Publicystyka - ngo.pl

1. Liczba opolskich organizacji. Ile jest NGO w województwie opolskim?

W województwie opolskim pod koniec 2015 roku zarejestrowanych było 3078 fundacji i stowarzyszeń (wg REGON), co stanowiło ok. 2,5% całego polskiego sektora. Biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców w regionie, oznaczało to 31 organizacje na 10 tys. mieszkańców.

2. Wiek organizacji

W województwie opolskim zdecydowanie więcej niż w całym sektorze jest organizacji, które nie działają dłużej niż 10 lat (69% vs. 57%), przy czym największą różnicę widać w przedziale wiekowym od 6 do 10 lat działania – w opolskim organizacji o takim stażu jest 33%, a w całym sektorze 24%. W konsekwencji mniej jest organizacji starszych – funkcjonujących między 11 a 15 lat (14% w opolskim vs. 19% w całym kraju) oraz powyżej 15 lat (17% w opolskim, a 24% w całym kraju).

3. Dziedziny aktywności organizacji. Czym zajmują się NGO na Opolszczyźnie?

Więcej niż w całym kraju jest w woj. opolskim organizacji zajmujących się sportem, turystyką, rekreacją i hobby (różnica wynosi 6 pkt. proc.). Z kolei mniej jest stowarzyszeń i fundacji zajmujących się pomocą społeczną oraz ochroną zdrowia (jako główne obszary swojej aktywności wskazuje je na Opolszczyźnie po 4% organizacji, w całym kraju odpowiednio 8% i 7%).

Mniej jest także organizacji edukacyjnych (12% vs. 15% w całym sektorze), za to bardziej znacząca w opolskim jest branża rozwoju regionalnego – 9% sektora w tym województwie wskazuje ten obszar działań jako najważniejszy.

4. Zasięg działań organizacji. NGO w opolskim – lokalne czy ogólnopolskie?

Zasięg działań opolskich organizacji pozarządowych wyróżnia się zdecydowanie na tle ogólnopolskim. Przede wszystkim trzykrotnie większy jest udział organizacji o najbardziej lokalnej skali działań – obejmującej sąsiedztwo, osiedle lub dzielnicę (w opolskim jest ich 17%, w całym sektorze 5%). Co więcej, także stowarzyszeń i fundacji działających w skali nie większej niż gmina lub powiat jest na Opolszczyźnie więcej niż w całym sektorze (39% vs. 32%).

W konsekwencji organizacji o szerszej skali działań jest na Opolszczyźnie mniej niż w całym sektorze. W przypadku skali wojewódzkiej i międzynarodowej różnica wynosi 3 pkt. proc., ale działania ogólnopolskie w opolskim są wyraźnie rzadziej prowadzone – organizacji o takim zasięgu jest w tym regionie 15% w porównaniu do 28% w całej Polsce.

5. Płatni pracownicy, wolontariusze i członkowie. Kto działa i pracuje w NGO w województwie opolskim?

W woj. opolskim nieznacznie częściej niż w całym sektorze organizacje mają stałych pracowników, ale jednocześnie więcej stowarzyszeń i fundacji działa wyłącznie społecznie (różnica 2 pkt. proc.).

Jednak także w obszarze zaangażowania ludzi opolski sektora wyróżnia się na tle ogólnopolskiego. Charakteryzuje się bowiem wyjątkowo wysoką aktywnością członków (średnio 60% włącza się w działania stowarzyszeń, w całej Polsce 48%), przy jednoczesnym niskim zaangażowaniu wolontariuszy nienależących do formalnych struktur organizacji (współpracuje z nimi 46% NGO na Opolszczyźnie i 61% w całym kraju).

6. Przychody organizacji w 2014 roku. Ile pieniędzy mają opolskie NGO ?

Sektor opolski jest zdecydowanie biedniejszy niż ogólnopolski. Na Opolszczyźnie niemal co druga organizacja miała w 2014 roku roczne przychody nie większe niż 10 tys. zł, a więc przeciętne przychody w tym regionie są ponad dwukrotnie mniejsze niż w całym sektorze.

Przy czym warto zauważyć, że zdecydowanie większy udział organizacji najbiedniejszych idzie w opolskim w parze z mniejszą proporcją NGO o średnich przychodach (między 10 tys. a 100 tys. zł) – jest ich w opolskim 27%, a w całym kraju 39%, za to nie bardzo wpływa na procent stowarzyszeń i fundacji o największych przychodach - jest ich 24%, a w całym kraju 27%.

7. Źródła przychodów. Skąd NGO na Opolszczyźnie mają pieniądze?

Opolskie organizacje zdecydowanie rzadziej niż stowarzyszenia i fundacje w całej Polsce korzystają z darowizn od osób indywidualnych (12 pkt. proc. różnicy), ze środków rządowych (9 pkt. proc. różnicy), rzadziej też prowadzą działalność gospodarczą (11% w stosunku do 27% w całej Polsce) oraz mają przychody z majątku (9% w stosunku do 15% w skali całego sektora).

