Wyzwania polskiej polityki azylowej - legislacja i fundusze
14 grudnia 2004 roku, w Warszawie, odbyła się konferencja pt.: "Wyzwania polskiej polityki azylowej". Organizatorzy, czyli Biuro Wysokiego Komisarza do spraw Uchodźców w Polsce (UNHCR) oraz Stowarzyszenie Praw Człowieka im. Haliny Nieć zaprosili przedstawicieli administracji państwowej oraz organizacje pozarządowe do dyskusji na temat procesu, warunków i konsekwencji implementacji w Polsce dwóch dyrektyw europejskich. Obie dyrektywy dotyczą warunków opieki nad osobami ubiegającymi się o status uchodźcy i integracji tych osób w społeczeństwie, a w szczególności prawa do łączenia rodzin (dyrektywa 2003/86/EC z 22 września 2003) oraz ustanowienia minimalnych standardów przyjmowania osób ubiegających się o azyl (dyrektywa Rady 2003/9/WE z dnia 27 stycznia 2003).
Katarzyna Zdybska ze Stowarzyszenia Praw Człowieka im. Haliny Nieć
podkreślała, że łączenie rodzin nie jest alternatywną drogą legalizacji pobytu dla cudzoziemców i
nie powinno być tak traktowane. Z kolei legalizacja pobytu w kraju jest środkiem do celu,
czyli łączenie rodzin i ochrona praw człowieka, w tym prawa do życia w rodzinie.
Zdaniem Witolda Klausa z Polskiego Stowarzyszenia Edukacji Prawnej
wymóg zadeklarowania odpowiednich i wysokich zarazem środków finansowych niezbędnych na
połączenie rodziny uniemożliwi uchodźcom realizację prawa do łączenia rodzin, biorąc pod uwagę
ogólną sytuację w Polce również pomoc społeczna nie będzie w stanie przekazać na ten cel
specjalnych środków.
Spośród katalogu praw przysługujących osobom ubiegającym się o status
uchodźcy przedstawiciele Stowarzyszenia Praw Człowieka im. Haliny Nieć za najważniejsze uznali
prawo do informacji o możliwościach prawnych, prawo do zachowania wolności osobistej, prawo do
pomocy prawnej oraz konieczność zapewnienia jedności rodziny oraz prawo do nauki i kształcenia.
Przy tej okazji zwrócono uwagę na przykłady łamania tych praw w Polsce. Mimo to Jan Węgrzyn,
dyrektor generalny Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców zapewnił, że tej kategorii osób
należy się daleko idąca pomoc, mimo trudności finansowych i kadrowych na jakie napotyka Urząd.
Omawiane dyrektywy wyznaczają państwom członkowskim UE wyłącznie
minimalne standardy ochrony i integracji osób ubiegających się o status uchodźcy, niemniej to od
władz polskich zależy, jakie stworzą warunki cudzoziemcom szukającym w Polsce schronienia. W tej
chwili wszystko leży w rękach parlamentarzystów, którzy pracują nad nowelizacją ustawy o udzieleniu
cudzoziemcowi ochrony na terytorium Rzeczpospolitej oraz ustawy o cudzoziemcach. Za zmianami
legislacyjnymi powinny pójść też odpowiednie środki finansowe niezbędne na zapewnienie pomocy i
obsługę - według danych Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców - już prawie 7 500 osób
ubiegających się w Polsce o status uchodźcy rocznie.
Czy przysłowiowa staropolska gościnność obejmie również uchodźców
w Polsce i stanie się dobrym przykładem wdrażania dyrektyw w Unii Europejskiej
pokaże przyszły rok.
Źródło: Fundacja im. Stefana Batorego, Open Borders
