Publicystyka - ngo.pl

Celem warsztatu było omówienie zmian wprowadzonych do wytycznych od 1 stycznia 2011 r. oraz wypracowanie ewentualnych uwag i propozycji zmian do nowych zapisów. W spotkaniu brały udział osoby reprezentujące różnych beneficjentów: m.in. szkoły, organizacje pozarządowe, związki zawodowe, które na co dzień realizują projekty finansowane z PO KL. Wnioski przedstawione jako efekt kilkugodzinnej pracy zostały stworzone na podstawie doświadczeń instytucji realizujących projekty finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego i ich rzeczywistych problemów przy aplikowaniu i rozliczaniu projektów. Zgłaszane wątpliwości wynikały także z dość ogólnych zapisów związanych z „nowościami” w wytycznych (np. reguła proporcjonalności), a co za tym idzie obaw – kiedy i w jaki sposób te „nowości” mogą działać na niekorzyść beneficjentów.

Zebrany materiał został przysłany uczestnikom/uczestniczkom spotkania, w tym również przedstawicielom/przedstawicielkom Instytucji Pośredniczących w celu ostatecznego skonsultowania go. Poniżej znajduje się zestawienie wypracowanych propozycji, a także komentarz do nich napisany przez osobę reprezentującą IP, która w spotkaniu nie uczestniczyła.

Zwiększenie liczby znaków w Generatorze Wniosków do min. 30 000.

Możliwe jest rzetelne przedstawienie projektu w ramach limitu. Zgodnie z instrukcją wypełniania wniosku limity zostały dostosowane do różnego rodzaju projektów (innowacyjne, partnerskie, dotyczące oddolnych inicjatyw).

Uelastycznienie limitów w ramach zadania „zarządzanie projektem” z uwzględnieniem czasu realizacji projektu – im dłuższy projekt, tym większy limit – oraz z uwzględnieniem łącznej liczby etatów w projekcie.

Ustalone limity są wypracowane w ramach konsultacji oraz doświadczeń z lat 2007-2010.

Zasada proporcjonalności wynagrodzenia nie powinna być stosowana do różnych rodzajów zadań wykonywanych w ramach jednego etatu.

Powinna także uwzględniać różnicę w wielkości projektu, odpowiedzialności, liczbie osób w zespole, którym się zarządza.

Wynagrodzenie za pracę ma być adekwatne do wykształcenia i doświadczenia pracownika. Taki podział pracy może powodować zatrudnienie na stanowisku niezgodnym z kompetencjami. Umowa o pracę z jednym pracownikiem może uwzględniać podział czasowy i stanowiskowy, lecz powinien uwzględniać jeden wymiar wynagrodzenia.

Takie stanowisko jest niezgodne z zasadami kodeksu pracy, które ustala, iż płaca powinna być godziwa oraz wprowadza w jednostce organizacyjnej brak zasady równości i podejrzenie dyskryminacji.

Propozycja wprowadzenia możliwości kwalifikowania kosztów wyposażenia stanowiska pracy także dla osób pracujących na umowy cywilnoprawne

Ograniczenia wynikają z obowiązujących przepisów prawa pracy – trudno uznać zasadność wyposażania stanowisk pracy dla osób zatrudnionych na umowę cywilnoprawną, skoro pracodawca nie jest do tego zobowiązany.

Zawody nisko opłacane, np. nauczyciele/ki, pielęgniarki, powinny być uwzględnione jako wyjątek w stosunku do zasady mówiącej o konieczności stosowania w projekcie stawek za wynagrodzenie na danym stanowisku równychstawkom stosowanym u beneficjenta poza projektem.

Brakuje podstaw prawnych, jak i racjonalnych, do zwiększania stawek wynagrodzenia ze środków europejskich. Osoba zatrudniona, która przyjmuje obowiązujące warunki pracy i płacy w umowie o pracę, nie powinna uzyskiwać większych dochodów z pracy dodatkowej niż z podstawowej, gdyż właśnie taka sytuacja jest demoralizująca i może mieć negatywny wpływ na realizację jej podstawowych obowiązków pracowniczych.

Propozycja doprecyzowania zapisów związanych z możliwością wykonywania dodatkowej pracy w trakcie urlopu wypoczynkowego, by nie było wątpliwości, czy jest to podwójne finansowanie.

