Wysychanie studni i jezior. Jaka przyszłość czeka Wielkopolskę Wschodnią i Bełchatów?
Ewa Ewart: „Niedobory wody to wyzwanie numer jeden współczesnego świata”. W Polsce problem jest wyjątkowo palący, a złe zarządzanie wodą będzie go pogłębiać. Eksperci przyjrzeli się regionom szczególnie narażonym na problemy z suszą: Wielkopolski Wschodniej i Bełchatowa. Pierwszy ma już zaplanowane działania, które mają poprawić sytuację wodną. Drugi powinien jak najszybciej pójść w jego ślady.
Konferencja „Woda – wspólne dobro, wspólny problem”
Do 2030 roku zapotrzebowanie na wodę wzrośnie dwukrotnie w stosunku do naturalnych zasobów. 7 na 10 osób na świecie nie ma dostępu do bezpiecznego źródła wody, potrzebnego do zachowania higieny. Do 2050 roku blisko połowa ludzi będzie cierpiała z powodu niedoboru wody. Takie dane pojawiły się prezentowanym trailerze filmu Ewy Ewart. Dziennikarka i reżyserka podkreśliła, że problem nie dotyczy tylko odległych krajów Azji, czy Afryki:
– Niechlubne miejsce na liście krajów, które borykają się z problemem wody, zajmuje Polska. Problem bardzo dotyka Wielkopolski Wschodniej […] Są już w Polsce miejscowości, do których wodę dowozi się beczkowozami.
– W Wielkopolsce Wschodniej jednym z winowajców jest węgiel brunatny, którego wydobycie wiąże się z odwadnianiem złóż. W regionie odprowadzono już 12 mld m3 wody. To 130 pojemności jeziora Gopło! Spowodowało to zanikanie wód podziemnych, wysychanie studni i całych jezior. Skutki widać na pojezierzu gnieźnieńskim, gdzie jeziora Kownackie i Wilczyńskie zniknęły niemal całkowicie – komentuje Katarzyna Czupryniak, koordynatorka kampanii wodnej w Fundacji „Rozwój TAK – Odkrywki NIE”.
Wspólne dobro: Warta
Wielkopolskę Wschodnią i region bełchatowski łączy nie tylko problem odwodnień górniczych i suszy. Oba regiony są położone w zlewni Warty. To z niej będzie pobierana woda do rekultywacji zamkniętych kopalni. Jeśli nie zostanie odpowiednio zaplanowana, skutki mogą być dramatyczne.
Tymczasem tereny położone nad Wartą mają ogromną wartość przyrodniczą, podkreślał Krzysztof Gara z Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego. 22% tych terenów jest objętych ochroną. Żyje tu wiele cennych gatunków roślin i zwierząt, które są uzależnione od naturalnych wylewów rzeki. Dalsze przekształcanie rzeki przez człowieka będzie powodować nieodwracalne niszczenie ekosystemów.
– Nie ma nic bardziej zabójczego dla wody niż ingerencja człowieka w naturalne ekosystemy, takie jak koryta rzeki – mówiła Ewa Ewart. – W Europie, na świecie jest już taki trend, że się burzy stopnie i zapory wodne. U nas zaczyna to iść w odwrotnym kierunku. To jest zbrodnia ekologiczna.
Profesor Maciej Zalewski, kierownik Katedry Ekologii Stosowanej na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, zgadzając się z diagnozą Ewart i Gary, dotyczącą tragicznego stanu wód, podkreślał rolę edukacji w gospodarowaniu wodą. Zaznaczył, że jest ona konieczna, aby społeczeństwo włączyło się w proces dbania o zasoby wodne.
Potrzebne konkretne rozwiązania
Region węglowy Bełchatowa może pójść śladem Wielkopolski Wschodniej i zadbać o przywrócenie zasobów wodnych na osuszonych przez górnictwo obszarach. W Wielkopolsce udało się włączyć wodę do Planu Sprawiedliwej Transformacji. Konieczne było jednak podjęcie konkretnych, zdecydowanych działań przez organizacje pozarządowe.
– Dla nas sprawa wody jest jedną z kluczowych, która w Planie Sprawiedliwej Transformacji będzie ujęta [1]. Zawdzięczamy to przede wszystkim uporowi Państwa, organizatorów dzisiejszej konferencji. W bardzo mocny i zdecydowany sposób uświadomiliście nas, że jest to problem, nad którym warto się pochylić i warto go wprowadzić do wszystkich działań – podkreślał Maciej Sytek, Prezes Agencji Rozwoju Regionalnego w Koninie.
Objaśnienia
[1]. Działania, które wskazał Maciej Sytek, zmierzające do przywrócenia właściwych stosunków wodnych w regionie: rekultywacja i dekontaminacja obszarów poprzemysłowych, zagospodarowanie terenów poprzemysłowych, w tym pogórniczych, odbudowa i zwiększenie stosunków wodnych między innymi przez wykorzystanie zrekultywowanych wyrobisk pokopalnianych – zbiorników wodnych, odtwarzanie sieci hydrograficznej, mikro i mała retencja, ochrona i odtwarzanie siedlisk przyrodniczych, działania na rzecz adaptacji do zmian klimatu.
Źródło: Fundacja "Rozwój Tak - Odkrywki Nie"