„Osobom niewidomym potrzebna jest dziś przede wszystkim motywacja i przekonanie, że dzięki wytężonej pracy i nowym umiejętnościom mogą być efektywnymi i samodzielnymi pracownikami”. W jaki sposób to osiągnąć, jak kształtować umiejętności interpersonalne, jak skutecznie wykorzystywać nowoczesne technologie i jak zmienić nastawienie pracodawców – zastanawiali się uczestnicy międzynarodowej konferencji, jaka w dniach 21-23 marca odbyła się w Krakowie.
Przedstawiciele organizacji z Wielkiej Brytanii, Czech, Słowacji
i Polski, zaangażowani w projekty na rzecz osób niewidomych
realizowane dzięki IW EQUAL, spotkali się w ramach Partnerstwa
Ponadnarodowego „VISION=E^3”, by zaprezentować swoje działania,
wymienić się doświadczeniami i usłyszeć, jak w innych krajach
szkoli się osoby niewidome. – Specjaliści z ogromnym doświadczeniem
zaprezentowali, jakie metody i rozwiązania stosuje się w
poszczególnych projektach w zakresie szkolenia i aktywizacji
zawodowej, jakie są ich rezultaty i pierwsze efekty – podkreśla
Anna E. Waszkielewicz, koordynator ds. współpracy ponadnarodowej w
projekcie „Partnerstwa na rzecz Zwiększenia Dostępności Rynku Pracy
dla Osób Niewidomych”, gospodarza konferencji. – Każda prezentacja
wywoływała żywą dyskusję, po której wyciągaliśmy konkretne wnioski
i rekomendacje na przyszłość – dodaje.
Zaprezentowano, jak wygląda metodyka i przebieg poszczególnych
szkoleń, szczegółowo omówiono szkolenia interpersonalne,
doskonalące umiejętności związane z autoprezentacją, pracą w
zespole czy definiowaniem własnych celów.
Przedmiotem obrad były także szkolenia o charakterze zawodowym, z
zakresu obsługi komputera, wykorzystania nowoczesnych aplikacji i
oprogramowania. Prof. Bogusław Marek (KUL) – autor nowatorskiego
programu nauki języka angielskiego dla osób niewidomych,
zaprezentował jego założenia oraz pomoce dydaktyczne, jakie na co
dzień wykorzystuje. Rezultaty są znakomite, dwie osoby pracują już
w charakterze tłumacza i nauczyciela, kilka kolejnych studiuje
anglistykę. Dlatego w projekcie „Przez Języki Świata do Pracy”
ogromną wagę przywiązuje się właśnie do nauki języka angielskiego
na znacznym poziomie zaawansowania, co może zwiększyć atrakcyjność
niewidomych na rynku pracy.
Lucia Kocanova ze słowackiego projektu „SIZAR” zwróciła z kolei
uwagę, że kluczem do sukcesu może być kompleksowy i wszechstronny
charakter pomocy dla osób niewidomych w tym zakresie.
– Dlatego nasi klienci mogą skorzystać u nas z szerokiego wachlarza
usług, normalnie oferowanego przez klika odrębnych podmiotów –
argumentuje. – Staramy się przy tym adaptować już istniejące
rozwiązania szkoleniowe do potrzeb i możliwości osób niewidomych, a
nie tworzyć „specjalne”, przeznaczone wyłącznie dla nich –
dodaje.
- Zdajemy sobie sprawę, że same szkolenia, nawet najbardziej
wszechstronne i kompleksowe, nie są działaniem wystarczającym –
podkreśla Jacek Zadrożny, koordynator ds. rynku pracy w projekcie
„Partnerstwa Na Rzecz Zwiększenia Dostępności Rynku Pracy Dla Osób
Niewidomych”.
– Dlatego tak wiele czasu poświęciliśmy na dyskusję na temat
pracodawców, sposobów dotarcia do nich i przekonywania o potencjale
zawodowym osób niewidomych. W naszym projekcie już teraz okazuje
się, że na rynku funkcjonują także i takie firmy, które potrafią
dostrzec w nich naprawdę wartościowych pracowników. Standardem są
jednak wciąż stereotypy i uprzedzenia, nieuzasadnione obawy, a
nawet strach przed niewidomym w firmie czy instytucji –
dodaje.