Taka sytuacja ma znamiona podwójnego finansowania. MRR wydał odpowiednią interpretacje w tym względzie.

Propozycja doprecyzowania stosowania zasady konkurencyjności (przykłady, „trudne”, niejasne przypadki, oparte na zapytaniach beneficjentów).

Wydatkowanie finansów publicznych objęte jest szczególną ochroną i podmiot wydatkujący te środki jest zobowiązany do przestrzegania przepisów ustawy o finansach publicznych oraz Prawa zamówień publicznych.

Propozycja ustalenia stopnia minimalnego osiągnięcia wskaźników (np. 80%), w ramach którego będzie uruchomiona procedura związana z regułą proporcjonalności (brak wskazania, kiedy reguła proporcjonalności może budzić zastrzeżenia, kiedy IP będzie miało obiektywne przesłanki, by taką procedurę uruchomić).

Jednocześnie proponuje się, aby wyłączyć z reguły proporcjonalności projekty innowacyjne, w których podczas walidacji produktów IOK decyduje o zatwierdzeniu lub odrzuceniu wypracowanych wskaźników i strategii.

Realizacja projektu ma na celu osiągnięcie wymiernych efektów i to na projektodawcy spoczywa obowiązek zapewnienia odpowiedniej jakości projektu. We wniosku o dofinansowanie należy realnie ustalić wskaźnik możliwy do osiągnięcia.

Zwiększenie lub zniesienie limitu ograniczenia wysokości budżetu projektu w odniesieniu do kwoty rocznych przychodów beneficjenta.

Istnieje możliwość realizacji projektu z doświadczonym partnerem, którego obrót jest również brany pod uwagę w weryfikacji tego kryterium. Kryterium ma na celu zapewnienie realizacji projektu przez podmiot mający odpowiedni potencjał organizacyjny.

Uczestnicy warsztatu podkreślali, że trudno o jednoznaczną interpretację wytycznych, a stwierdzenie ewentualnych trudności w realizacji projektu w dużej mierze zależne jest od woli Instytucji Pośredniczących. Odwoływanie się do zapisów, które nie odpowiadają na wiele pytań, brak konkretnych przykładów, omówień sytuacji powoduje, że zasadą, która dominuje, jest „uczenie się na błędach” – niestety beneficjentów.

Ewidentnym tego przykładem jest tworzenie metodologii wyliczania kosztów pośrednich w początkowym okresie programowania. Dopiero po pięciu latach, kiedy wiele instytucji (nie ze złej woli, a z braku jednoznacznych wytycznych, braku interpretacji) musiało zwrócić środki (co często skutkowało zawieszeniem lub ograniczeniem działalności), zapisy te zmieniono. Obecnie z kosztów pośrednich rozliczanych ryczałtem nie trzeba się w żaden sposób rozliczać – ani z metodologii, ani z wydatków w ramach tej kategorii.

A przecież nie można uznawać, że beneficjenci starający się o pieniądze z EFS mają złe intencje i umyślnie chcą kogokolwiek oszukać. Warto też pamiętać, ż każda instytucja – niezależnie od tego, czy jest to szkoła, organizacja pozarządowa, czy prywatna firma – podlega przepisom prawa polskiego.

Powyższe zestawienie pokazuje, że choć osoby tworzące ten materiał pracują w jednej grupie i w jednym celu (usprawnienia realizacji POKL), to stanowiska i przywiązanie do różnego rodzaju zapisów i wytycznych jest wśród nich różne. Miejmy nadzieję, że zgodnie z powiedzeniem, iż mimo wszystko „pięknie się różnimy”, zebrane wnioski będą stanowiły wyjście do dyskusji i otworzą nową przestrzeń, która zostanie zapełniona wspólnymi propozycjami zmian znajdującymi się pomiędzy prawą a lewą kolumną.

Przed nami nowy okres programowania i nowa szansa, by realnie skupić się na zmienianiu Polski i budowaniu kapitału społecznego. Czy potrzebujemy do tego jeszcze sztywniejszych procedur, ograniczeń i biurokracji – nie wiem, ale na pewno potrzebujemy więcej zaufania do siebie wzajemnie, dialogu i partnerskiego podejścia.

Marta Makuch – Centrum Inicjatyw Obywatelskich