Rządy wielu państw tworzą bariery dla swobodnego działania organizacji pozarządowych pod pretekstem ochrony przed terroryzmem, ekstremizmami lub nadmiernymi wpływami zewnętrznymi na politykę wewnętrzną państwa, stwierdza raport “Defending Civil Society” („W obronie społeczeństwa obywatelskiego”), opublikowany przez organizację World Movement for Democracy (www.wmd.org) przy współpracy z International Center for No-Profit-Law (ICNL). Raport podkreśla, że swobodne działanie organizacji jest chronione prawem międzynarodowym.
Rządy ograniczają działalność NGO-sów przez odmowę ich
rejestracji, zakaz działalności lub odcięcie pomocy finansowej.
Argumentują przy tym, że w ten sposób dbają o obronę suwerenności
kraju, bezpieczeństwa narodowego lub dbają o odpowiedzialność
finansową organizacji. Jak stwierdza raport, większość zawartych w
przepisach ograniczeń narzucanych przez władze państwowe
organizacjom społeczeństwa obywatelskiego łamie konwencje
międzynarodowe.
Raport podaje szeroki przegląd oficjalnie stosowanych przez
wiele krajów ograniczeń dla działania organizacji. Wymienia kraje,
gdzie ograniczane jest prawo do zrzeszania się (np. w Libii
obywatele są w ogóle pozbawieni tego prawa); gdzie istnieje
obowiązek rejestracji wszelkich nieformalnych grup (tak jest np. w
Uzbekistanie, na Kubie, Białorusi); gdzie istnieją trudne do
spełnienia warunki, by założyć organizację (w Turkmenistanie musi
być minimum 500 członków założycieli); lub władze państwowe podają
niejasne lub ogólnikowe uzasadnienia dla odmowy zarejestrowania
organizacji (np. w Rosji organizacji działającej na rzecz praw
gejów odmówiono rejestracji ponieważ „podważa suwerenność i
integralność terytorialną państwa ze względu na to, że prowadzi do
ograniczenia liczby populacji”).
Raport wylicza szczegółowo prawa chroniące społeczeństwo
obywatelskie zagwarantowane w regułach prawa międzynarodowego.
Prawa organizacji pozarządowych obowiązujące na całym świecie można
zawrzeć w sześciu głównych zasadach. Są to:
Raport rekomenduje też działania, jakie powinny podjąć
instytucje międzynarodowe, aby ułatwić swobodne działanie
organizacjom społeczeństwa obywatelskiego, proponuje także co mogą
zrobić same organizacje.
Wnioski raportu poparły w specjalnym liście ze stycznia 2009
r. wybitne postacie zasłużone w działalności demokratycznej i
obrony praw człowieka: Vaclav Havel - były prezydent Czech, Desmond
Tutu - arcybiskup z RPA, Dalai Lama - przywódca duchowy
Tybetańczyków, Fernando Cardoso - były prezydent Brazylii, Kim
Campbell - była premier Kanady, Anwar Ibrahim - były wicepremier
Malezji, Saad Eddin Ibrahim - aktywista i intelektualista egipski.
W liście wzywają do solidarności NGO’sów w obliczu rosnących
ograniczeń ze strony rządów państw, gdyż jedynie organizacje
społeczeństwa obywatelskiego mogą budować demokrację i skutecznie
jej bronić.
