Komisja Europejska zaleca partiom politycznym w krajach Unii Europejskiej, aby wystawiły swoich kandydatów na przewodniczącego Komisji. Powinny też zadeklarować swoją przynależność do wybranej partii europejskiej. Według badania Eurobarometru opublikowanego we wrześniu 2013, w którym zbadano opinię ponad 27 tys. obywateli UE, 55% badanych wskazało, że wyznaczenie wcześniej kandydatów na nowego szefa Komisji zachęciłoby ich do wzięcia udziału w wyborach do PE. W Polsce odsetek ten wyniósł 61%.
Przyszłoroczne wybory do Parlamentu Europejskiego odbędą się między 22 a 25 maja w 28 państwach członkowskich UE i będą ósmymi wyborami bezpośrednimi do tej instytucji od 1979 roku.
Co pokazują badania?
Propozycje Komisji dotyczą skuteczniejszego dotarcia do wyborców z informacjami na temat stawki przyszłorocznych eurowyborów, zachęcenia społeczeństwa do uczestnictwa w ogólnoeuropejskiej debacie i podniesienia frekwencji wyborczej. Komisja wzywa również państwa członkowskie do uzgodnienia wspólnej daty rozpoczęcia wyborów, tradycyjnie trwających cztery dni.
Zalecenia te opierają się na wynikach kolejnych badań Eurobarometru. Według najnowszego badania (opublikowanego 6 września 20131), w którym zbadano opinię ponad 27 tys. obywateli UE, 55% badanych wskazało, że wyznaczenie wcześniej kandydatów na nowego szefa Komisji zachęciłoby ich do wzięcia udziału w wyborach do PE. W Polsce odsetek ten wyniósł 61%.
Ponadto 70% ankietowanych obywateli UE powiedziało, że liczy na bezpośredni wybór szefa KE w przyszłości.
Zaangażowanie większej części polskiego społeczeństwa w wybory do PE jest szczególnie istotne choćby dlatego, że w poprzednich wyborach do europarlamentu w 2009 roku frekwencja w Polsce nie przekroczyła 25%. To znacznie mniej, niż średnia unijna, która wyniosła wówczas 43%.
Badanie Eurobarometru wykazało również wzrost poczucia tożsamości europejskiej u obywateli UE. Ponad połowa badanych określiła siebie zarówno obywatelami swojego państwa, jak i Unii Europejskiej.
Wcześniejsze, marcowe badanie Eurobarometru pokazało, że 84% respondentów uważa, że frekwencja w eurowyborach wzrosłaby, gdyby było więcej informacji na temat wpływu UE na życie wyborców, programów partii politycznych w Parlamencie i samych wyborów. 73% respondentów sądzi, że zachętą do głosowania byłaby większa wiedza o przynależności kandydatów do europejskich partii politycznych, zaś 62% uważa, że na wzrost frekwencji wpłynęłoby wystawienie przez partie swoich kandydatów na przewodniczącego Komisji oraz ograniczenie trwania wyborów do jednego dnia.
Czy partie zastosowały się do zalecenia?
Komisja Europejska wydała zalecenia dla partii w marcu 2013 r. Jaką mamy sytuację w październiku 2013 r.? Portal Euractiv.pl informuje, że Partia Europejskich Socjalistów (PES), w której skład wchodzą partie socjaldemokratyczne państw Unii Europejskiej, rozpoczęła procedurę wyboru swojego kandydata na szefa Komisji Europejskiej (KE) po wyborach do Parlamentu Europejskiego (PE). Szef Parlamentu Europejskiego – Martin Schulz jest wyraźnym faworytem.
W rozmowie z Euractiv.com niemiecki europarlamentarzysta Jo Leinen potwierdza plotki, o których mówi się w Brukseli od czasu wyborów w Niemczech. Twierdzi on, że jeśli dojdzie w Berlinie do wielkiej koalicji CDU/CSU z socjaldemokratami (SPD) to będą oni chcieli, aby to ich kandydat był nowym szefem Komisji Europejskiej.
Największa grupa polityczna w PE – Europejska Partia Ludowa, do której należą europosłowie z PO i PSL nie zapowiedziała jeszcze, czy wystawi swojego kandydata na następnego szefa KE. Na początku marca w Dublinie odbędzie się jej kongres. Być może tam zapadną kluczowe decyzje.
Jak długo trwa wybór nowego szefa Komisji?
Europejskie wybory w 2014 r. będą pierwszymi odbywającymi się na mocy traktatu lizbońskiego, który wzmacnia rolę obywateli UE jako aktywnych uczestników życia politycznego Unii. Traktat zwiększa również uprawnienia Parlamentu Europejskiego poprzez umocnienie jego roli współprawodawcy oraz przyznanie mu dodatkowej kompetencji – Parlament wybiera przewodniczącego Komisji na podstawie propozycji ze strony Rady Europejskiej i przy uwzględnieniu wyników wyborów europejskich (art. 17 ust. 7 Traktatu o Unii Europejskiej).
Propozycję nowego szefa KE przedstawi Rada Europejska, ale wybór ten musi być zatwierdzony przez PE. Jeśli PE nie zatwierdzi polityka wybranego przez Radę, ma ona obowiązek przedstawić nową propozycję w ciągu miesiąca.
Procedura wyboru obecnego szefa KE, José Manuela Barroso, trwała aż pół roku. Aby ułatwić wybór następnego przewodniczącego KE, zdecydowano się przenieść wybory do PE z czerwca na maj, aby jeszcze przed wakacjami PE mógł zagłosować za wyborem nowego przewodniczącego KE.
Czy obywatele UE korzystają z praw obywatelskich?
Rok 2013 został ogłoszony Europejskim Rokiem Obywateli, jest więc dla obywateli dobrą okazją do zabrania głosu. Przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2014 r. Komisja przedstawia w związku z tym zalecenia służące wzmocnieniu więzi między obywatelami a UE:
-
Przed wyborami i w ich trakcie krajowe partie polityczne powinny jasno zadeklarować przynależność do wybranej partii europejskiej.
-
Państwa członkowskie powinny uzgodnić wspólną datę eurowyborów.
-
Partie polityczne powinny ogłosić, którego kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej popierają.
-
Partie krajowe powinny poinformować wyborców podczas kampanii o wystawieniu swojego kandydata na przewodniczącego Komisji.
Z sondażu Eurobarometru na temat praw wyborczych obywateli UE wynika również, że większość ankietowanych wie o tym, iż obywatele UE mają prawo głosować w eurowyborach (72% – wzrost w porównaniu z 54% w 2007 r.) i wyborach lokalnych (66%) w swoim kraju zamieszkania.