Publicystyka - ngo.pl

Indie. Ponad miliard mieszkańców. Jedna z najdynamiczniej rozwijających się gospodarek świata. Goldman Sachs szacuje, że między 2007 a 2022 rokiem PKB per capita Indii wzrośnie aż czterokrotnie. Równocześnie według Banku Światowego aż 42% globalnego ubóstwa (osób żyjacych za mniej niż $1,25 dziennie) znajdziemy wlaśnie w tym kraju – ok. 450 milionów ludzi.

Występująca na subkontynencie indyjskim oryginalna mieszanka duchowości, przedsiębiorczości i społecznego zaangażowania, od wielu lat tworzy żyzne podłoże pod rozwój sektora ekonomii społecznej. Świadczą o tym poczynania profesora Muhammed Yunusaa i banku Grameen w Bangladeszu, nagroda Nobla Amartya Sena czy kilkadziesiąt lat sukcesów gujaratańskich kooperatyw takich jak SEWA (Self Employed Women Association) czy Amul. Obecnie coraz większa część omawianych na najbardziej prestiżowych uczelniach biznesowych przykładów, zwłaszcza dotyczących biznesu zaangażowanego społecznie, pochodzi z subkontynentu indyjskiego.

Gdy tylko dowiedziałem się o Jagriti Yatra, wiedziałem, że nie może mnie tam zabraknąć. Jagriti Yatra to coroczna podróż pociągiem dookoła Indii, która ma na celu rozbudzenie ducha przedsiębiorczości w ponad 400 młodych ludziach. W czasie wyprawy młodzi Indusi odwiedzają kilkanaście inspirujących przedsiębiorstw społecznych takich jak SEWA w Ahmedabadzie, Gram Vikas w Orissie czy Aravind Eye Care z Tamil Nadu. Jagriti Yatra 2012 rozpoczęła się dla mnie 24 grudnia 2012 w Bombaju, a skonczyła 8 stycznia 2013, zataczajac pełną wrażeń, ośmiotysięczną pętlę wokół subkontynentu indyjskiego.

Jagriti Yatra (w hindi „yatra” oznacza pielgrzymkę a „jagriti” – przebudzenie ze snu) jest wydarzeniem, które wywodzi się z tradycji religii hinduistycznej, w której pielgrzymki do świętych miejsc są jednym z filarów wiary. Atmosfera wyprawy jest uduchowiona z wieloma patriotycznymi akcentami, takimi jak śpiewanie hymnu narodowego bądź wypowiedziami przedsiębiorców i uczestników.

Jagriti Yatra nie jest jednak w żadnym wypadku pielgrzymką religijną. „Głównym jej celem jest krzewienie przedsiębiorczych postaw wśród młodych ludzi, zwłaszcza w małych miastach i obszarach wiejskich gdzie nadal mieszka ponad 70% Indusów. Wierzymy, że to właśnie tutaj przedsiębiorcze postawy przyniosą najwięcej pożytecznych innowacji” stwierdzają organizatorzy.

Shashank Mani, prezes organizacji pozarządowej Jagriti Sewa Sansthan, pomysłodawcy i organizatora całego wydarzenia podkreśla, że pierwsza Yatra (co prawda o innej nazwie) odbyła się w 1997 roku z okazji pięcdziesięcioletniej rocznicy powstania niepodległych Indii. Był to bardzo niepewny czas dla Indii, gdy mało kto wierzył w potencjał indyjskiej gospodarki. Dopiero w 2007 roku, gdy gospodarczy klimat zmienił się na lepsze, koncern Tata zgodził się wziąć na siebie finansowy ciężar organizacji wydarzenia a jego organizacja przypadła Jagriti Sewa Sansthan. Tak powstała pierwsza Jagriti Yatra w obecnej jej formie.

Obecnie sponsorami całego wydarzenia są głównie duże międzynarodowe koncerny, jak Google, Dell czy Coca Cola. Co roku bierze w niej udział ponad czterystu młodych ludzi, około 40% kobiet (co jest bardzo wysokim wynikiem w konserwatywnych Indiach) i dosyć duża grupa osób wywodzących się z obszarów wiejskich.

Organizatorzy wyodrębnili trzy priorytetowe obszary, niezwykle ważne dla powodzenia społecznych przedsięwzięć, które przewijają się w rozmowach z odwiedzanymi przedsiebiorcami. Są nimi: partnerstwo publiczno-prywatne, technologie informacyjne i telekomunikacyjne oraz usługi finansowe. Lista odwiedzanych przedsiębiorstw zawiera organizacje o zróżnicowanym profilu dzialalności, obejmującym takie sektory gospodarki jak: rolnictwo, służba zdrowia, energetyka, produkcja, woda i kanalizacja, edukacja oraz turystyka.