Jak argumentuje Jiri Kocanek, koordynator czeskiego projektu
„TYFLOEMPLOY”, podstawowym zadaniem, na jakim należy się skupić,
jest wypracowanie efektywnego modelu zatrudnienia wspieranego,
dzięki któremu więcej osób niewidomych będzie mogło liczyć na
pracę.
Także w Wielkiej Brytanii sytuacja pod tym względem jest dziś
niekorzystna, spośród prawie 2 milionów osób niewidomych i
słabowidzących niemal 150 tysięcy znajduje się w wieku
produkcyjnym. – Sytuacja niewidomych na naszym rynku pracy znacznie
się pogorszyła na przestrzeni ostatnich kilku dekad – podkreśla
Andy Taylor z Akcji Dla Niewidomych, koordynator projektu „VISAGE”. - Jeszcze po II wojnie światowej blisko połowa z nich mogła liczyć
na zatrudnienie, obecnie jedynie co czwarty realizuje się zawodowo
– dodaje.
Dlatego Akcja dla Niewidomych (Action For Blind People) realizuje
m. in. program „WORKSTEP”, w ramach którego osoby niewidome
uzyskują pomoc w znalezieniu zatrudnienia i jego utrzymaniu, a
firmy i instytucje z otwartego rynku mogą liczyć na fachowe
doradztwo i wsparcie np. w dostosowaniu miejsc pracy czy
likwidowaniu barier. Pomoc organizacji umożliwia poza tym
otwieranie własnej działalności gospodarczej przez osoby z
dysfunkcją wzroku. Obecnie funkcjonuje w jej ramach 8 różnych
przedsiębiorstw (zajmują się m. in. elektroniczną archiwizacją
dokumentów czy cateringiem). Wkrótce będą gotowe do konkurowania na
otwartym rynku usług w Anglii.
Aktywność organizacji pozarządowych stanowi istotne uzupełnienie
polityki państwa w tym zakresie. W Wielkiej Brytanii funkcjonują
bowiem dwa modele zatrudnienia wspieranego. Jeden z nich polega na
tworzeniu zakładów pracy zatrudniających wyłącznie osoby z
dysfunkcjami, które dotowane są przez państwo (np. REMPLOY
istniejący od 1945 r. – 5,7 tys. osób niepełnosprawnych
zatrudnionych w 83 fabrykach na terenie całego kraju). Drugie
rozwiązanie stanowi natomiast system okresowych grantów dla
pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne. – Jak dla mnie -
osoby z wykształceniem i dużym doświadczeniem - nie są to
satysfakcjonujące warunki. Jednak dla wielu osób to bardzo
atrakcyjna oferta – mówi Andy Taylor.
Jego zdaniem uruchomienie głębszych zmian zależy w głównej mierze
od naszej świadomości. Pracodawca winien zrozumieć, że utrata
wzroku może spotkać każdego z nas, nie musi oznaczać jednak końca
pracy zawodowej. Nowoczesne technologie pozwalają bowiem na
efektywne dostosowanie miejsca pracy do potrzeb osoby niewidomej. –
Posiadając udźwiękowiony komputer wykonam tą samą pracę, co osoba
pełnosprawna. Inne będą metody pracy, ale jej rezultaty dokładnie
takie same – argumentuje.
***
PARTNERSTWO PONADNARODOWE „VISION=E^3” stawia sobie za cel m. in.
wypracowanie efektywnych metod i modeli szkolenia i zatrudniania
osób niewidomych, porównanie rozwiązań legislacyjnych i systemowych
w poszczególnych krajach czy też wpływanie na politykę na szczeblu
krajowym i europejskim z korzyścią dla osób z dysfunkcją
wzroku.
W ramach Partnerstwa polski projekt odpowiada za stworzenie
wspólnego produktu, którym jest ponadnarodowy raport dotyczący
programów treningowych dla osób z dysfunkcją wzroku. Raport ten
będzie dotyczył szkoleń zawodowych i dotyczących samozatrudnienia,
szkoleń z technik ICT oraz z "umiejętności miękkich".
Rezultatem współpracy będą również m. in. raport o najlepszych
praktykach w zakresie zatrudniania, raport porównujący programy
szkoleniowe wdrażane w różnych krajach czy też rekomendacje w
zakresie internetowych systemów informacyjnych.
Źródło: FIRR
