Publicystyka - ngo.pl

20 czerwca Urząd Miasta zaprezentował wyniki antysmogowego Panelu Obywatelskiego. Miesiąc wcześniej, 19 maja, uczestnicy panelu (wybrana losowo, reprezentatywna demograficznie grupa 60 mieszkańców miasta) w głosowaniu wybrali 50 rekomendacji, które uzyskały poparcie 80% panelistów. Przed realizacją panelu prezydent Krzysztof Żuk zadeklarował, że wszystkie rekomendacje, które uzyskają takie poparcie zostaną zrealizowane. W przedstawionej 20 czerwca prezentacji Urząd pokazał w jaki sposób ma zamiar tej deklaracji dotrzymać.

Przedstawiamy krótka analizę odpowiedzi władz miasta na wybrane rekomendacje przygotowaną przez Towarzystwo dla Natury i Człowieka

Na początku należy odnotować, że pojawiło się też kilka konkretnych, bardzo pozytywnych deklaracji.

Rozwinięcie PONE - więcej pieniędzy na wymianę pieców

Zapowiedziano rozwinięcie Programu Ograniczania Niskiej Emisji. Począwszy od 2019 roku kwota przeznaczona na wymianę źródeł ciepła wzrośnie z 350 tys zł do 1 mln zł. Rocznie. Zapowiedziano też inwentaryzację pieców i wprowadzenie dodatkowych kryteriów przyznawania dotacji (np. kryterium dochodowego)

Strefa Czystego Transportu w Centrum

Zapowiedziano, że w 2019 roku do konsultacji społecznych skierowany zostanie projekt Strefy Czystego Transportu (SCzT) w centrum miasta i ewentualnie także w innych dzielnicach. Strefa taka byłaby obszarem, gdzie z ruchu wyłączone są najbardziej emisyjne pojazdy. Do innych pozytywów należą zapowiedzi zmian w Zielonym Budżecie Obywatelskim

Spora część odpowiedzi urzędu na rekomendacje Panelu utrzymana jest jednak w stylistyce narracji pomiędzy „już to przecież robimy” a „nie da się”. Jest też trochę typowego odwracania kota ogonem.

Uchwała antysmogowa – paneliści chcą więcej!

Wśród rekomendacji Panelu znalazł się postulat wyrażenia przez Miasto poparcia dla przyjęcia przez Sejmik Województwa uchwały antysmogowej dla województwa (a nie tylko dla Lublina). Treść tej rekomendacji przywołuje konkretne zapisy, a więc normy jakości dla paliw stałych, normy emisyjności dla pieców wraz z datą wycofania z użytku najbardziej dymiących instalacji oraz ustanowienie regionalnego poziomu alarmowego. W odpowiedzi Urząd informuje, że Prezydent Lublina „zgłosił potrzebę uchwały antysmogowej dla Lublina”. Jednak, według informacji z Wydziału Ochrony Środowiska, w odpowiedzi na ankietę Urzędu Marszałkowskiego pod koniec 2017 roku władze Lublina zadeklarowały poparcie jedynie dla ustanowienia norm dla paliw stałych. Aby, zgodnie z obietnicą, wypełnić rekomendację Panelu, prezydent powinien w najbliższym czasie skierować do Marszałka wystąpienie wspierające pełny zakres antysmogowych regulacji. Dla trwających obecnie w Urzędzie Marszałkowskim prac studyjnych wyraźne poparcie największej gminy województwa dla ambitnych rozwiązań może mieć ogromne znaczenie.

Górki Czechowskie: nie da się? Dałoby się!

Paneliści przegłosowali m.in. postulat „Pełnej ochrony przed zabudową kubaturową całego obszaru Górek Czechowskich (…)” (ponad 100 hektarowego zielonego obszaru stanowiacego wazny kanał napowietzrania miasta) Prezydent uznał ten postulat za niemożliwy do spełnienia, gdyż północna część dawnego poligonu jest już zabudowywana, więc nie jest możliwa ochrona „całego” obszaru. A skoro nie można ochronić „całego obszaru” to nie będziemy również chronić przed zabudową tego, co jeszcze zabudowane nie jest – taka jest specyficzna logika tej odpowiedzi. Ponadto podniesiono, że obecny plan miejscowy zezwala na zabudowę części Górek (ok. 14 hektarów) niską zabudową usługową i sportową, co uzasadniać ma dopuszczenie na 30 hektarach wysokiej zabudowy mieszkaniowej (takie rozwiązanie zawarł Urząd w obecnie procedowanym projekcie Studium Zagospodarowania Przestrzennego Lublina).

