Wśród czytelników ngo.pl niepokój wzbudziła informacja, że w 2011 zlikwidowano Program „Zasoby cyfrowe”, w którym w ramach Programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego organizacje pozarządowe mogły się starać o dofinansowanie procesów digitalizacyjnych. W zamian stworzono w ramach wieloletniego programu KULTURA + priorytet „Digitalizacja”, w którym wśród beneficjentów wymienione są państwowe i samorządowe instytucje kultury, archiwa państwowe i instytuty filmowe, ale nie ma organizacji pozarządowych.
Podobnie stało się ze „starym” Programem „Wspieranie działań muzealnych i bibliotek”. Biblioteki razem z domami kultury znalazły się w programie KULTURA +. W ramach Programów Ministra (kultury) pozostał jedynie w ramach „Dziedzictwa kulturowego” podprogram „Wspieranie działań muzealnych”.
W Ministerstwie Kultury naczelnik Łukasz Gajewski uspokoił moje obawy i wątpliwości. Faktycznie w Wieloletnim Programie KULTURA+ nie ma możliwości dofinansowania projektów organizacji pozarządowych, ale Narodowy Instytut Audiowizualny (NInA) przygotowuje swego rodzaju „suplement”, odrębny program skierowany tylko dla organizacji pozarządowych. Po konkrety Łukasz Gajewski odesłał mnie do Instytutu, który jest instytucją odpowiedzialną za zarządzanie programem KULTURA+ i wdrażanie nowych konkursów dla NGOs.
Dariusz Dalczewski z NInA potwierdził, że wkrótce – czyli jak zapewnił do końca roku – zostanie ogłoszony wyspecjalizowany, odrębny program skierowany tylko dla organizacji pozarządowych. Jak zapewniał, beneficjenci zostali oddzieleni ze względu na charakterystykę działania organizacji pozarządowych. Ze względu na „sztywny gorset” Wieloletniego Programu KULTURA+, będzie to z korzyścią dla NGO-sów. W nowym programie będzie mniej biurokracji, mniej papierów, sam program będzie wygodniejszy w obsłudze. Na konkretne pytania dotyczące wysokości środków, jakie będą w tym programie, nie uzyskałam odpowiedzi, a jedynie zapewnienie, że nie będą one mniejsze, niż w ubiegłym roku. Pocieszające jest, że w programie będzie możliwość otrzymania dofinansowanie wieloletniego.
Poprzednie edycje Programów Ministra w zakresie digitalizacji i wspierania działań muzealnych wzbudzały wiele kontrowersji, a Priorytet „Zasoby cyfrowe” był jedynym, z którego w 2010 r. minister Bogdan Zdrojewski był niezadowolony. Niezadowolone z formuły były także organizacje pozarządowe: sztywny katalog kosztów kwalifikowanych, sposób naliczania wkładu własnego, brak wymaganego zaplecza sprawiał, że zdobycie dofinansowania na, bardzo drogie przecież, procesy digitalizacyjne czy konserwacyjne było często niemożliwe. Na przykład Andrzej Mrowiec z Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego (organizacji o całkiem dużym potencjale) uważa, że warunki do tej pory były tak trudne do spełnienia, że niemal wykluczały organizacje pozarządowe.
W ostatnich latach w Programach Ministra, zauważa A. Mrowiec, tak zaostrzono warunki, że wiele organizacji nie spełnia kryteriów i nie może praktycznie ubiegać się o dofinansowanie. Choć minimalny wkład własny jest dla NGO-sów ustalony na niższym poziomie niż dla instytucji, to i tak przy drogich projektach i obowiązku dawania gwarancji finansowych, jest to warunek wykluczający. Np. w projekcie dotyczącym konserwacji zbiorów organizacja nie może wliczyć kosztów stałego działania biblioteki, pracy wolontariuszy, ze względu na terminy nie może wliczać do wkładu własnego dotacji, o którą stara się z samorządu (daty ogłaszania konkursów są niemal identyczne).
Rozdzielenie i ustalenie odrębnych warunków dla instytucji i NGO-sów wydaje się dobrym krokiem. Organizacje pozarządowe często zmuszone są działać „projektowo”, jednocześnie ewentualne przychody wygenerowane przy realizacji zadania muszą z powrotem trafić do projektu. Bardzo trudno jest więc znaleźć środki na tzw. wkład własny, tym bardziej, że w Programach Ministra nie można do niego wliczać pracy wolontariuszy ani wkładu partnerów i współorganizatorów, jeżeli nie „przechodzi” on przez księgowość organizacji.
Trzeba mieć nadzieję, że Narodowy Instytut Audiowizualny, który także brał udział w konsultacjach po ubiegłorocznych konkursach, rzeczywiście uwzględni w przygotowywanym programie oczekiwania i sugestie pozarządowe.
Źródło: inf. własna (ngo.pl)
