej.

– Dokument nie jest długi, ale mówi o ważnych kwestiach i konkretnych zobowiązaniach rządu. Chodzi na przykład o to, aby ekonomia społeczna znalazła się „w pakiecie” polskiej prezydencji w Unii w 2011 r. W Pakcie jest też mowa o tym, że będą tworzone dalej rozwiązania systemowe w ramach dostępnych pieniędzy. Być może uda się też wrócić do idei 1% CIT na rozwój ekonomii społecznej, choć oczywiście czas na tego rodzaju deklaracje nie jest najlepszy – stwierdził Jan Jakub Wygnański. – Projekt Paktu znajduje się również w obiegu między resortami. Rada właściwie tylko przyjmuje go do wiadomości. Nie jest stroną Paktu, ale występuje raczej w roli świadka lub notariusza. Póki co, dokument jest porozumieniem zawieranym między Rządem, a środowiskiem ekonomii społecznej, ale koniecznie jest budowanie na jego bazie porozumień o charakterze regionalnym i lokalnym. Bez porozumień na tym poziomie ekonomia społeczna ma nikłe szanse na rozwój. Pakt powinien być także zaprezentowany w środowisku pracodawców i pracobiorców.

– Z uwagą przeczytałam Pakt, w którym jest wiele cennych założeń. Niestety, trudno jest mi w tej chwili mówić o budżecie, jaki rząd przeznaczy na ekonomię społeczną – powiedziała minister Elżbieta Chojna-Duch z Ministerstwa Finansów i członkini Rady poproszona o informacje dotyczące przeznaczonych przez rząd środków na cele ekonomii społecznej.

– Tak naprawdę los paktu jest nieprzewidywalny, choć ma on w resortach wielu zwolenników. Wszystko zależy od finansów na ten cel – uzupełnił minister Jarosław Duda z MPiPS i współprzewodniczący RDPP.

VAT na nieodpłatne usługi prawne

Fundacja Uniwersyteckich Poradni Prawnych (FUPP) zwróciła się do RDPP o poparcie stanowiska Fundacji w sprawie, która okazała się sporna i dotyczy VAT-u na usługi prawne świadczone nieodpłatnie. Od września 2008 r. „projekt jest przedmiotem rozważań posłów – członków Komisji Sejmowej Przyjazne Państwo”.

– Niestety, opinia Rady Ministrów dotycząca projektu Fundacji nie jest pozytywna. Komisja Przyjazne Państwo wskazała, że projekt wymaga jeszcze skorygowania – przekonywała minister Elżbieta Chojna-Duch. Niestety, stanowisko to nie dotarło jeszcze do przedstawicieli FUPP.

– Czy nie moglibyście zostawić kwestii VAT-u na usługi prawne świadczone nieodpłatnie i działać jako wolontariusze. Zgodnie z artykułami Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie moglibyście udzielać porad prawnych i nie płacić za to podatku VAT? Nie chodzi mi o obejście przepisów, tylko o działanie zgodnie z prawem, ustawa przecież wyraźnie mówi, że wolontariusz musi mieć odpowiednie kwalifikacje do wykonywania swojej racy – zapytał przedstawicieli FUPP Krzysztof Balon.

Praca wolontarystyczna nie jest jedyną możliwością pozwalającą na niepłacenie podatku VAT od nieodpłatnych usług prawnych. Tymczasem, jak wyjaśnili przedstawiciele FUPP – chodziło o „ucywilizowanie” przepisów i wprowadzenie kompleksowego rozwiązania w prawie dotyczącego tej kwestii. W związku z tym, że opinia Rady Ministrów dotycząca projektu Fundacji jest negatywna, RDPP nie może zająć jednorodnego stanowiska w tej sprawie, gdyż jest ciałem złożonym także z przedstawicieli strony rządowej (w tym Ministerstwa Finansów). Na pewno projekt dotyczący VAT-u na usługi prawne świadczone nieodpłatnie będzie dalej dyskutowany w Komisji Przyjazne Państwo. Zaproponowano również, że jeżeli obie strony, czyli FUPP i przedstawiciele rządu uznają, iż jest potrzeba, aby RDPP podjęła się mediacji w tej sprawie, to jest możliwość, aby Rada stała się miejscem do przedstawienia rzeczowych argumentów na ten temat.