Tymczasem gdyby wskazania Panelu faktycznie, zgodnie z deklaracją, miałyby być realizowane, to należałoby utrzymać zapisy obecnego Studium (105 ha przeznaczonych na zieleń) i dostosować do nich Plan Miejscowy. Wiązałoby się to, rzecz jasna, z rekompensatą dla właściciela, czyli kosztami dla miasta, ale przecież realizacja wielu innych rekomendacji panelu również oznaczać będzie koszty. Skali tych ewentualnych kosztów nie spróbowano nawet oszacować. Można by też zadeklarować kroki w kierunku minimalizacji zabudowy Górek w ramach wyznaczonych przez obowiązujący plan. Ale nawet taka połowiczna realizacja postulatu nie została wzięta pod uwagę.

Podsumowując: rekomendacja Panelu dotycząca Górek Czechowskich nie będzie realizowana nie z uwagi na brak możliwości, a z uwagi na brak woli.

Termomodernizacja tak, ale bez wpływu na smog

Odpowiadając na postulat „Przeznaczenie większej kwoty na ograniczanie niskiej emisji poprzez termomodernizację” Urząd Miasta przywołuje dane na temat docieplanych budynków użyteczności publicznej. Jednak wszystkie te budynki są podłączone do miejskiej sieci ciepłowniczej i nie są źródłem niskiej emisji. Aby przyjęta przez Panel rekomendacja została, zgodnie z deklaracją, zrealizowana należałoby skierować środki na docieplenia budynków mieszkalnych opalanych węglem,gdyż to one generują niską emisję. W samych tylko zasobach zarządzanych przez ZNK jest ich 231. Na razie nie możemy więc mówić o realizacji tej rekomendacji.

Infrastruktura rowerowa – nie trzeba diagnozować tylko realizować.

W odpowiedzi na postulat „Rozszerzania systemu dróg rowerowych” Urząd zapowiada „diagnozę miejsc, w których brakuje ścieżek rowerowych, żeby powstała efektywna sieć dróg rowerowych”. Tymczasem cały szereg takich materiałów jest już w posiadaniu Urzędu. W 2014 roku miasto zamówiło „Strategię Realizacji Systemu Dróg Rowerowych w Mieście Lublin” która nie trafiła do realizacji. W ostatnich latach Porozumienie Rowerowe opracowało i przekazało pakiet niskokosztowych rozwiązań uzupełniających braki w infrastrukturze. Po serii 20 spotkań w lubelskich dzielnicach (2015-2016) opracowano również szereg rekomendacji pochodzących od mieszkańców. Wykonano także badania dostępności rowerowej szkół. Warto tu zaznaczyć, że Lublin posiada kilka obowiązujących dokumentów strategicznych dotyczących infrastruktury rowerowej uchwalonych przez Radę Miasta, których zapisy nie są realizowane („Polityka Rowerowa Miasta Lublin” (2011), „Koncepcja rozwoju komunikacji rowerowej w mieście Lublin” (2011).) Uchwały te zakładają m.in. określoną wysokość budżetu na wydzieloną infrastrukturę rowerową. Dokładny raport na ten temat znajduje się na stronie lublinrowerem.pl (raporty).

Przejrzystość

Ostatnia uwaga ma charakter metodologiczny i dotyczy miesięcznego „przetrzymania” wyników panelu. Przez 4 tygodnie uchwalone przez panelistów rekomendacje znane były tylko władzom miasta, a ujawnione zostały dopiero po zredagowaniu urzędowych odpowiedzi. Nie opublikowano też samych wyników głosowania. Nie ma również dostępu do zapisu głosowania, choć pozostałe dni panelu miały transmisję internetową. Rekomendacje panelu nie zostały ogłoszone publicznie przez samych panelistów ani nawet przez organizacje panel koordynujące. Ogłosił je Prezydent Lublina będący ich adresatem… Jeśli Panel Obywatelski ma być narzędziem budowania partycypacji musi budzić pełne zaufanie. Cały proces powinien być bardziej transparentny, tak aby nie pozostawiać pola do domysłów na temat ewentualnego sterowania nim przez władze miasta