Misją Selco, od czasu powstania w 1995 roku, jest dostarczanie innowacyjnych sposobów pozyskiwania i gromadzenia energii elektrycznej wśród najbardziej zmarginalizowanych społeczności : na obszarach wiejskich bądź dla ulicznych sprzedawcow (także w miastach). Selco nie wytwarza produktów na własną rękę a swój sukces zawdzięcza raczej bardzo elastycznemu podejściu, które polega na:

• dopasowaniu końcowego produktu (głównie systemów oświetlenia opartych o ogniwa fotowoltaiczne) do potrzeb użytkownika, z naciskiem na minimalizację kosztów użytkowania.

• stworzeniu sieci lokalnych, świetnie wyszkolonych jednostek, które zajmują się instalacją i serwisowaniem systemów

• stworzeniu modelu finansowania, który jest dopasowany do przepływu gotówki klienta. Zazwyczaj będzie to pożyczka, udzielona przez jedną z partnerskich instytucji mikropożyczkowych, rozłożona na okres kilku lat. W wielu wypadkach miesięczna rata jest porównywalna z ilością pieniędzy wydawaną przez dane gospodarstwo domowe na świece lub naftę.

Do tej pory Selco sprzedalo ponad 115 000 ekologicznych systemow zasilania i przymierza się do ekspansji.

Zdając sobie sprawę, że problem niepotrzebnej ślepoty jest jednym z największych wyzwań, przed którymi stoi indyjska służby zdrowia, Dr G. Venkataswamy pragnął stworzyć alternatywny, samowystarczalny finansowo model opieki zdrowotnej, który byłby uzupełnieniem działań publicznej służby zdrowia.

Po przejściu na lekarską emeryturę w 1976 roku założył organizację, pod szyldem której powstał pierwszy szpital w Madurai. Nazwał go Aravind na cześć duchowego autorytetu, Sri Aurobindo z Podicherry, którego etyczne wartości stworzyły podwaliny pod wysoko empatyczną kulturę pracy w Aravind Eye Care.

Obecnie szpitali jest siedem a Aravind jest największym dostawcą usług okulistycznych na świecie, z 2,5 milionami wykonanych operacji i 20 milionami pacjentów w ciągu ostatnich trzydziestu lat. Innowacyjność Aravind polega na połączeniu organizacji not-for-profit, która 2/3 swoich pacjentów leczy za darmo, z wydajnym operacyjnym modelem (w stylu McDonald’s) bazującym na rygorystycznej optymalizacji kosztów oraz stworzeniu Aurolab – laboratorium produkującego soczewki i inne akcesoria.

Aravind skupia się na mało zróżnicowanym portfolio wyspecjalizowanych usług okulistycznych (głównie operacje zaćmy) poprzez co uzyskuje ogromne efekty skali. Aravind stosuje metody profesjonalnego zarządzania jakością: upraszczania procesów, eliminacji mało-dochodowych obszarów działalności, minimalizacji odpadów i nieustannego dążenia do świadczenia najwyższej jakości obsługi klienta.

Aravind jest oficjalnym partnerem Światowej Organizacji Zdrowia w przeciwdziałaniu ślepocie. Model Aravind zyskuje co raz większą popularność, zwłaszcza w krajach afrykańskich i Ameryki Łacińskiej.

Placówka edukacyjna na pustynnym obszarze Radżastanu, założona w myśl idei wiejskiej samowystarczalności Mahatmy Ghandiego. Pod koniec lat 60 grupa społecznie zaangażowanych intelektualistów poświęciła sie szukaniu alternatywnych metod gospodarowania i poprawie bytu biedoty wiejskiej.

W uzyskanym od rządu nieużywanym od czasów kolonialnych, dawnym sanatorium dla gruźlików, stworzyli kampus, mający na celu przyciągnąć wykształconych społeczników do pracy z niewyedukowanym ludem. Z upływem lat okazało się, że osoby wykształcone bardzo trudno było zmotywować do pozostania na takim pustkowiu. Było to impulsem do coraz większego angażowania miejscowych do pracy na kampusie. Większość z nich nie ukończyła nawet 10 klas a mimo to, dzięki połączeniu nowoczesnych zdobyczy techniki z nieformalną wiedzą, przekazywaną zgodnie z lokalnymi tradycjami, wielu z nich zostało fachowcami od kanalizacji, hydrauliki, systemów fotowoltaicznych, czy paramedykami.

Szczególny nacisk położony jest na aktywizację kobiet. Dzięki wyszkoleniu lokalnych inżynierów od produkcji i obsługi systemów fotowoltaicznych niewielkim kosztem stworzono także 150 wieczornych placówek oświatowych w odleglejszych wioskach dystryktu.

