Publicystyka - ngo.pl

W województwie podkarpackim pod koniec 2015 roku zarejestrowanych było (według REGON) 6,5 tys. fundacji i stowarzyszeń, co stanowiło ok. 6% całego polskiego sektora. Biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców w regionie oznaczało to 33 organizacje na 10 tys. mieszkańców.

Organizacje pozarządowe z województwa podkarpackiego są nieco młodsze niż te działające w całym sektorze. 39% stowarzyszeń i fundacji z Podkarpacia działa nie dłużej niż 5 lat, w całej Polsce jest to 33%. Z kolei powyżej 15 lat ma 17% organizacji z podkarpackiego, podczas gdy w całym sektorze jest ich o 7 punktów procentowych więcej.

Organizacje w województwie podkarpackim częściej zajmują się sportem, turystyką, rekreacja i hobby – stanowią one w tym regionie 44% wszystkich stowarzyszeń i fundacji, o 10 punktów procentowych więcej niż w całym sektorze. Nie powoduje to jednak znaczącego zmniejszenia (w stosunku do proporcji w całym sektorze) udziału w podkarpackim sektorze organizacji działających w innych spośród najliczniej reprezentowanych branż sektora: edukacyjnej, kulturalnej, pomocowej, działającej na rzecz ochrony zdrowia czy rozwoju lokalnego. Mniej (o 6 punktów procentowych) jest za to na Podkarpaciu organizacji aktywnych w dziedzinach zaliczanych do kategorii „inne”.

Na Podkarpaciu organizacje są bardziej lokalne niż w całej Polsce. Niemal połowa organizacji (47%) działa w skali nie większej niż gmina lub powiat (w całym sektorze jest ich o 10 punktów procentowych mniej – 37%). Odpowiednio mniej jest w opisywanym regionie organizacji obejmujących swoim oddziaływaniem cały kraj – na Podkarpaciu stanowią 18% wszystkich stowarzyszeń i fundacji, a w całym kraju 28%.

Ponad połowa (56%) stowarzyszeń i fundacji z województwa podkarpackiego działa wyłącznie społecznie, nie zatrudniając żadnego personelu (w całym sektorze jest ich o 11 punktów procentowych mniej). W kolejnych 19% podkarpackich NGO nie ma stałego płatnego personelu, ale sporadycznie wypłacane jest wynagrodzeniu jednemu lub kilkorgu współpracowników. Co czwarta organizacja (25%) na Podkarpaciu (a 35% w całym kraju) zatrudnia co najmniej jedną osobę na stałe.

Liderzy stowarzyszeń z województwa podkarpackiego i całej Polski oceniali aktywność swoich członków. Ci pierwsi uznali, że średnio 55% zrzeszonych osób aktywnie włącza się z życie organizacji, w całej Polsce średni poziom aktywnych członków został oszacowany jako niższy: wyniósł 49%. Z kolei procent organizacji korzystający z pomocy wolontariuszy niebędących członkami lub przedstawicielami władz jest w województwie podkarpackim niższy niż w całym kraju – było ich 55%, a w Polsce 61%.

Na Podkarpaciu jest mniej (o 9 punktów procentowych) organizacji o przychodach przekraczających 100 tys. zł – takim budżetem może pochwalić się 18% organizacji z opisywanego województwa i 27% całego sektora. W konsekwencji więcej było zarówno stowarzyszeń i fundacji o najniższych przychodach (do 10 tys. zł) – w podkarpackim 40%, a w całym sektorze 34%, jak i tych o budżetach między 10 tys. a 100 tys. zł (na Podkarpaciu 42%, a w całej Polsce 39%).

Z większości dostępnych dla organizacji pozarządowych źródeł finansowania stowarzyszenia i fundacje z podkarpackiego korzystają rzadziej niż NGO w całym kraju. Znaczącą różnicę między opisywanym województwem a całym sektorem widać w wykorzystaniu publicznych środków zagranicznych (w podkarpackim przychody z tego źródła miało 12%, w całym sektorze 18%), dotacji z administracji rządowej (odpowiednio 10% vs. 18%), wsparcia od innych organizacji (6% vs. 14%), przychodów z własnego majątku (10% vs 15%) oraz działalności odpłatnej i gospodarczej (10% vs 17%).

Podkarpackie organizacje oceniają jakość współpracy sektora z samorządem lokalnym lepiej niż NGO w całym kraju – średnio na dziesięciostopniowej skali wystawiły jej ocenę 6,97 (gdzie 1 oznacza „bardzo zła”, a 10 „bardzo dobra”), a w całym sektorze była to ocena 6,88.

Jednocześnie mniejszy niż w całym kraju jest na Podkarpaciu udział w konsultacjach społecznych na lokalnym poziomie. W ciągu roku przed badaniem 34% organizacji uczestniczyło w procesie konsultacyjnym organizowanym przez lokalny samorząd – w całym sektorze było to 39%.

Opinie i problemy, które wyróżniają podkarpacki sektor pozarządowy świadczą o dużym zagubieniu organizacji z tego rejonu w gąszczu procedur i formalności związanych z korzystaniem ze środków grantodawców i sponsorów – są one problemem dla 70% (być może stąd mniejsza gotowość do korzystania z różnorodnych źródeł przychodów). Jednocześnie podkarpackim stowarzyszeniom i fundacjom nie przeszkadza kontrola ze strony administracji publicznej – narzeka na nią jedynie 13% NGO, podczas gry w całym sektorze o 10 punktów procentowych więcej.

Oceniając sektor pozarządowy organizacje w woj. podkarpackim są mniej niż w całym kraju krytyczne wobec skuteczności stowarzyszeń i fundacji – na Podkarpaciu 35% NGO sądzi, że „w sektorze pozarządowym zbyt często dobre intencje rozgrzeszają brak skuteczności w działaniach”, w całej Polsce 46%. Z drugiej strony w województwie podkarpackim nie czują potrzeby tworzenia wizji rozwoju całego sektora – 45% uważa, że jest to niepotrzebne (a w całej Polsce 36%).

Artykuł powstał na podstawie danych zebranych w badaniu „Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce 2015”, przeprowadzonym mieszaną metodą CAPI oraz CAWI, między kwietniem a wrześniem 2015 roku na ogólnopolskiej, losowej próbie 4 tysięcy stowarzyszeń i fundacji na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor.

Badania zostały sfinansowane ze środków Funduszy EOG w ramach programu Obywatele dla Demokracji, Funduszu Inicjatyw Obywatelskich oraz środków Polsko–Amerykańskiej Fundacji Wolności.

Co to jest NGO? Ile jest w Polsce NGO? Czym zajmują się NGO? Dowiesz się w serwisie fakty.ngo.pl.

Procedury i formalności związane z korzystaniem ze środków grantodawców i sponsorów – są problemem dla 70% podkarpackich organizacji