Publicystyka - ngo.pl

Współpraca to tworzenie więzi, to umiejętność współdziałania, współtworzenia i współistnienia. Taka umiejętność „współ-” prowadzi do lepszego osiągania celów, realizacji planów, poprawia pracę zespołową i rozwija umiejętność pracy. Dzięki temu mamy szerszy ogląd na sprawy, wiele różnych opinii i poglądów. Posiadanie takiej umiejętności warunkuje powstawanie trwałych relacji co prowadzi do powstania długookresowych więzi i poczucia tożsamości z zagadnieniem.

Okazuje się, że pisanie o współpracy Rad Działalności Pożytku Publicznego z innymi ciałami opiniodawczo-doradczymi nie należy do najprostszych. Żeby zrozumieć zasady funkcjonowania jednych i drugich, trzeba sięgnąć do dokumentów źródłowych, jakimi są przede wszystkim ustawy. Sama współpraca realizowana jest niemal naturalnie na szczeblach gminnym, powiatowym, regionalnym i centralnym.

Ciała opiniodawczo-doradcze to organy, które składają się z przedstawicieli administracji (np. rządowej, samorządowej) oraz partnerów, takich jak przedstawiciele organizacji pozarządowych, partnerów społecznych, gospodarczych, przedstawicieli związków zawodowych, organizacji pracodawców czy środowisk akademickich i biznesowych.

Nie ma jednej zasady, która określałaby cele i kompetencje funkcjonowania ciał doradczo-konsultacyjnych. Sama idea współpracy jest niejako uzupełnieniem pracy ciał, a wszystko to opiera się o ideę dialogu społecznego. To, że organizacje pozarządowe włączane są do prac organów konsultacyjno-doradczych, wynika z aktów prawnych, takich jak ustawy, rozporządzenia, regulaminy, uchwał i programów współpracy.

Wspólne działanie tych ciał ma przede wszystkim służyć pozyskiwaniu różnorodnych i reprezentatywnych opinii oraz zapewnić wpływ na podejmowane decyzje. Ponadto tworzona jest przestrzeń wymiany doświadczeń, określane są kierunki kreowania polityk publicznych oraz wykorzystywane jest doświadczenie i potencjał poszczególnych rad.

Wspólna praca RDPP z ciałami opiniodawczo-konsultacyjnymi, jest formą podjęcia rozmów z administracją publiczną i służy wzmocnieniu działań konsultacji społecznych, oraz tworzy forum wymiany opinii i propozycji między różnymi organami.

Powoływanie Rad Działalności Pożytku Publicznego jest obowiązkowe jedynie na szczeblu centralnym (zgodnie z Ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie), na niższych szczeblach administracyjnych jest to rozwiązanie opcjonalne i zależy od samorządu terytorialnego. Członkowie RDPP mogą oddelegować swoich przedstawicieli do innych ciał, w ramach współpracy, w celu monitorowania, konsultowania lub tworzenia nowych rozwiązań.

Rada Działalności Pożytku Publicznego wspiera organizacje pozarządowe w ich działaniach poprzez reprezentowanie strony społecznej w stosunkach z władzą samorządową czy centralną administracją publiczną. Prawo mówi o możliwości współpracy RDPP tylko z administracją publiczną i rządową. Inne ciała konsultacyjno-doradcze to tylko opcja, która na szczęście bardzo często jest wykorzystywana przy czerpaniu opinii i poglądów.

Działania takie służą wzmocnieniu realizacji interesów wszystkich środowisk. Jednak należy pamiętać, że to ciągle są formy współpracy na zasadach konsultacji, czerpania opinii i doradztwa, nie ma to nic wspólnego z realną partycypacją.

Oprócz Rad Działalności Pożytku Publicznego możemy wyróżnić inne ciała, które pełnią podobną rolę. Są to m.in. Rady ds. Osób Niepełnosprawnych, Rady Młodzieżowe Miast i Gmin, Rady Seniorów, Rady Zatrudnienia, Rady Osiedli, Rady Sportu czy Powiatowe i Wojewódzkie Rady Zatrudnienia. Na szczeblu ogólnokrajowym można wyróżnić np. Krajową Radę Konsultacyjną ds. Osób Niepełnosprawnych, Naczelną Radę Zatrudnienia, Radę Główną Szkolnictwa Wyższego, Komisję Wspólną Rządu i Mniejszości Narodowych, Radę Gospodarki Żywnościowej. Rady te powstają jako organy opiniodawczo-doradcze, ciała doradcze lub organy przedstawicielskie.

Do zadań tych ciał należą przede wszystkim:

► kompetencje konsultacyjne, tj. np. opiniowanie dokumentów

► kompetencje monitorujące, tj. sprawdzanie działań administracji

► kompetencje eksperckie, analityczne, tj. tworzenie analiz z obszaru zainteresowań ciała

► kompetencje informacyjne, promocyjne

► kompetencje kontrolne poprzez udział lub dokonywanie kontroli

► kompetencje inicjatywne

► kompetencje formalne, tj. raportowanie i sprawozdanie z przeprowadzonych działań.

Tak duża różnorodność ciał i ich kompetencji pozwala na zwiększenie efektywności działań procesów konsultacyjnych. Dzięki wzmocnieniu mechanizmu konsultacyjnego możliwe jest uzyskanie reprezentatywnych opinii i pomysłów. Możliwe jest w sposób rzetelny organizowanie platformy wymiany informacji i podział zadań zgodnie z kompetencjami członków różnych ciał.

Duże znaczenie ma fakt, że członkami ciał konsultacyjnych są w przewarzającym stopniu najaktywniejsi przedstawiciele danego środowiska. Tę zależność zauważyć należy także w przypadku innych organów opiniodawczo-doradczych. Pozwala to na kompetentne formułowanie opinii. W ramach działań tych organów niejako zakłada się współpracę nie tylko wzajemną, ale także w oparciu o osoby spoza ciała. Jest to rozwiązanie powszechnie przyjęte, a także praktykowane. Istnieje możliwość zapraszania osób spoza danego ciała do uczestnictwa w jego pracach. Współpraca ta może polegać m.in. na nieformalnych spotkaniach, czy spotkaniach indywidualnych. Najszerzej rozpowszechnione są takie działania i wyniki wspólnych prac w Radach Działalności Pożytku Publicznego, głównie dlatego, że na bieżąco monitorowane są ich działania, sprawozdania z działalności można znaleźć na stronach internetowych, a kontakt (mail i telefon) udostępniane są opinii publicznej.

Agnieszka Mroczek-Czetwertyńska, RCWIP

Na podstawie: Artur Celiński, „Wnioski z analizy ciał konsultacyjnych i opiniodawczo-doradczych na poziomie centralnym i regionalnym, powiatowym i gminnym (RAPORT), Warszawa 2011