Publicystyka - ngo.pl

Co roku setki tysięcy dzieci w Polsce doświadczają przemocy – w domu, w szkole, w najbliższym otoczeniu.

Według badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, 32% polskich dzieci doświadcza przemocy ze strony bliskich dorosłych, a aż 66% ze strony rówieśników.

Mimo obowiązującego od 2010 roku zakazu stosowania kar fizycznych wobec dzieci, co trzeci Polak nadal uważa je za dopuszczalne.

Chociaż rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dzieci, przemoc wobec najmłodszych nierzadko występuje właśnie w rodzinie, w której dziecko, jeśli funkcjonuje ona prawidłowo, powinno czuć się najbezpieczniej. Przemoc wobec dzieci to nie tylko stosowanie kar cielesnych, to zadawanie cierpień psychicznych i inne formy poniżania dziecka. Osobami krzywdzącymi dzieci często są bliskie im osoby, także rodzice. Przemoc wobec dzieci nie jest powiązana ze statusem społecznym, czy materialnym rodziny, może zdarzyć się w każdym środowisku.

Jak rozpoznać objawy przemocy?

Rozpoznawanie symptomów przemocy wobec dzieci jest konieczne, by móc ochronić dzieci przed krzywdzeniem i zaniedbywaniem. Występowanie pojedynczego objawu nie jest dowodem na to, że dziecko doświadcza krzywdzenia.  Jeśli jednak symptom powtarza się, bądź kilka objawów występuje jednocześnie, możliwe jest, że mamy do czynienia z przemocą wobec dzieci. Podejrzenie, że dziecko doświadcza przemocy jest szczególnie uzasadnione, gdy z objawami u dziecka współwystępują określone zachowania rodziców lub opiekunów.

PRZEMOC FIZYCZNA to celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała. To np.: bicie, szarpanie, popychanie, rzucanie przedmiotami, itp. Przemocą będzie również bicie dziecka „dla jego dobra", „żeby się lepiej uczył", „żeby się słuchał", „żeby posprzątał". To znaczy, że nawet, jeśli za zadaniem bólu kryje się intencja wsparcia lub przyspieszenia rozwoju dziecka, mamy do czynienia z przemocą (istnieją bardziej skuteczne, nie krzywdzące metody, niż np. bicie, do zachęcenia dziecka by sprzątnęło pokój). Skutkiem przemocy fizycznej mogą być złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne.

Na co zwrócić uwagę?

U dziecka: - ma widoczne obrażenia ciała (poparzenia, ugryzienia, siniaki, złamania kości), których pochodzenie trudno jest wyjaśnić; - boi się rodzica lub opiekuna; - wzdryga się, kiedy podchodzi do niego osoba dorosła; - podawane przez nie wyjaśnienia dotyczące ran i siniaków wydają się  nieprawdopodobne.

U rodzica lub opiekuna: - podaje sprzeczne lub nieprzekonujące wyjaśnienia obrażeń dziecka; -  bądź w ogóle odmawia wyjaśnień; - mówi o dziecku w negatywny sposób, na przykład używając określeń takich jak „idiota”, „głupi”, „gówniarz”; - poddaje dziecko surowej fizycznej dyscyplinie; - nadużywa alkoholu lub narkotyków.

ZANIEDBYWANIE to niezaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka, takich jak właściwe odżywianie, ubieranie, ochrona zdrowia, edukacja, i tak ważnych dla dziecka jak poczucie bezpieczeństwa, doświadczanie miłości i opieki. Dziecko zaniedbywane uczy się, że nie jest ważne i cenne.

Na co zwrócić uwagę?

U dziecka: - często jest nieobecne w szkole lub przedszkolu; - kradnie jedzenie bądź pieniądze kolegom, - żebrze; - nie otrzymuje potrzebnej mu opieki medycznej, szczepień, okularów; - jest często brudne, nieprzyjemnie pachnie; - często jest ubrane nieodpowiednio do pogody; - nadużywa alkoholu lub narkotyków; - popełnia czyny niezgodnie z prawem, takie jak akty wandalizmu czy kradzieże.

U rodzica lub opiekuna: - nie interesuje się losem dziecka; - jest apatyczny lub pogrążony w depresji; - nadużywa alkoholu lub narkotyków

Przemoc psychiczna (emocjonalna) to celowe zachowania dorosłych wobec dzieci, które powodują znaczące obniżenie możliwości prawidłowego rozwoju dziecka np.: wyzwiska, groźby, szantaż, straszenie, poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie dziecka, emocjonalne odrzucenie, odpychanie dziecka, nadmierne wymagania nieadekwatne do wieku i możliwości dziecka, niszczenie ważnych dla niego rzeczy lub zwierząt, nieposzanowanie granic prywatności, itp. Szczególnie trwałe ślady pozostawia po sobie przemoc ze strony osób ważnych dla rozwoju dziecka, zwłaszcza rodziców.

Na co zwrócić uwagę?

U dziecka: - zachowuje się w sposób nieadekwatny do wieku (w sposób zbyt dorosły bądź zbyt infantylny); - wykazuje zaburzenia jedzenia (niedojada, nadmiernie się objada, wymiotuje); - jest opóźnione w rozwoju fizycznym bądź emocjonalnym; - moczy się bądź zanieczyszcza kałem; - samookalecza się; - ma problemy ze snem, nocne koszmary, boi się chodzić spać;

U rodzica lub opiekuna: - ciągle obwinia, poniża i strofuje dziecko; - nie interesuje się problemami dziecka; - faworyzuje jedno z rodzeństwa; - w oczekiwaniach i wymaganiach wobec dziecka nie bierze pod uwagę jego możliwości; - nadużywa alkoholu lub narkotyków.

PRZEMOC SEKSUALNA to angażowanie dziecka w aktywność seksualną przez osobę dorosłą. Wykorzystywanie seksualne dzieci odnosi się do zachowań z kontaktem fizycznym (np. dotykanie dziecka lub zachęcanie do dotykania sprawcy, współżycie z dzieckiem) oraz do zachowań bez kontaktu fizycznego (np. pokazywanie dziecku materiałów pornograficznych, podglądanie, rozbieranie się, uwodzenie, świadome czynienie dziecka świadkiem aktów płciowych, zachęcanie do rozbierania się). Przemoc ta może być jednorazowym incydentem lub powtarzać się przez dłuższy czas.

Na co zwrócić uwagę?

U dziecka: - przejawia dziwne bądź niezwykłe dla swojego wieku zachowania seksualne (np. jest nadmiernie rozbudzone, dużo mówi o seksie); - jest wycofane, depresyjne; - infantylnie się zachowuje; - ma trudności w relacjach z rówieśnikami; - odmawia przebierania się w towarzystwie innych (np. przed zajęciami sportowymi); - nadużywa alkoholu lub narkotyków; - pogorszyło się w nauce, - ma trudności z chodzeniem lub siadaniem; doświadcza bólu intymnych części ciała; - jest w ciąży lub jest chore wenerycznie; - ucieka z domu; - ma nagły przypływ gotówki lub prezentów.

U rodzica lub opiekuna: - przekracza dopuszczalne granice w kontakcie fizycznym z dzieckiem (np. podczas zabawy); - nadużywa alkoholu lub narkotyków; - nie utrzymuje relacji z osobami spoza rodziny; - przejawia nadopiekuńczość w stosunku do dziecka, ogranicza jego kontakty z rówieśnikami.

Wymienione zachowania rodzica lub opiekuna wzbudzają podejrzenia wykorzystania seksualnego, jeśli pojawiają się razem z symptomami występującymi u dziecka.

Wszystkie rodzaje krzywdzenia mogą być niszczące dla dziecka. Zdarza się, że emocjonalne konsekwencje przemocy są dla dziecka trudniejsze i bardziej bolesne niż fizyczne.

Jeśli:

wciąż słyszysz płacz dziecka za ścianą;

widzisz dziecko, które często jest posiniaczone;

znasz dziecko, które jest zaniedbane lub zamknięte w sobie;

jesteś świadkiem poniżania dziecka przez dorosłych;

ZAREAGUJ! Nie bądź obojętny wobec przemocy! Dobro dziecka zależy także od Ciebie!

Co możesz zrobić, aby pomóc dzieciom doświadczającym przemocy?

·        Naucz się zwracać uwagę na objawy przemocy wobec dzieci. Jeśli masz wątpliwości, porozmawiaj z kimś na temat sytuacji, która budzi Twoje podejrzenia.

·        Powiadom o swoich podejrzeniach przedszkole lub szkołę, do której uczęszcza dziecko  – powiedz pedagogowi o swoich podejrzeniach dotyczących sytuacji dziecka.

·        Możesz powiadomić ośrodek pomocy społecznej w Twojej gminie lub Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.

·        Możesz także wysłać do sądu rodzinnego – nawet anonimowo - pismo z opisem  sytuacji. Ważne jest, aby podać w nim dane krzywdzonego dziecka i rodziny, tak aby sąd mógł podjąć interwencję.

·        Możesz powiadomić policję lub prokuraturę.

·        Możesz zadzwonić:

800-12-00-02 - Ogólnopolski Telefon Dla Ofiar Przemocy W Rodzinie "Niebieska Linia"

116 111 - Ogólnopolski Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę

Informacja ukazuje się w ramach projektu „To nie musi być Twoja historia II”, który został nagrodzony w konkursie „Pomoc społeczna, w tym pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób - wspieranie działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w Województwie Wielkopolskim”,  przeprowadzonym przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Poznaniu. Dzięki temu projekt uzyskał dofinansowanie ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego w ramach otwartego konkursu ofert na realizację w formie wspierania zadań publicznych Województwa Wielkopolskiego z dziedziny pomocy społecznej w 2025 roku. Projekt jest też realizowany ze środków własnych Stowarzyszenia „DZIECKO”. Realizację działań projektowych wspiera jako partner Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gostyniu.

Projekt jest realizowany na terenie całego Województwa Wielkopolskiego.

Przedstawione treści wyrażają poglądy realizatora projektu i nie muszą odzwierciedlać oficjalnego stanowiska Samorządu Województwa Wielkopolskiego.