Wspieranie społeczeństwa obywatelskiego w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju
Trwają spotkania konsultacyjne dotyczące Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju nazywanej często Strategią Morawieckiego. Na jednym z takich spotkań, 16 września 2016 r. w Ministerstwie Rozwoju, pokazano jak w tę strategię wpisuje się Narodowy Program Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.
Natomiast Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju poprzedzona została przez Plan na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju z lutego 2016 r. Strategia jest jego rozwinięciem (pomiędzy – w maju – prezentowano jeszcze założenia strategii). Konferencja 16 września to jedna z wielu konferencji konsultacyjnych (centralnych, regionalnych, branżowych), które odbywają się w okresie lipiec-wrzesień 2016. Spotkanie zorganizowano pod hasłem Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju – jakość pracy i życia Polaków i Polek.
Z punktu widzenie sektora obywatelskiego, najciekawszym elementem spotkania był opis ujęcia w strategii kluczowego dla organizacji dokumentu jakim ma być Narodowy Program Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Temat ten referował Pełnomocnik Rządu do spraw Społeczeństwa Obywatelskiego, Wojciech Kaczmarczyk. Konferencja nie ograniczała się jednak do tego jednego tematu. Znacznie więcej czasu poświęcono innym zawartym w strategii celom i działaniom.
Cele Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju
Zanim przedstawiono więc cele NPWRSO głos zabierali przedstawiciele poszczególnych ministerstw. Rozpoczął Paweł Chorąży z Ministerstwa Rozwoju opisując ogólne cele strategii. Mówił o tym, że należy odejść od stawiania na pierwszym miejscu prostych wskaźników ekonomicznych (jak wzrost gospodarczy) w kierunku zainteresowania człowiekiem. Strategia ma co prawda przede wszystkim wymiar gospodarczy, jednak równie ważne są w niej kwestie dotyczące spójności społecznej. Obywatel znajduje się więc w centrum strategii. Dążenie do spójności społecznej to m.in. realizacja takich celów jak: poprawa dostępności usług świadczonych w odpowiedzi na wyzwania demograficzne (starzejące się społeczeństwo) oraz wzrost i poprawa wykorzystania kapitału społecznego. W tym ostatnim mieści się również wykorzystanie zasobów trzeciego sektora czy szerzej – społeczeństwa obywatelskiego.
Z kolei Krzysztof Michałkiewicz z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społeczej podawał przykłady już prowadzonych działań, będących realizacją celów przedstawianego dokumentu. Na pierwszym miejscu wymienił program 500+, ale podkreślił również rolę działającego z powodzeniem od lat i systematycznie rosnącego – wspierającego coraz więcej podmiotów - programu FIO (Fundusz Inicjatyw Obywatelskich).
Porównał też sytuację ministerstwa sprzed 10 lat i teraz. Prosta struktura z kilkoma branżowymi departamentami wyewoluowała w instytucję z departamentami realizującymi polityki horyzontalne. Przykładem są departamenty zajmujące się seniorami, rodziną, projektami młodzieżowymi czy wreszcie ekonomią społeczną i pożytkiem publicznym.
Swoje prezentacje mieli też przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Ryszard Zarudzki), Ministerstwa Zdrowia (Ewa Warmińska), Edukacji Narodowej (Teresa Wargocka) oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Piotr Dardziński). Ich wystąpienia uzupełnił referat dotyczący Silver Economy wygłoszony przez Piotra Szukalskiego i Izabelę Warwas z Uniwersytetu Łódzkiego.
W NPWRSO bez zmian
Na zakończenie wystąpił Wojciech Kaczmarczyk. Przypomniał pięć głównych obszarów zainteresowania Narodowego Programu Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, którymi są:
- rozwój instytucji dialogu obywatelskiego,
- zniesienie barier rozwojowych dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego,
- reforma systemów finansowania organizacji przez państwo,
- edukacja obywatelska,
- rozwój wolontariatu
Nadrzędność Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju
Wystąpienie Wojciecha Kaczmarczyka pozwalało zrozumieć jak NPWRSO wpisuje się w cele strategii. Często podkreślany przez Pełnomocnika zamiar zwiększenia reprezentatywności instytucji dialogu obywatelskiego (jego wyrazem jest próba wypracowania koncepcji rady dialogu obywatelskiego), otwarcie debaty na środowiska, które do tej pory nie były w niej obecne, koresponduje z postulowanym w strategii zrównoważonym rozwojem, rozumianym jako dotarcie efektów wzrostu gospodarczego do szerokiego kręgu obywateli. Hasło „uobywatelnienia” znajduje zastosowanie zarówno przy opisie wspierania rozwoju trzeciego sektora oraz innych ruchów oddolnych, jak i w przedstawianiu działań dotyczących zwiększania spójności społecznej. Same organizacje są też oczywiście często wymienianym w strategii (nie tylko we fragmencie dotyczącym NPWRSO) sojusznikiem instytucji państwowych chociażby w dostarczaniu usług społecznych czy w organizowaniu oświaty.
Nadzieje i obawy
Jednak samo to, że trzeci sektor i obywatele wymieniani będą w dokumentach programowych i dobrze pasują do przedstawianych założeń nie jest jeszcze gwarantem ich realnego uczestnictwa w planowanych procesach. Gospodarz spotkania, Paweł Chorąży, już na samym początku zaznaczył, że decydujące znaczenie będzie miało wdrażanie strategii. Uczestnicy konferencji wyrażali sceptycyzm co do niektórych zapisów – obawiali się, że mogą pozostać głównie na papierze, jak podobne programy, tworzone w poprzednich okresach.
Jak tłumaczył minister Michałkiewicz, strategia, mimo że nadal dopracowywana, jest też jednocześnie już realizowana – jej cele odnajdziemy w projektach i działaniach przygotowanych wcześniej. Z jednej strony to dobrze, że jest kontynuacja – z drugiej, jak zauważył jeden z uczestników, może stać się tak, że nadal będzie się robiło to samo, tylko inaczej się to będzie nazywać.
Ale na spotkaniu pojawiły się też głosy zarzucające strategii brak wizjonerstwa. W jakimś sensie to kolejna rzecz łącząca pomysły Morawieckiego i projekt Pełnomocnika. Strategia budzi podobne emocje co bliższy organizacjom Narodowy Program Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Niemal w równym stopniu generują one zarówno wielkie oczekiwania jak i strach przed zepsuciem tego do czego już doszliśmy.
Źródło: inf. własna (ngo.pl)
