Berlin: job-shadowing w CRN, inspiracje projektowe i lekcja demokracji w muzeach
W grudniu 2025 r. zespół Stowarzyszenia „Dla Ziemi” odwiedził Berlin, by w formule job-shadowing przyjrzeć się pracy partnerskiej organizacji Comparative Research Network (CRN). W wizycie wzięły udział osoby z organizacji: Ewa Kozdraj, Elżbieta Rojek i Tomasz Kozdraj oraz wolontariuszka Anastazyia Yembulayeva. Program łączył obserwację działań w biurze CRN z warsztatami, spotkaniami sieciującymi i trasą edukacyjną po miejscach pamięci i muzeach.
Czym jest job-shadowing i co daje organizacjom społecznym?
Job-shadowing to uczenie się „w praktyce” – poprzez towarzyszenie zespołowi partnerskiej instytucji, obserwowanie sposobu pracy, narzędzi, decyzji i komunikacji, a także rozmowy o tym, jak rozwiązują wyzwania podobne do naszych. Taka forma mobilności jest szczególnie cenna w NGO: pozwala zobaczyć procesy „od kuchni”, porównać modele zarządzania projektami i wyłapać rozwiązania, które można przenieść na własny grunt. W Berlinie skupiliśmy się na metodach pracy z edukacją dorosłych, planowaniu projektów międzynarodowych, ewaluacji oraz upowszechnianiu rezultatów.
CRN: policy sprint, zarządzanie projektami i narzędzia do pracy z historiami
Podczas wizyty w CRN weszliśmy w rytm pracy organizacji, która działa w obszarze edukacji dorosłych i projektów międzynarodowych (m.in. Erasmus+) oraz specjalizuje się w ewaluacji i upowszechnianiu rezultatów.
Jednym z mocnych punktów programu był udział w wydarzeniu „Work 2040” w formule policy sprint/policy hackathon. To krótki, intensywny proces pracy, w którym uczestnicy – w ograniczonym czasie – definiują problemy, testują perspektywy i współtworzą rekomendacje. Dla nas szczególnie ważne było to, jak ten format może wspierać edukację dorosłych (w tym osób z doświadczeniem uchodźstwa i seniorów), a także jak łączyć refleksję o przyszłości pracy z realnymi potrzebami lokalnych społeczności.
Równolegle przyglądaliśmy się praktykom zarządzania projektami Erasmus+/CERV: organizacji pracy zespołu, podziałowi zadań, narzędziom planowania i monitoringu, a także temu, jak CRN buduje współpracę w środowisku międzykulturowym i z wolontariuszami. Ważnym tematem była też ewaluacja – od prostych ankiet po metody jakościowe i storytelling uczestników, szczególnie wtedy, gdy pracuje się z osobami o mniejszych szansach.
Na zakończenie tej części programu pojawiły się dwa bardzo praktyczne wątki: „Podróż Bohatera” jako narzędzie rozwojowe i edukacyjne (pomocne w bezpiecznym prowadzeniu opowieści o zmianie, kryzysie i zasobach) oraz podstawy montażu krótkich materiałów wideo – z myślą o dokumentowaniu działań, promowaniu rezultatów i opowiadaniu historii w formatach przyjaznych social mediom.
Muzea Berlina: historia podziału, sztuka w przestrzeni publicznej i perspektywy niedoreprezentowane
Berlin okazał się też znakomitą „salą edukacyjną” do rozmowy o demokracji, granicach, prawach człowieka i wykluczeniu. Na trasie znalazły się m.in.:
• Checkpoint Charlie – miejsce, które pomaga zrozumieć mechanizmy kontroli i konsekwencje politycznego podziału, a także to, jak granice wpływają na codzienne życie ludzi.
• East Side Gallery i The Wall Museum – mur jako świadectwo historii, ale też przestrzeń sztuki i pamięci; punkt wyjścia do rozmów o roli kultury w edukacji obywatelskiej i budowaniu wspólnoty.
• Muzeum FHXB Friedrichshain-Kreuzberg – szczególnie inspirujące było podejście muzeum jako forum publicznego, które świadomie wydobywa perspektywy marginalizowane (m.in. wątki migracji, ruchów społecznych, pamięci i godności). To ważna podpowiedź dla organizacji społecznych: jak opowiadać historię włączająco i z szacunkiem dla doświadczeń grup narażonych na dyskryminację.
Wieczorne spotkania: ruch, uważność i sztuka „na żywo”
Ważnym dopełnieniem wyjazdu były dodatkowe aktywności Anastazyi, która szukała inspiracji szczególnie bliskich tematyce projektu „Połączone”. Uczestniczyła m.in. w zajęciach tuishou, qigongu i kung fu w szkole XUAN – Gong Fu Academy, odwiedziła zajęcia tańca współczesnego w La Caminada Tanzstudio oraz obejrzała spektakl „for the time being” Sashy Waltz, oparty na głębokim słuchaniu i intensywnej, uważnej interakcji między tancerzami. Te doświadczenia przyniosły jej refleksje o relacji sztuki i natury, kulturze oraz miejscu człowieka w społeczeństwie – i stały się osobistym, wzmacniającym impulsem do dalszego rozwoju.
Co przywozimy z Berlina?
Z Berlina wracamy z zestawem bardzo konkretnych inspiracji: jak organizować krótkie procesy współtworzenia rekomendacji (policy sprint), jak sensownie planować monitoring i ewaluację, jak bezpiecznie pracować storytellingiem w grupach zróżnicowanych oraz jak prosto i skutecznie opowiadać o działaniach w formie krótkich wideo. Do tego – z mocnym przekonaniem, że miejsca pamięci i muzea mogą być świetnym narzędziem edukacji obywatelskiej i pracy nad wartościami europejskimi.
Wyjazd do Berlina był elementem projektu „Połączone – edukacja somatyczna drogą do porozumienia”, realizowanego w ramach Programu Erasmus+ – krótkoterminowe projekty mobilności dorosłych osób uczących się i kadry w sektorze edukacji dorosłych (KA122-ADU). Celem projektu jest m.in. rozwój kompetencji kadry w obszarze edukacji somatycznej i ekosomatyki, tworzenie autorskiej oferty warsztatów opartych na ruchu i pracy z ciałem, budowanie dobrostanu osób działających społecznie oraz wzmacnianie współpracy międzynarodowej – tak, by jeszcze lepiej wspierać osoby z doświadczeniem migracji, kryzysu i wykluczenia.
Źródło: Stowarzyszenie Dla Ziemi