1 grudnia 2025 roku – w rocznicę referendum, które w 1991 roku zadecydowało o niepodległości Ukrainy – ukraińscy intelektualiści i intelektualistki, politycy i polityczki, działacze i działaczki społeczne oraz ludzie kultury ogłosili manifest „Przetrwać, wytrwać, zwyciężyć!”. Publikujemy manifest wraz z komentarzem Edwina Bendyka, prezesa Fundacji im. Stefana Batorego.
Istotnym kontekstem manifestu Przetrwać, wytrwać, zwyciężyć! są toczone z pominięciem Ukrainy i Europy rozmowy Rosji i USA.
Autorzy i autorki tekstu przekonują, że Ukraina ciągle może zwyciężyć, mimo nominalnej przewagi Rosjan i coraz większego wyczerpania ukraińskiego społeczeństwa. Realistyczną obecnie koncepcję tego zwycięstwa opisują następująco:
„Oczywiście marzymy o całkowitym i ostatecznym rozgromieniu wroga oraz o jego zniknięciu z mapy świata. Takie marzenia mają swoje historyczne podstawy – imperia nie są wieczne. Ale bądźmy realistami: to może być odległa perspektywa. Dlatego musimy określić najbliższy punkt, który zaznaczy początek tej drogi. Punkt, który można uznać za przekonujący początek zwycięstwa. Nazwijmy go zwycięstwem-minimum. Nie da się go opisać jednym zdaniem – nasze zwycięstwo ma trzy wymiary:
- Wojskowy wymiar zwycięstwa: strategiczna neutralizacja wroga.
- Polityczny wymiar zwycięstwa: zachowanie suwerenności.
- Ludzki wymiar zwycięstwa: odnosząca sukcesy Ukraina.
Tylko wszystkie trzy wymiary razem oznaczają zwycięstwo. Pierwszy wymiar skierowany jest na powstrzymanie militarnej napaści wroga. Drugi zapewnia przetrwanie kraju w długiej perspektywie. Trzeci uniemożliwia wrogowi osiągnięcie sukcesu w przyszłości, nawet jeśli agresor jest gotów płacić za to najwyższą cenę”.
W swoim komentarzu Edwin Bendyk umiejscawia treść manifestu w kontekście trwających negocjacji między USA a Rosją oraz korupcyjnego kryzysu, który dotkną najwyższe szczyty władzy ukraińskiego państwa. Wyjaśnia również, co wizja „zwycięstwa-minimum" jako najlepszego z możliwych jeszcze scenariuszy oznacza dla Polski i Europy:
„Autorzy manifestu, przedstawiając ukraińskie aspiracje i potencjał, dają jasno do zrozumienia, że pozostawienie Ukrainy na skutek złego pokoju w ramach „ruskiego miru” oznaczać będzie porażkę nie tylko Ukrainy, ale także Europy. I przeciwnie, ukraińskie zwycięstwo to zwycięstwo Europy i wolnego świata. Tę alternatywę warto przełożyć na język konkretów. Ukraina przegrana będzie miejscem trwałego kryzysu społeczno-politycznego, promieniującego na swoje sąsiedztwo. Alternatywą jest pomoc w zwycięstwie, na które składają się wymienione w manifeście składowe: wparcie strategicznej neutralizacji Rosji na polu walki, gwarancje suwerenności i integracja z europejską przestrzenią dobrobytu i rozwoju. Trzeciej drogi nie ma, osłabienie lub rezygnacja z któregokolwiek z trzech wskazanych filarów doprowadzi do pierwszej składowej alternatywy: trwałego kryzysu” – pisze prezes Fundacji im. Stefana Batorego.
Współautorami manifestu Przetrwać, wytrwać, zwyciężyć! są: Switłana Chyluk (dziekanka Wydziału Prawa Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie), Andrij Dlihacz, (dr hab. nauk ekonomicznych, profesor Uniwersytetu Kijowskiego im. Tarasa Szewczenki, przewodniczący Rady Koalicji Środowisk Biznesowych na rzecz Modernizacji Ukrainy, współzałożyciel Kyiv Foresight Foundation), Jarosław Hrycak, (profesor historii Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie), Pawło Kazarin (dziennikarz, publicysta, sierżant Sił Zbrojnych Ukrain), Ihor Koluszko (przewodniczący zarządu Centrum Reform Polityczno-Prawnych), Natalia Krywda (profesor Uniwersytetu Kijowskiego im. Tarasa Szewczenki, przewodnicząca Rady Nadzorczej Ukraińskiego Funduszu Kultury), Ołeksandra Matwijczuk (przewodnicząca Centrum Wolności Obywatelskich), Ołesia Ostrowska-Luta (dyrektorka generalna Narodowego Kompleksu Kulturalno-Artystycznego i Muzealnego „Mystecki Arsenal”), Wałerij Pekar (wykładowca Kijowsko-Mohyłańskiej Szkoły Biznesu oraz Szkoły Biznesu Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego), Ołena Sotnyk (przewodnicząca organizacji „GrandStrategyUA”, posłanka do Rady Najwyższej Ukrainy w latach 2015–2019), Ołeksandr Starodubcew (założyciel Prozorro), Ołeksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowego Funduszu „Odrodzenie”), Jarosław Jurczyszyn (poseł Rady Najwyższej Ukrainy, przewodniczący Komitetu Rady Najwyższej Ukrainy ds. wolności słowa), Wiktoria Wojcicka (posłanka do Rady Najwyższej Ukrainy w latach 2014–2019, członkini zarządu think-tanku „We Build Ukraine”), Mychajło Wynnycki (wykładowca Akademii Kijowsko-Mohylańskiej), Andrij Zahorodniuk, przewodniczący Rady Centrum Strategii Obronnych), Łana Zerkal (ambasador nadzwyczajny i pełnomocny, członkini Rady Koordynacyjnej Ukraine Facility Platform).
Zachęcamy do lektury całego manifestu wraz z komentarzem Edwina Bendyka.
Źródło: Fundacja im. Stefana Batorego