Publicystyka - ngo.pl

W Toruniu odbyło się seminarium zorganizowane przez Fundację Freedom w ramach projektu „Miasto, w którym czujesz się bezpiecznie”. Spotkanie zgromadziło ekspertów, przedstawicieli organizacji społecznych, aktywistki oraz mieszkanki i mieszkańców. W centrum rozmowy znalazło się jedno pytanie: co sprawia, że kobiety czują się bezpiecznie — lub przeciwnie — zagrożone w przestrzeni miejskiej?

Dyskusje pokazały, że bezpieczeństwo to złożony temat, który wykracza daleko poza zwykłe postrzeganie „niebezpiecznych miejsc”. Uczestnicy podkreślali, że większy wpływ na doświadczenie kobiet mają konkretne sytuacje i zachowania ludzi, niż sama przestrzeń miejska.

Na przykład Toruńskie Stare Miasto — pełne ludzi, głośne, wieczorami pod wpływem alkoholu. To sprawia, że część kobiet czuje się tam niepewnie. Tymczasem dzielnice często uznawane za „niebezpieczne”, jak Bydgoskie Przedmieście, w praktyce okazują się spokojne i przewidywalne.

1. Niewystarczająca obecność i skuteczność służb miejskich.

Uczestnicy zwrócili uwagę, że patrole policji i straży miejskiej nie są odpowiednio rozlokowane i często nie zapewniają realnego poczucia bezpieczeństwa.

2. Przemoc w domu i wśród znajomych.

Zaznaczono, że większość przypadków przemocy – zarówno fizycznej, jak i seksualnej – ma miejsce w rodzinach lub kręgach znajomych. Temat ten nadal pozostaje tabu.

3. Wrażliwość różnych grup kobiet

• Cudzoziemki (zwłaszcza studentki z Afryki) często spotykają się z niechcianymi komentarzami i spojrzeniami.
• Kobiety z Ukrainy, w tym dzieci, doświadczają agresji słownej z powodu akcentu.
• Kobiety w kryzysie bezdomności nie otrzymują wsparcia adekwatnego do swojej sytuacji.
• Seniorzy mają ograniczone możliwości korzystania z narzędzi cyfrowych i potrzebują alternatyw.

4. Niedziałający system reagowania

Instytucje miejskie nadal bagatelizują problemy kobiet, a mieszkańcy często nie wiedzą, jak reagować na przemoc.

5. Brak wiedzy o narzędziach bezpieczeństwa

Wiele osób nie zna aplikacji typu „Alarm 112” ani podstaw korzystania z gazu pieprzowego.

Pomimo licznych wyzwań, w mieście funkcjonują cenne i skuteczne inicjatywy:

• Centrum „Sercownia” – oferuje kompleksową pomoc kobietom w kryzysie: ubrania, żywność, wsparcie medyczne, psychologiczne i prawne. To miejsce, w którym kobiety odzyskują godność i poczucie tożsamości. W planach jest uruchomienie gabinetu ginekologicznego dla kobiet w kryzysie bezdomności.
• „Niebieska Linia” – telefon zaufania działający codziennie w godzinach 17:00–21:00, oferujący anonimową pomoc psychologiczną i prawną, także w języku ukraińskim.
• Inicjatywy akademickie – uczelnie oferują bezpłatną pomoc psychologiczną i prawną dla studentów, a kadra akademicka zwiększa uwagę wobec kwestii bezpieczeństwa, szczególnie wśród studentów zagranicznych.
• Organizacje pozarządowe – odgrywają kluczową rolę w udzielaniu empatycznego wsparcia, znając realne potrzeby mieszkańców. Brakuje im jednak stabilnego finansowania ze strony miasta.
• Aplikacja „Alarm 112” – narzędzie umożliwiające osobom z wadami słuchu szybkie wezwanie pomocy z automatycznym wskazaniem lokalizacji. Wymaga jednak lepszej promocji i upowszechnienia.
• „Bransoletki życia” dla seniorów – dystrybuowane przez Regionalne Centrum Pomocy Społecznej, pozwalają na szybki kontakt z ratunkiem w sytuacji zagrożenia.

Ważną częścią dyskusji była sytuacja osób, które doświadczają wielopoziomowych trudności.
Kobiety z doświadczeniem migracji, osoby w kryzysie bezdomności lub w sytuacji wykluczenia często spotykają się z większym ryzykiem przemocy i mniejszą dostępnością pomocy.

1. Edukacja i podnoszenie świadomości

Regularne spotkania, warsztaty, kursy samoobrony i wiedza o aplikacjach bezpieczeństwa.

2. Zmiany w instytucjach

Stabilne finansowanie NGO, lepsze przygotowanie urzędów i służb, szybsze reakcje na zgłoszenia.

3. Nowoczesne technologie

Propozycja stworzenia miejskiej aplikacji bezpieczeństwa, zintegrowanej z lokalnymi służbami.

4. Działania prewencyjne

Rozważenie ograniczenia sprzedaży alkoholu nocą oraz edukacja chłopców i mężczyzn w zakresie szacunku i odpowiedzialności.

Fundacja Freedom, podobnie jak inne NGO-sy, wskazała potrzebę lepszego koordynacji działań, stałego dialogu z władzami miasta, tworzenia systemowych rozwiązań przeciwdziałających przemocy, budowania kultury empatii i wzajemnej troski.

Zebrane podczas projektu wnioski i rekomendacje stały się częścią szerszego opracowania, które przygotowaliśmy w ramach projektu. Zapraszamy do przeczytania raportu z całego projektu Safety Walks: spacery bepiczeństwa z psychoterapeutką

• Krzyczeć i uciekać w sytuacji zagrożenia.
• Informować bliskich o swoim planie powrotu.
• Nie bać się prosić o pomoc.
• Korzystać z dostępnych narzędzi i wsparcia prawnego.

Uczestnicy podkreślili, że sytuacja ekonomiczna kobiet ma kluczowe znaczenie w procesie wychodzenia z przemocy, dlatego niezbędne jest zapewnienie im kompleksowego, także finansowego wsparcia.

Seminarium pokazało jasno: tworzenie bezpiecznego miasta to zadanie, które wymaga wspólnego działania — władz, organizacji społecznych i mieszkańców. Wszystkie obecne NGO-sy podkreśliły, że ich codzienna praca ma sens tylko wtedy, gdy miasto stwarza warunki do realnej współpracy, słyszy potrzeby kobiet i reaguje na nie systemowo.

Ta przestrzeń stała się platformą wymiany doświadczeń i wiedzy, pokazując, że budowa bezpiecznego miasta wymaga współpracy – połączenia wysiłków organizacji pozarządowych, władz miejskich i zaangażowanych obywateli.