Publicystyka - ngo.pl

Przez ponad dwa lata monitorowaliśmy zmiany w prawie dotyczące III sektora. Przeprowadziliśmy również badanie otoczenia prawno-administracyjnego organizacji pozarządowych w Polsce. Na tej podstawie przygotowaliśmy apel do polityków, w którym wskazujemy na trzy nowe możliwości wsparcia sektora obywatelskiego.

📌 Po pierwsze, proponujemy w programie Rodzina 800+ wprowadzić mechanizm analogiczny do 1,5% podatku PIT. Chodzi o to, by jego beneficjenci mogli wskazać osoby potrzebujące wsparcia np. w kosztownych terapiach, do których trafi określona przez odbiorcę 800+ część świadczenia. To odpowiedź na zmianę nastawienia Polaków do tego świadczenia.

Badania wskazują bowiem, że wielu obywateli krytycznie podchodzi do powszechności programu i chciałaby go ograniczyć np. względem najbogatszych. Nasza propozycja ma wyjść naprzeciw tym oczekiwaniom i stworzyć instytucjonalną zachętę zwłaszcza dla najzamożniejszych beneficjentów 800+ do dzielenia się tym świadczeniem.

📌 Po drugie, popieramy wprowadzenie mechanizmu 1,5% do podatku CIT, co od dawna postulują rozmaite organizacje pozarządowe. Wdrożenie go pozwoliłoby firmom, na tych samych zasadach co obywatelom, przekazywać 1,5% swojego podatku dochodowego na organizacje pożytku publicznego.

Nie znajduje naszym zdaniem uzasadnienia sytuacja, w której sektor obywatelski jest zasilany wsparciem z podatków indywidualnych podatników, a jednocześnie analogiczny mechanizm nie został zaaplikowany dla podatku dochodowego płaconego przez firmy.

Opierając się na propozycjach Instytutu Spraw Obywatelskich, tezach #prosteNGO oraz analizach Jakuba Wygnańskiego i Ilony Pietrzak, postulujemy, aby w mechanizmie 1,5% CIT nie było możliwości wskazywania celu szczegółowego. Dzięki temu środki z podatku firm wspierałyby instytucjonalny rozwój sektora obywatelskiego, a nie konkretne cele charytatywne.

📌 Po trzecie wreszcie, rząd planuje istotne zmiany w tzw. podatku Belki. Proponujemy wykorzystać te zmiany do dwóch korekt. W pierwszej kolejności postulujemy, by 1,5% z tytułu podatku od zysków kapitałowych nie mógł być kierowany na tzw. cele szczegółowe.

Co istotniejsze jednak, w związku z zapowiedziami wprowadzeniem kwoty wolnej od podatku Belki, proponujemy, aby była ona dostępna tylko dla osób, które rozliczają odsetki do wysokości kwoty wolnej.

W przypadku osób o wyższych zyskach kapitałowych postulujemy, aby podatek od dochodów do wysokości kwoty wolnej mógł być przekierowany na budowę kapitału żelaznego przez organizacje pożytku publicznego. To wsparłoby organizacje w budowie kapitału żelaznego i pomogłoby w nawiązaniu relacji z kluczowymi partnerami, posiadającymi kapitał i kompetencje w zakresie inwestycji na rynku kapitałowym.

Na gruncie solidarnościowym nasze wątpliwości budzi bowiem objęcie kwotą wolną wszystkich podatników płacących podatek od zysków kapitałowych. Jak w swojej analizie wskazała niedawno Fundacja Instrat, na nowych regulacjach najbardziej skorzystają osoby z grupy 2–10% najzasobniejszych gospodarstw domowych. Uważamy, że takie osoby należałoby raczej skłonić do instytucjonalnego wsparcia podmiotów obywatelskich.

Równolegle uważamy, że sektorowi pozarządowego potrzebna jest długofalowa strategia budowy kapitałów żelaznych, a mechanizmy takie powinny być instytucjonalnie wspierane przez państwo. Niedawne decyzje Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego dot. priorytetu Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich skierowanego na ten problem wskazują, że polityka państwa w tym zakresie była dotąd nieefektywna.

Nasza propozycja ma więc szansę uzupełnić tę lukę. Dodatkowo, biorąc pod uwagę prezentowane plany rządu w tej kwestii wskazujemy, że wobec nich finansowanie kapitałów żelaznych z podatku Belki do wysokości planowanej kwoty wolnej byłoby neutralne dla budżetu.

Zachęcamy do składania podpisów pod tymi postulatami! Formalnie zostały one również skierowane, jako trzy odrębne inicjatywy, do właściwych Komisji Sejmu i Senatu. Mamy nadzieję, że efektem naszych propozycji będzie rzetelna dyskusja nad nowymi kierunkami wsparcia sektora obywatelskiego oraz, docelowo, odpowiednie inicjatywy legislacyjne.

PODPISUJĘ PETYCJĘ

Efektem projektu Nawigator legislacyjny dla NGO realizowanego od 2022 roku jest również wydany właśnie przez Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego raport „NGO pod lupą. Przewodnik po przepisach, badania, postulaty zmian”. W pierwszym rozdziale raportu przedstawiamy ramy prawno-administracyjne działalności organizacji pozarządowych w Polsce.

To swoisty poradnik dla osób zaczynających działalność w trzecim sektorze oraz dla mniejszych organizacji, które chcą pogłębić swoją wiedzę na temat zasad funkcjonowania sektora i obowiązków, którym podlegają m.in. stowarzyszenia, fundacje i koła gospodyń wiejskich.

W drugim rozdziale omawiamy najistotniejsze zmiany prawne ostatnich lat, które wpływały na działalność pozarządową. W trzeciej części prezentujemy zaś wyniki badań 200 organizacji pozarządowych przeprowadzonych wraz ze Stowarzyszeniem Klon/Jawor. Pytaliśmy o ocenę reguł prawnych, administracyjnych i finansowych funkcjonowania III sektora.

W czwartym rozdziale proponujemy kierunki zmian prawnych i organizacyjnych dotyczących stowarzyszeń, fundacji i kół gospodyń wiejskich. Wskazujemy na potrzebę kontynuacji części dotychczasowych inicjatyw legislacyjnych, omawiamy najważniejsze postulaty innych środowisk pozarządowych i eksperckich oraz proponujemy własne rozwiązania.

Mamy nadzieję, że raport i petycja staną się nowym otwarciem do debaty na temat instytucjonalno-prawnego otoczenia sektora pozarządowego i dobroczynności Polaków. Liczymy, że nasze obserwacje i postulaty będą jej początkiem, a nie zwieńczeniem. Dlatego zapraszamy do naszej warszawskiej siedziby Klubu Jagiellońskiego przy ul. Andersa 35, gdzie 11 lipca o godzinie 18.00 organizujemy otwartą debatę na ten temat.

Co zrobić, by na obywatelskie i charytatywne cele trafiało więcej środków? Jak tworzyć prawo, które pozwoli organizacjom społecznym lepiej się rozwijać? W jaki sposób odbudowywać zaufanie do państwowego systemu wsparcia dla NGO? To tylko niektóre z pytań, na które będziemy poszukiwać odpowiedzi.

W debacie udział wezmą Jakub Wygnański, prezes zarządu Fundacji Stocznia, oraz Piotr Trudnowski, były prezes Klubu Jagiellońskiego. Zapraszamy serdecznie wszystkich zainteresowanych!

Zachęcamy do zapoznania się z najnowszym raportem i inicjatywą petycyjną Klubu Jagiellońskiego!