Publicystyka - ngo.pl

– To jedyne takie i największe badanie w Polsce przeprowadzone przez organizację, która nie jest powiązana finansowo z biznesem – mówi Grzegorz Piskalski, dyrektor Fundacji CentrumCSR.PL. – Dzięki temu jego wyniki są niezależne, obiektywne i dają prawdziwy obraz tego, jak korporacje rozumieją społeczną odpowiedzialność i czy w ogóle realizują swoje obowiązki w tym zakresie. Zazwyczaj spółki sprowadzają ten obszar wyłącznie do inicjatyw charytatywnych czy sponsoringu. Wykorzystują go jako element budowania wizerunku firm i zrównują z PR-em. To całkowite wypaczenie współczesnych założeń CSR. Są one związane z konkretnymi wymaganiami, m.in. ujawnianiem twardych danych dotyczących pozafinansowej działalności, np. ochrony praw człowieka, zwalczania korupcji, ochrony środowiska czyli kwestii kluczowych z punktu widzenia polskich konsumentów i lokalnych społeczności.

Analiza obejmuje aż 227 przedsiębiorstw, z którymi przeprowadzono trwający ponad pół roku dialog. Autorzy nie chcieli powielać istniejących już rankingów, ale stworzyli własną listę, uwzględniającą nie tylko największe firmy, ale też te mające największy wpływ na jakość życia, np. operatorów telefonii komórkowej, przewoźników, podmioty świadczące usługi komunalne.

Fundacja CentrumCSR.PL jako pierwsza pod kątem zrównoważonego rozwoju wzięła pod lupę także Specjalne Strefy Ekonomiczne. Swoje siedziby lokują tam dziesiątki korporacji zatrudniające blisko 300 tys. osób. Korzystają z miliardowych subsydiów przyznawanych przez państwo.

Badacze wcielili się w rolę interesariuszy (m.in. klientów, pracowników, kontrahentów), którzy poszukują informacji o zrównoważonym rozwoju konkretnych firm. Każdy może podążyć ich śladem i osobiście przekonać się jak trudny w wielu przypadkach jest dostęp do pozafinansowych danych działalności przedsiębiorstw. Analitycy nie uwzględniali anglojęzycznych stron czy dokumentów, lakonicznych deklaracji, za którymi nie szły jakiekolwiek konkretne zobowiązania. Sprawdzali wskaźniki najważniejsze z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju, które są międzynarodowym standardem.

Wyniki dla poszczególnych firm można znaleźć w tabeli dostępnej na centrumcsr.pl. Jest to przydatne i użyteczne narzędzie dla interesariuszy, ale również dla korporacji, które mogą zobaczyć, jak wypadły na tle konkurencji. Mogą również przeanalizować rezultaty pod kątem poszczególnych branż czy kryteriów, by przekonać się, co warto poprawić, które zagadnienia wymagają jeszcze dodatkowej pracy.

Efekty monitoringu będą również opublikowane w specjalnym raporcie promowanym w m.in. ogólnopolskich mediach, na portalach społecznościowych. Zostanie też rozesłany do najważniejszych polskich instytucji oraz bibliotek w całym kraju.

Wyniki badania nie napawają optymizmem. Firmy najlepiej wypadają pod względem uwzględniania CSR w serwisie www (66,9 proc.). Osobę odpowiedzialną za kwestie społecznej odpowiedzialności zatrudnia tylko 16,3 proc. korporacji. Kodeks etyczny ma jedynie 31,7 proc, a spójną politykę CSR 42,7 proc. Wydawanie raportów społecznych to niestety nie norma, ale marginalne zjawisko. Robi to 13,2 proc. przedsiębiorstw (z czego 86,6 proc. z tych, które podejmują ten trud opiera się na wskaźnikach GRI zgodnych z międzynarodowymi standardami). Spółki notowane na giełdzie mają też możliwość zamieszczenia informacji o CSR w raporcie rocznym. Skorzystało z niej 48,6 proc. Najwięcej podmiotów wspomina o zaangażowaniu na rzecz ekologii (66 proc.), ale prawa człowieka interesują już tylko 50,2 proc. z nich, łańcuch dostaw 33,4 proc., a zapobieganie korupcji 32,5 proc. Każda firma otrzymała szczegółowe dane na temat tego, jak wypadła.

Z każdą z korporacji w trakcie trwania badania prowadziliśmy obywatelski dialog. Wysyłaliśmy uzyskane przez nie wyniki, prosząc o ich weryfikację lub potwierdzenie. Zrobiło to zaledwie 14 proc.

– W miarę rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce i wzrostu transparentności funkcjonowania przedsiębiorstw, należy się spodziewać coraz większego oczekiwania ze strony społeczeństwa, jak również uczestników rynku, do realizacji celów biznesowych z poszanowaniem interesów innych interesariuszy na zasadach „shared value” – oceniają Włodzimierz Biel, prezes zarządu i Dominika Zielińska, quality manager & business analytics DNV GL Business Assurance Poland Sp. z o.o. , partnerzy projektu. – Stąd głęboko wierzymy, że znaczenie kwestii CSR stanie się w ciągu kilku kolejnych lat obszarem „core biznesu” i będzie zakorzenione we wszystkich działaniach firm, począwszy od kwestii strategicznych, poprzez komunikację i raportowanie, kończąc na codziennym prowadzeniu działań operacyjnych z uwzględnieniem oczekiwań interesariuszy.

– Koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) miała w założeniu uwrażliwić biznes na nowe cele działalności poza tym podstawowym, jakim jest generowanie zysku – komentuje Ola Antonowicz-Cyglicka, aktywistka kierująca programem Akcja dla Globalnego Południa w Polskiej Zielonej Sieci. – Trudno oprzeć się wrażeniu, że CSR stał się doskonałym listkiem figowym dla sektora prywatnego. Ludzka, ekologiczna i zrównoważona CSR-owa twarz biznesu ma swój rewers – główną działalność, w której dąży się do maksymalizacji zysków, nie dbając o koszty społeczne czy środowiskowe, płacenie podatków czy przejrzystość. To drugie oblicze jest raczej ukrywane, traktowane jako prywatna działalność, a więc i prywatna sprawa. Tymczasem to właśnie ten obszar z racji dominacji ponadnarodowych korporacji operujących w wielu odległych zakątkach świata ma bardzo duży wpływ na to, jak wygląda rzeczywistość.

Działanie realizowane w ramach projektu „Monitoring społecznej odpowiedzialności największych polskich przedsiębiorstw” w programie Obywatele dla Demokracji finansowanym z Funduszy EOG oraz w ramach projektu „Upowszechnienie społecznej odpowiedzialności biznesu jako narzędzia partycypacji publicznej i standardu dialogu przedsiębiorstw z otoczeniem społecznym”, finansowanego z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich.