Publicystyka - ngo.pl

W styczniu bieżącego roku został opublikowany przygotowany przez Investment Support raport dotyczący rozwoju partnerstw publiczno-prywatnych w Polsce w 2010 roku. Analizy tego rodzaju są prowadzone systematycznie, co umożliwia śledzenie dynamiki polskiego rynku PPP. Okazuje się, że rok 2010 był bardzo korzystny dla współpracy między sektorem publicznym i prywatnym: ogłoszono 61 projektów planowanych do realizacji z partnerami prywatnymi (o połowę więcej niż w roku 2009), z czego 22 z nich miało być realizowane w formule PPP, a 39 w ramach koncesji. Najczęściej – bo aż w 48 przypadkach – projekty były zgłaszane przez jednostki samorządu terytorialnego, w znaczącej większości gminy. Najwięcej spośród ogłoszonych w zeszłym roku projektów dotyczy obszaru sportu i rekreacji oraz parkingów. Wzrosła też liczba realizowanych we współpracy międzysektorowej inwestycji dotyczących kultury, rewitalizacji, infrastruktury publicznej, sektora energetycznego i paliwowego. Projekty znajdują się w różnych stadiach wdrażania: podpisano 7 umów z partnerami prywatnymi, a 3 kolejne kontrakty były „na przededniu” podpisania. Warto wspomnieć, że w roku 2009 podpisano zaledwie 2 takie umowy, postęp jest więc bardzo wyraźny. Raport można pobrać pod adresem www.dobrepraktykippp.eu.

Jedną z najistotniejszych przeszkód w poszerzaniu zakresu wykorzystania formuły PPP w finansowaniu przedsięwzięć samorządowych jest „bariera mentalna” – niski poziom wiedzy i świadomości społecznej na temat tej instytucji. Kontakty na styku władze publiczne-prywatni przedsiębiorcy są powszechnie postrzegane jako potencjalnie korupcyjne, co przekłada się w praktyce na dużą rezerwę wobec współpracy. Niezbędna jest więc edukacja w tym zakresie i promowanie dobrych praktyk. Takiej właśnie promocji formuły partnerstwa publiczno-prywatnego służy stworzona przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego platforma internetowa PPP (www.ppp.gov.pl), na której można wymieniać się wiedzą, doświadczeniami, dobrymi praktykami i sprawdzonymi rozwiązaniami w zakresie partnerstw. Platforma ma również służyć inicjowaniu i wspieraniu pilotażowych projektów PPP, które pozwolą zidentyfikować bariery w rozwoju tej instytucji oraz merytorycznemu wspieraniu podmiotów publicznych realizujących projekty w tej formule współpracy z prywatnymi przedsiębiorcami. Na platformie udostępniane są też akty prawne, rozmaite ekspertyzy, raporty, wzory umów i innych dokumentów niezbędnych do zawarcia kontraktu dotyczące PPP. Jak wskazują twórcy platformy, jej „misją (…) jest wzmocnienie potencjału instytucji publicznych do dostarczania wysokiej jakości, efektywnych kosztowo usług publicznych oraz infrastruktury oraz zwiększenie skuteczności i efektywności samorządów w realizacji projektów infrastrukturalnych dzięki partnerstwu publiczno-publicznemu.”

Rozwój PPP napotyka jednak przeszkody wiążące się nie tylko z brakami w edukacji, ale także natury prawnej. Istotnym źródłem problemów jest niejasna relacja między ustawą o PPP a ustawą Prawo zamówień publicznych oraz ustawą o koncesji na roboty budowlane i usługi. Ponieważ PPP powinno opierać się na zasadzie przejrzystości i skutecznej konkurencji, z obowiązujących przepisów wynika, że do wyboru partnera prywatnego należy stosować odpowiednio przepisy ustawy koncesyjnej bądź Prawa zamówień publicznych; zakres stosowania obu ustaw do PPP budzi jednak kontrowersje. W związku z wątpliwościami, jakie pojawiały się na tym tle, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zwróciło się do Komisji Europejskiej z pytaniem, czy partner prywatny jest zawsze wykonawcą lub koncesjonariuszem w rozumieniu przepisów unijnych. Komisja potwierdziła taką interpretację argumentując, że – ponieważ na gruncie prawa europejskiego nie istnieją odrębne procedury regulujące PPP – może ono przybierać wyłącznie formę zamówienia publicznego lub koncesji. W roku 2010 weszły w życie przepisy ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, które zmodyfikowały art. 4 ustawy o PPP, dodatkowo potwierdzając konieczność stosowania ustawy koncesyjnej lub Prawa zamówień publicznych do umów partnerstwa publiczno-prywatnego. Zniechęciło to część przedsiębiorców, którzy wycofali swoje oferty z postępowań związanych z realizacją projektów w ramach PPP.

Konieczność stosowania obu ustaw w odniesieniu do partnerstw stawia pod znakiem zapytania przydatność formuły PPP, której celem było usprawnienie współpracy międzysektorowej i zniwelowanie ograniczeń wiążących się z angażowaniem prywatnego kapitału do realizowania zadań publicznych. Obowiązująca ustawa o PPP (przyjęta pod koniec 2008 roku) rodziła też inne trudności: wymóg stosowania przepisów ustawy koncesyjnej prowadzi do problemów z podzlecaniem zadań w ramach PPP, trudności wiążą się też z solidarnym charakterem odpowiedzialności uczestników konsorcjów zawiązywanych w ramach PPP. Umowa partnerstwa jest na ogół kontraktem długookresowym, część partnerów natomiast angażuje się tylko we fragment realizacji całego przedsięwzięcia, np. zbudowanie określonego obiektu. Ich odpowiedzialność powinna zatem ograniczać się tylko do tego wycinka projektu, w którym uczestniczą – obecnie obejmuje ona natomiast cały okres trwania umowy o PPP.

Rozwiązaniu wspomnianych problemów ma służyć projekt nowelizacji ustawy o PPP, który 24 lutego bieżącego roku został przekazany przez przedstawicieli Ministerstwa Rozwoju Regionalnego sejmowej Komisji „Przyjazne Państwo”. W trakcie posiedzenia reprezentanci resortu zaprezentowali posłom stanowisko ministerstwa odnośnie proponowanych na gruncie projektu rozwiązań. Projekt przewiduje między innymi doprecyzowanie (w związku z pojawiającymi się obecnie wątpliwościami), że ustawa koncesyjna i Prawo zamówień publicznych znajdują zastosowanie wyłącznie do etapu wyboru partnerów oraz wiążącego się z nim etapu ewentualnej kontroli zgodności procedury wyboru z prawem. Wyraźnie wyłączone będzie zastosowanie obu ustaw do treści umowy o PPP oraz do etapu wykonywania umowy (co pozwoli zlikwidować ograniczenia dotyczące podzlecania prac w ramach PPP).   Projekt przygotowało Centrum Partnerstwa Publiczno-Prywatnego. Nie ma jeszcze informacji na temat kalendarium dalszych prac nad tą nowelizacją. Do 2 marca zainteresowani mogą zgłaszać swoje uwagi na temat projektu do Ministerstwa Rozwoju Regionalnego.

Źródła: www.portalsamorzadowy.pl, samorzad.lex.pl, www.dobrepraktykippp.eu, www.ppp.gov.pl

Tekst przygotowano w ramach projektu "Decydujmy razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

---

Tekst pochodzi ze stron Projektu "KOMPAS" realizowanego przez Instytut Spraw Publicznych (www.isp.org.pl/kompas) i finansowanego przy udziale środków Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe.