Publicystyka - ngo.pl

W województwie śląskim pod koniec 2015 roku zarejestrowanych było (wg. REGON) niemal 11 tys. fundacji i stowarzyszeń, co stanowiło ok. 9% całego polskiego sektora. Biorąc jednak pod uwagę liczbę mieszkańców w regionie (w woj. śląskie jest gęsto zaludnione) oznaczało to 24 organizacje na 10 tys. mieszkańców.

W województwie śląskim organizacji najmłodszych (działających nie dłużej niż 5 lat) jest dokładnie tyle samo, co w całym sektorze – 33%, za to nieco więcej jest stowarzyszeń i fundacji najstarszych – powstałych wcześniej niż 15 lat temu – 26% w stosunku do 24% w całym kraju. Odpowiednio mniej jest NGO działających między 6 a 10 lat – w śląskim sektorze 21%, a w ogólnopolskim 24%.

W województwie śląskim nieco więcej organizacji zajmuje się sportem, turystyką, rekreacja i hobby (36% vs. 34% w całym kraju), a także pozostałą działalnością (19% vs. 17%). Za to mniej jest organizacji edukacyjnych – 12% w stosunku do 14% w całym kraju.

W województwie śląskim więcej niż w całej Polsce jest zarówno organizacji o najwęższym, lokalnym zasięgu (8% działa tam w skali nie większej niż sąsiedztwo, osiedle, dzielnica – w całym kraju 5%), jak i tych o ogólnopolskim zakresie działań (w śląskim taki obszar oddziaływania deklaruje 32%, w całym sektorze 28%).

Za to o 5 punktów procentowych mniej niż w całej Polsce jest w tym regionie organizacji działających na skalę gminy lub powiatu – 26% stosunku do 32%.

Organizacje z województwa śląskiego częściej niż w całym sektorze działają wyłącznie społecznie – w 2015 roku za pracę na swoją rzecz nie płaciło tam 55% stowarzyszeń i fundacji (w całym kraju 45%). Organizacji zatrudniających co najmniej jedna osobę na stałe było w województwie śląskim o 8 pkt. proc. mniej niż w całym sektorze (27% w stosunku do 35%). Nieco mniej organizacji z tego regionu płaci też za pracę sporadycznie (18% w stosunku do 20% w całej Polsce).

Skala współpracy organizacji z wolontariuszami (niebędącymi członkami stowarzyszeń ani władz) jest w województwie śląskim nieco większa niż w całym kraju – z ich pomocy korzysta 64% NGO z opisywanego regionu i 61% w całym sektorze. Z kolei procent aktywnych członków jest w śląskim niemal taki sam, jak w całej Polsce (50% vs. 48%).

Sektor śląski ma minimalnie niższe przychody niż ogólnopolski. W województwie śląskim o 3 pkt. proc. większy niż w całej Polsce udział mają organizacje o najniższych budżetach – poniżej 10 tys. zł – było ich tam 37% stosunku do 34% w całym kraju.

Odpowiednio mniej było w opisywanym regionie stowarzyszeń i fundacji o przychodach między 10 tys. a 100 tys. zł (37% w stosunku do 39%), zaś tyle samo w śląskim i w całej Polsce było organizacji o największych budżetach – powyżej 100 tys. zł.

W 2014 roku w województwie śląskim częściej niż w całym sektorze organizacje korzystały ze źródeł rządowych, działalności gospodarczej, własnego majątku, a także darowizn od firm oraz osób indywidualnych. Różnica miedzy procentem stowarzyszeń i fundacji posiadających ww. źródła w swoich budżetach w województwie śląskim i w całej Polsce nie przekracza jednak 5 pkt. proc.

Rzadziej śląskie organizacje korzystały z samorządowych środków publicznych i zagranicznych środków publicznych, jednak w tym wypadku różnice między województwem śląskim a całym krajem nie przekraczały 4 pkt. proc.