Praca w podzespołach

RDPP ma trzy podzespoły utworzone ze swoich członków. Zespół ds. prawnych i monitoringu intensywnie zajmował się pracą nad nowelizacją Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zespół ds. funduszy pracował m.in. nad kwestią wskazania przedstawicieli organizacji do komitetu monitorującego następne edycje PO FIO i reformą Programu. Co prawda PO FIO nie będzie podlegał jakimś gigantycznym modernizacjom w 2010 r., ale dobra wiadomość jest taka, że pieniądze na Fundusz nie zostały zmniejszone w budżecie kryzysowym. Zaproponowano też zmiany przyznawania ocen w niektórych kryteriach, które „otwierają drzwi do przeformułowania FIO w zakresie decentralizacji i systemu oceny projektów”.

– Chcielibyśmy rozpocząć jakąś głębszą dyskusję na temat tego, jak FIO w ogóle mogłoby wyglądać w przyszłości. I to będzie zadanie tej komisji. Powinna się ona także włączać w nabierającą tempa dyskusję o reformie wydawania pieniędzy z funduszy unijnych, w szczególności z PO KL – zapewnił Jan Jakub Wygnański.

Na czwartym posiedzeniu RDPP ukonstytuował się wreszcie Zespół ds. dialogu.

Dyskutowano także nad listem Fundacji Anny Dymnej „Mimo wszystko”, który był prośbą o „wprowadzenie specjalnego znaku, który byłby przyznawany organizacjom cieszącym się dużym zaufaniem społecznym i działającym w sposób transparentny.” Taki certyfikat przyznawany dla OPP byłby swego rodzaju znakiem jakości. Prośba Fundacji podyktowana była niedawną burzą w mediach na temat OPP, a zwłaszcza zebranych i wydawanych przez nie pieniędzy z tytułu 1 %.

– Standardy działania OPP są przecież określone w ustawie, po co więc certyfikować jakoś specjalnie OPP. Poza tym jest bardzo wiele organizacji, więc sprawdzenie ich wszystkich trwałoby bardzo długo. Proszę pamiętać, że RDPP ma prawo zwrócić się o przeprowadzenie postępowania kontrolnego, kiedy zachodzi podejrzenie, że jakaś organizacja działa nieuczciwie i o wynikach kontroli możemy powiadomić opinię publiczną – zauważył Krzysztof Balon. – Z doświadczeń innych krajów widać, że certyfikaty przez pierwsze lata są zauważane przez opinię publiczną, a potem się o nich zapomina. Pewnym znakiem jakości może być też przynależność do różnych federacji, które gwarantują od lat markę i dobre jakości działania. Ponadto, jest także sporo systemów zarządzania jakością i naprawdę wiele możliwości standaryzacji – zapewnił.

– To ważna kwestia i wciąż nie przepracowana w trzecim sektorze. Poniekąd jest to sprawa niedokończona. Wystarczy przypomnieć tzw. Kartę Zasad FIP. Zadaniem RDPP nie jest wystawianie takich certyfikatów, ale z całą pewnością w dyskusji na ten temat Rada może i powinna uczestniczyć – stwierdził po dyskusji Jan Jakub Wygnański. RDPP podejmie w tym zakresie współpracę z Fundacją „Mimo Wszystko” oraz innymi organizacjami i ich porozumieniami, które zajmują się szeroko rozumianą kwestią standardów w trzecim sektorze.

Członkowie Rady stwierdzili również, że spotykają się za rzadko i nie mają dobrego trybu procedowania, a jest zbyt wiele spraw, które trzeba omówić i uporządkować także pomiędzy posiedzeniami (w szczególności kwestia konsultacji społecznych). Dlatego kolejne posiedzenie Rady (początek listopada) będzie najprawdopodobniej trwało 2 dni i będzie to sesja wyjazdowa.