Podejmując refleksję nad kondycją i przyszłością III sektora w Polsce, nie można pominąć aspektu współpracy z administracją publiczną. W tym względzie przyjęcie jednolitych standardów, co pokazują praktyki w innych państwach, może w znaczny sposób wpłynąć na rozwój współpracy z administracją publiczną. Najistotniejsze są tu dwa kierunki działania: zwiększenie posiadanych zasobów organizacyjnych oraz profesjonalizacja trzeciego sektora w Polsce.
Do skutecznej współpracy instytucji potrzebne są zdolności nawiązywania kontaktów i zaufanie, ale te zdolności i to zaufanie są zaszczepiane i wzmacniane przez zorganizowaną współpracę. Robert Putnam
Wracając do genezy – organizacje pozarządowe (Non-Governmental Organizations – NGOs) od zawsze znajdowały się w ścisłym związku z demokratycznym i praworządnym państwem. Nasilająca się od dziesięciolecia tendencja wzrostu ich rangi na forum państwa jest konsekwencją ugruntowania się demokratycznej formy rządów, gdyż tylko w warunkach dojrzałej demokracji mogą kształtować się nowe pola do działania obywatelskiego.
Aby rozwiązać aktualny problem ograniczonych zasobów, organizacje pozarządowe powinny poprawić potencjał instytucjonalny i zwiększyć motywację do tworzenia partnerstw sektorowych i międzysektorowych. W tym względzie polski trzeci sektor musi zmniejszyć swoje rozdrobnienie, tzn. organizacje powinny w większym stopniu integrować się we własnym środowisku, poprzez tworzenie związków i sieci branżowych. Tylko podmioty o silnym potencjale organizacyjnym mogą osiągać efekty np. w obrocie międzynarodowym.
Podstawowym warunkiem poprawy kondycji polskich organizacji pozarządowych jest uczestnictwo w międzynarodowych sieciach, przede wszystkim europejskich. Jest to warunek konieczny, niemniej jednak polskie NGO muszą ugruntować swoją pozycję na forum krajowym. Uczestnictwo w sieciach nie tylko zwiększy potencjał organizacji, ale umożliwi udział w kolejnych procedurach. Organizacje będą mogły korzystać w większym stopniu z funduszy zewnętrznych i wchodzić w interakcje z administracją i biznesem.
Nie mniej zasadne jest wprowadzenie narzędzi szkoleniowych, tj. odpowiednie edukowanie w kwestiach funkcjonowania instytucji publicznych, zasad konsultowania aktów prawnych, lobbingu, uczestnictwa organizacji w porozumieniach i sieciach oraz instrumentów finansujących działania NGO.
Przed organizacjami stoi wyzwanie – stworzenie jednolitych standardów w kwestii samoregulacji, tj. przestrzegania prawa, w tym swojego statutu i regulaminów wewnętrznych, poddawania się regularnym kontrolom wewnętrznym w zakresie swoich obowiązków ustawowych. Organy statutowe organizacji pozarządowych także powinny podlegać kontroli wewnętrznej. Dodatkowych regulacji wymaga kwestia działań rzeczniczych organizacji pozarządowych – doprecyzowanie definicji rzecznictwa i zasad komunikacji.
Uczestnictwo organizacji pozarządowych w planowaniu i realizacji polityk publicznych wymaga budowania zaufania władzy. Musimy bowiem pamiętać, że proces standaryzacji ma na celu nie tylko zwiększenie legitymizacji polskiego trzeciego sektora, ale rozszerzenie jego realnych możliwości uczestnictwa w życiu publicznym. Standaryzacja jest zatem bardzo pomocna do tego, aby organizacje pozarządowe mogły uczestniczyć w życiu publicznym szerzej niż do tej pory – jako równoprawni partnerzy społeczni dla instytucji publicznych.
Materiał sporządzony w ramach projektu „Ogólnopolska Debata III Sektor dla Polski”, realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowany z Funduszy EOG.
Projekt „Ogólnopolska debata III Sektor dla Polski” jest realizowany przez Sieć Wspierania Organizacji Pozarządowych SPLOT oraz Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych. Projekt realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z funduszy EOG.
Źródło: Projekt "III sektor dla Polski"
