Ustawa o Narodowym Instytucie Wolności powołała do życia nową instytucję. Przeniosła również kompetencje należące wcześniej do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na inne organy. Zmiany dotyczą m.in. kontroli organizacji pożytku publicznego. Zobacz, kto teraz będzie sprawdzał OPP.
Kto jest odpowiedzialny za „pożytek”
Artykuł 1a ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie określił organ państwowy, który jest ważną instancją dla obszaru opisanego w ustawie o działalności pożytku. Tym organem jest Komitet do spraw Pożytku Publicznego.
Artykuł 1a to zupełnie nowy artykuł – obowiązuje od 28 października 2017 r. Wcześniej w ustawie nie wskazywano wprost takiej odpowiedzialności i roli, choć większość szczegółowych kompetencji opisanych w kolejnych artykułach ustawy wskazywała na ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Komitet do spraw Pożytku Publicznego, zwany dalej „Komitetem”, jest organem administracji rządowej właściwym w sprawach pożytku publicznego i wolontariatu, w tym programowania, koordynowania i organizowania współpracy organów administracji publicznej i podmiotów działających w sferze pożytku publicznego.
Nadzór nad OPP – w pierwszej kolejności Przewodniczący Komitetu
Rozdział 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie mówi o nadzorze nad działalnością pożytku publicznego organizacji pożytku publicznego. Nadzór ten od 28 października 2017 r. dzielą między siebie Przewodniczący Komitetu ds. Pożytku Publicznego oraz Dyrektor Narodowego Instytutu Wolności.
Zaczynając od końca, do Przewodniczącego należeć będzie wydanie rozporządzenia, które określi „szczegółowe warunki, sposób i tryb przeprowadzania kontroli organizacji pożytku publicznego, w tym wzór upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, uwzględniając konieczność zapewnienia jej sprawnego i skutecznego przebiegu”.
Artykuł 28 określa, że nadzór „nad działalnością pożytku publicznego organizacji pożytku publicznego” sprawuje Przewodniczący Komitetu. W art. 29 zapisano, że OPP podlega kontroli Przewodniczącego Komitetu.
- działalność odpłatną pożytku prowadzoną przez organizację i działalność gospodarczą, a także rachunkowe wyodrębnienie tych działalności,
- spełnianie przez OPP kryteriów zapisanych w art. 20-22 ustawy (artykuły te opisują jakie warunki należy spełnić, aby zarejestrować i utrzymać status pożytku),
- czy organizacja prawidłowo zbiera środki z 1% i czy prowadzi kampanię jednoprocentową zgodnie z przepisami ustawy.
Przewodniczący Komitetu może powierzyć przeprowadzenie kontroli wojewodzie lub Dyrektorowi Instytutu. W rozdziale o nadzorze Przewodniczący występuje jeszcze w art. 33 ust. 1, kiedy po zakończeniu postępowania kontrolnego przekazuje organizacji pożytku publicznego wystąpienie pokontrolne.
Kolejne przepisy rozdziału o nadzorze wymieniają już działania, które może podjąć Dyrektor Narodowego Instytutu Wolności.
Nadzór nad OPP – zadania Dyrektora Instytutu
Dyrektor Instytutu może wystąpić do sądu rejestrowego o wykreślenie informacji, że organizacja ma status pożytku. W ustawie przewidziano wiele sytuacji, kiedy Dyrektor może wystąpić o wykreślenie tej informacji, np.:
- kiedy OPP nie stosuje się do zaleceń pokontrolnych,
- uchyla się od kontroli,
- nie spełnia wymogów zapisanych w art. 20 i 21 ustawy,
- nie wypełnia obowiązków sprawozdawczych OPP,
- prowadzi zbiórkę publiczną bez wymaganego zgłoszenia (także gdy nie rozlicza środków ze zbiórki),
- posiada zaległości podatkowe,
- nie wykonuje wyroków sądów powszechnych.
W większości przytoczonych przypadków w pierwszej kolejności Dyrektor Instytutu wzywa organizację pożytku publicznego do zaniechania naruszeń oraz przedstawienia niezbędnych wyjaśnień.
Jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – dowiesz się w serwisie poradnik.ngo.pl.
Źródło: inf. własna (poradnik.ngo.pl)