Idea Barefoot College została powielona w setkach wiejskich społeczności w Indiach i na świecie a jego załozyciel, Bunker Roy, został uznany jednym ze stu najbardziej wpływowych ludzi na świecie według magazynu „The Time”.

Ważnym elementem jest również idea empirycznego nauczania, gdzie proces przyswajania wiedzy nie polega na jej przekazywaniu od nauczyciela do ucznia. Jest to zdecentralizowany proces nauki, wymagający od jego uczestników aktywnego podejścia i zaangażowania.

To właśnie oni, nowe pokolenie Indusów, biegłych użytkowników Facebooka, pełnych pasji, zdolnych i ambitnych młodych ludzi, stanowią o sukcesie wydarzenia.

Żeby lepiej oddać klimat panujący w pociągu na sam koniec, chciałbym głos oddać również im. W końcu, według gazety „The Hindu”, do 2014 roku co czwarty nowy pracownik na świecie będzie mieszkańcem Indii.

Jagriti Yatra była dla mnie przygodą życia. Doświadczeniem, którego z niczym nie potrafię porównać. I to co najlepsze z tego wszystkiego, że poznałam tylu podobnie do mnie myślących młodych ludzi, z którymi wspólnie recytowaliśmy wiersze, dyskutowaliśmy o teatrze, społecznej przedsiębiorczości i innych ważnych dla nas rzeczach. Poznałam wielu ludzi, którzy opuścili swoje strefy komfortu i zaczęli zmieniać świat. Chcę być jednym z nich. Pragnęłabym tylko, żeby moi rodzice mnie w tym wyborze wsparli i nie wydali za mąż, tak jak planują.

Ta niezwykła podróż uświadomiła mi, że życie nie musi polegać na niekończącej się rywalizacji; że może być szczęśliwe. Czuję się pewniejszy w kontaktach z innymi. Bardziej zadowolony z siebie. Mam bardziej trafną wizję tego co chcę w życiu robić. Co chciałbym przekazać czytelnikowi reportażu? … Ciesz się życiem. Może i uda Ci się być lepszym od innych pod względem osiągnięć lub nagromadzonych pieniędzy ale kosztem tego nie może być Twoje zadowolenie z życia.

Pochodze z wioski Jahoor Taluka, w dystrykcie Mukhed, Nanded, Wschodnia Maharastra. Jest to jeden z peryferyjnych obszarów Indii, gdzie bardzo trudno utrzymać się z roli a innych źródeł utrzymania praktycznie nie ma. Wielu rolników nie mogących wydostać się z pułapki zadłużenia i ubóstwa emigruje do zatłoczonych metropolii lub popełnia samobójstwo. Ja miałem szczęście i dzięki mojemu uporowi właśnie kończę mój MBA na Uniwersytecie w Pune. Mój ojciec umarł niedawno. Moim obowiązkiem jest zapewnienie godnej stopy życiowej mamie, która pozostała bez źródła utrzymania. W związku z tym podejmę pracę, która niekoniecznie będzie zgodna z moimi zainteresowaniami, ale pozwoli mi nas utrzymać. W trakcie Jagriti Yatra nawiązałem kontakt z jednym ze znakomitych społecznych przedsiębiorców, Mr Elango Ramaswamy, który jako wójt wioski Kuthambakkam przekształcił zubożałą gminę w sprawnie prosperującą społeczność. Elango zaprosił mnie do spędzenia wspólnie więcej czasu tak, aby umożliwić mi powielenie sukcesu Kuttumbakkam w mojej rodzinnej wiosce.

Organizatorzy na tym nie poprzestają. Zidentyfikowali cztery dystrykty z potencjałem przekszałcenia ich w modelowe inkubatory przedsiębiorczości społecznej dla danego regionu. Miałyby one służyć jako lokalne struktury wsparcia dla początkujacych społecznych przedsiębiorców z danego regionu i umożliwić szybszą replikację biznesowych modeli niejako sprawdzonych w lokalnych warunkach.

Czy przedsiębiorczość społeczna ma szansę zmienić oblicze Indii? Na pięć dni przed rozpoczęciem Jagriti Yatra rząd Republiki Indii powiadomił, iż rozważa wprowadzenie obowiązku reinwestowania 2% zysku netto w działania społecznej odpowiedzialności biznesu. Obowiązek dotyczyłby firm o rocznych przychodach powyżej ok. 150 mln euro. Wydaje się, że jest to sygnałem, iż rządząca klasa polityczna akceptuje większą rolę sektora prywatnego w rozwiązywaniu problemów społecznych, tym samym zwiększając ilość zasobów finansowych dostępnych dla indyjskich organizacji pozarządowych i przedsiębiorstw społecznych.