Działasz społecznie? Edukujesz? Motywujesz do zmiany? Pracujesz z różnymi grupami na gruncie społecznym lub kulturalnym? Jeśli chociaż raz odpowiedź brzmiała „tak”, zapewne jesteś animatorem społecznym, czyli człowiekiem, któremu chce się szukać nowych możliwości i aktywizować ludzi do działania. Animować możesz różne grupy, w różnych środowiskach i z różnym potencjałem, ale niezależnie od tego, gdzie i z kim działasz, musisz dostrzegać i …
... wierzyć w potencjał tych, z którymi zmierzasz ku zmianie!
Wiemy, że form i opcji działania w środowisku lokalnym można wyróżnić wiele. Animator może pracować w dużym mieście lub w małej wsi, być pracownikiem ośrodka pomocy społecznej, harcerzem, bibliotekarką lub liderem społecznym.
Z kolei grupę docelową działań animacyjnych mogą stanowić m.in. dzieci, seniorzy, bezrobotni, osadzeni, wykluczeni zagrożeniem społecznym, osoby niepełnosprawne, podopieczni DPS-u, mieszkańcy konkretnej wsi, dzielnicy lub ulicy.
Niezależnie od tego gdzie, bardzo istotne jest CO i z KIM chcesz robić dla dobra wspólnego. Warto razem z osobami zaangażowanymi w animacyjne działanie, zrobić wspólnie diagnozę potrzeb, wypracować cele, wzbudzić chęć do edukacji, wspierać w procesie zmiany, zachęcić do samodzielnego podejmowania inicjatyw i w odpowiednim momencie oddać im dowodzenie.
Jest to dość długi proces, ale z doświadczeń wiem, że to czas bardzo rozwijający dla obu stron. Jego skuteczność zależy od zaangażowania i przeprowadzenia go od początku do końca, na możliwie wysokim poziomie, ze świadomością, że każda grupa ma swój rytm i swoje tempo, które warto brać pod uwagę.
Skuteczny, czyli jaki?
By być skutecznym animatorem, należy Animować z głową: „Animator (…) powinien umieć poradzić sobie i tam, gdzie witają go z otwartymi rękami, i tam, gdzie pustkowie czy marazm. Do tego potrzebna jest jednak solidna wiedza na temat pracy w społecznościach lokalnych oraz umiejętność wspierania, edukowania, inspirowania i motywowania, tworzenia więzi i budowania relacji”.
Codzienna praca w ciepłym biurze, w godzinach 8.00-16.00, w przypadku zaangażowanego animatora raczej się nie sprawdzi, powiem więcej „nawet na nią nie licz”. By działania animacyjne przynosiły realną zmianę, należy być tam, gdzie one się dzieją i być z tymi, którzy je podejmują.
Obszarów i miejsc, w których można działać jest bardzo dużo. Nie brakuje też form, które umożliwiają spełnienie się w animacyjnym działaniu. Wśród mnóstwa ciekawych przykładów realizowania działań społecznych polecam m.in. Coaching w zakładzie karnym, Edukacja kulturalna osób z niepełnosprawnością słuchu – od A do Z, Kobieca aktywność na lubelskiej wsi.
Niezależnie od grupy, formy i miejsca realizacji działań animacyjnych, zawsze warto dbać o dobre relacje, edukację, wspólne doświadczenia i celebrację sukcesów, która sprzyja planowaniu kolejnych inicjatyw.
Różne pola animacji społecznej
Animatorzy to ludzie bardzo kreatywni, posiadający wysokie kompetencje zawodowe i społeczne. Pomysły, które realizują, są zazwyczaj bardzo twórcze, a coraz częściej też innowacyjne. Wnoszą one nową jakość do społeczności lokalnych, często obciążonych różnymi deficytami. Dzięki animatorom i działaniom przez nich prowadzonym, zachodzą realne zmiany w środowiskach lokalnych i grupach społecznych.
Animacja przeciwdziała wykluczeniu społecznemu. Ma pozytywny wpływ na osoby indywidualne, biorące bezpośredni udział konkretnych programach i projektach. Pobudza, motywuje, aktywizuje na różnych polach działania. Poniżej trzy z wielu dostępnych w sieci dowodów:
– Kaszubski Uniwersytet Ludowy – dobra praktyka pracy z seniorami: „Oprócz udziału warsztatach i mikroprojektach seniorzy opracowali raport dotyczący diagnozy potrzeb seniorów w środowisku lokalnym pt. „Posłuchaj seniora!”);
– Jak uczy się społeczność? Obszary rewitalizowane: „Wszystkie działania odbywały się z udziałem mieszkańców, wiele z nich podjęli się już sami, przy niewielkim wsparciu, ucząc się przy tym współpracy, komunikacji, rozwiązywania konfliktów, organizacji wydarzeń czy konkretnych umiejętności (sadzenia roślin, gotowania, fotografii, robienia zdjęć, prowadzenia fanpejdża, pisania pism do urzędu i innych)”;
– WYJŚCIE Z CIENIA dobre praktyki edukacji dorosłych w obszarze włączania społecznego „Nawiązując do tytułu publikacji, chcielibyśmy zainspirować Państwa do wychodzenia z cienia codziennej pracy na rzecz drugiego człowieka, z cienia własnych przekonań oraz utartych i sprawdzonych rozwiązań, z cienia znanych odpowiedzi na trudne pytania, z cienia, być może rutyny i obawy przed zmianą. Zapraszamy w przestrzeń m.in.: inspiracji i nowych pomysłów, poszukiwań dobrych praktyk, stawiania sobie trudnych pytań, odnajdywania nowych rozwiązań i poszukiwanie rzeczywistych odpowiedzi”.
Zawarte w tym artykule przykłady to tylko namiastka tego, co można znaleźć na EPALE (Elektronicznej platformie na rzecz uczenia się dorosłych w Europie). Czeka tam dużo wiedzy i pomysłów dotyczących m.in. animacji społecznej, edukacji przeciw wykluczeniu, wolontariacie, edukacji w zakładach karnych, pracy z seniorami czy też z osobami niepełnosprawnymi.
Wszystkie artykuły na EPALE pisane są przez ekspertów – praktyków, i badaczy specjalizujących się w edukacji dorosłych. Znaleźć tam można też bogatą bibliotekę materiałów zawierającą różnego rodzaju publikacje, nagrania webinarów, raporty i scenariusze.
Dla wszystkich poszukujących nowych inspiracji i kompetencji (nie tylko w sferze animacji społecznej) polecam rejestrację na V Forum Edukacji Dorosłych, które odbędzie się on-line, w dniach 23-27 listopada 2020 r. Tematem przewodnim V FED będzie wsparcie uczącego się. Zapraszam do zapoznania się z programem i do rejestracji.
Źródło: epale.ec.europa.eu/pl