Przeciętne kwoty z większości źródeł były w województwie śląskim niższe od tych, które trafiły do organizacji w całym kraju. Największe różnice widać w przychodach ze źródeł rządowych – przecięta dotacja śląskich NGO w 2014 roku wyniosła o ok. 19 tys. mniej, niż w całym kraju. Mniejsze były także w śląskim przychody z działalności gospodarczej i odpłatnej (o ok. 9 tys. zł), publicznych źródeł rządowych (o ok. 6 tys. zł).

Za to większe były przeciętne przychody śląskich organizacji na realizację zadań publicznych finansowanych ze środków samorządowych (niemal 20 tys. zł w śląskim, w stosunku do 15 tys. zł w całej Polsce).

Śląskie organizacje oceniły jakość współpracy między organizacjami a samorządem lokalnym najgorzej kraju – średnio wystawiły jej ocenę 6,4 na 10 (gdzie 1 oznacza „bardzo zła”, a 10 „bardzo dobra”), a w całym sektorze była to ocena 6,88.

Zła ocena współpracy przejawia się zazwyczaj niskim uczestnictwem w konsultacjach społecznych na lokalnym poziomie. Zasada ta potwierdza się w śląskim – w ciągu roku przed badaniem co trzecia organizacja (33%) uczestniczyła w procesie konsultacyjnym organizowanym przez lokalny samorząd (w całym sektorze było takich organizacji 39%).

Śląskie organizacje wydają się nieco rzadziej niż organizacje w całym kraju, mieć wątpliwości co do tego, czy można mówić w Polsce o istnieniu sektora pozarządowego – z opinią, że istnieją wyłącznie poszczególne organizacje realizujące swoje cele zgadza się 54% śląskich organizacji, a więc o 7 pkt. proc. mniej niż w całej Polsce.

Jednocześnie trochę więcej śląskich NGO martwi się niekorzystnym wizerunkiem organizacji pozarządowych – 23% w stosunku do 18% w całym kraju. Jednocześnie większość śląskich stowarzyszeń i fundacji nie widziało w 2015 roku znaczącej zmiany (ani na lepsze, ani na gorsze) warunków funkcjonowania NGO w Polsce.

Zaskoczeniem dla Piotra Stołego jest słaba ocena współpracy między organizacjami a samorządem. – W województwie śląskim znajdziemy sztandarowe przykłady dobrej, wieloletniej współpracy między organizacjami i samorządem, takie jak Dąbrowa Górnicza – mówi Stoły. – Jako CRIS też spotykamy się w swojej pracy raczej z przypadkami dobrych relacji. Dzięki zabiegom naszym i innych organizacji większość samorządów, które inicjują powstanie ośrodków wsparcia dla organizacji pozarządowych, zleca to zadanie organizacjom.

Jednocześnie Piotr Stoły zaznacza, że województwo śląskie było ostatnim, w którym powstała Rada Pożytku Publicznego na poziomie wojewódzkim.

Piotr Stoły nie ma wątpliwości, że dane o śląskim sektorze świadczą o jego nienajlepszej kondycji (brak zaplecza, niskie przychody, mała stabilność finansowa i brak dywersyfikacji źródeł przychodu). Jednocześnie podkreśla: – W województwie śląskim występuje też dużo pozytywnych zjawisk, których badania nie uchwyciło – pracując w lokalnych społecznościach widzę, jak silne i żywe są w nich relacje międzyludzkie, dzięki temu sprawdzają się w naszym regionie takie narzędzia, jak budżet obywatelski czy inicjatywa lokalna. Z kolei z większych miastach spotkać można wiele ciekawych, niekonwencjonalnych organizacji. Dynamicznie rozwijają się też ruchy miejskie.

Co to jest NGO? Ile jest w Polsce NGO? Czym zajmują się NGO? Dowiesz się w serwisie fakty.ngo.pl.