Odsetek korzystających z pozostałych źródeł (poza składkami członkowskimi i przychodami z 1% podatku) także jest na Opolszczyźnie niższy niż w całym kraju, jednak różnice nie przekraczają 4 pkt. proc. Niższe są też kwoty przeciętnych przychodów z takich źródeł, jak zagraniczne środki publiczne (w tym przede wszystkim fundusze europejskie) i działalność gospodarcza.

Z drugiej strony przeciętna kwota pozyskana ze źródeł rządowych jest w opolskim znacznie wyższa niż w całym kraju, większa jest także przeciętna dotacja z samorządu.

8. Współpraca opolskich NGO z samorządem

W województwie opolskim współpraca organizacji z samorządem lokalnym jest oceniania przez stowarzyszenia i fundacje minimalnie gorzej niż w całym kraju – średnia ocena jakości współpracy z samorządem (na 10-stopniowej skali, gdzie 1 oznacza „bardzo zła”, a 10 „bardzo dobra”) wynosi tam 6,81, a w całym sektorze 6,88.

Także udział w konsultacjach społecznych, organizowanych przez lokalny samorząd był na Opolszczyźnie zdecydowanie niższy niż w całym kraju – w ciągu ostatnich dwóch lat w tego typu konsultacjach wzięło udział 28% organizacji (w całej Polsce 39%).

9. Problemy oraz opinie o sektorze. Jak NGO z opolskiego oceniają III sektor i warunki, w jakich funkcjonuje?

Organizacje w opolskim rzadziej niż stowarzyszenia i fundacje w innych województwach narzekają na swoją sytuację i warunki funkcjonowania. Nawet brak środków finansowych (a przychody sektora są na Opolszczyźnie jedne z najniższych w Polsce) deklaruje 18 pkt. proc. mniej organizacji niż w całym kraju. Organizacje na Opolszczyźnie wydają się też być w większości przekonane o tym, że przedstawiciele sektora pozarządowego nie powinni pobierać za swoje usługi i produkty opłat.

Jednocześnie mniejszy procent organizacji zgłaszających poszczególne problemy w opolskim nie oznacza koniecznie, że stowarzyszenia i fundacje z tego regionu są wyjątkowo optymistyczne nastawione do życia. Wręcz odwrotnie – rzadziej oceniają warunki funkcjonowania NGO jako lepsze niż w latach poprzednich i rzadziej spodziewają się zmiany na lepsze w przyszłości.

Komentarz ekspertki

Potwierdzeniem obserwacji Gawinek jest stwierdzony w badaniu duży udział w sektorze opolskim organizacji sportowych. Gawinek nie dziwi też mocno lokalny charakter opolskich stowarzyszeń i fundacji, a także ich niskie przychody.

Za to zaskoczeniem dla przedstawicielki OCWIP jest wyróżniający Opolszczyznę wysoki poziom aktywności członków stowarzyszeń, a także stosunkowo duży odsetek organizacji zatrudniających stałych pracowników.

– Z mojego doświadczenia wynika, że w prace organizacji zaangażowane są jedna, dwie, trzy osoby z zarządu – mówi Gawinek. – Same organizacje postrzegają to jako barierę utrudniającą im dalszy rozwój. Na pewno występują też problemy we współpracy z wolontariuszami – opolskim stowarzyszeniom i fundacjom trudno ich znaleźć i utrzymać. Można powiedzieć, że ta trudność ma odzwierciedlenie w wynikach badania – organizacje w tym regionie rzadziej współpracują z wolontariuszami.

Z obserwacji Alicji Gawinek wynika, że większości opolskich organizacji trudno jest zwiększyć skalę swoich działań (rozumianą zarówno jako obszar oddziaływania, jak i wielkość budżetu, liczbę projektów czy wielkość zespołu). Wpływ na tę sytuację mają okoliczności zewnętrzne, z którymi muszą się mierzyć organizacje w całym kraju (brak dostępnych środków, formalności, biurokracja administracji), ale także pewne bariery tkwiące w samych organizacjach.

Z doświadczeń we współpracy z lokalnymi opolskimi NGO wynika, że część z nich nie ma gotowości do pozyskiwania większych środków, które pozwoliłyby zwiększyć skalę działań. Główną barierą – jak twierdzą przedstawiciele NGO – jest brak doświadczenia, kompetencji w zakresie realizacji projektów ze źródeł krajowych, europejskich, a także ich rozliczania.

Od redakcji:

Co to jest NGO? Ile jest w Polsce NGO? Czym zajmują się NGO? Dowiesz się w serwisie fakty.ngo.pl.

W woj. opolskim trzykrotnie większy niż w całej Polsce jest udział organizacji o najbardziej lokalnej skali działań – obejmującej sąsiedztwo, osiedle lub dzielnicę…