Publicystyka - ngo.pl

Rolnictwo – a raczej – przemysł, oparty na produkcji zwierzęcej to około 17% globalnych emisji gazów cieplarnianych (GHG), stanowi jeden z głównych motorów spadku bioróżnorodności, zabijania ponad 80 miliardów zwierząt tzw. hodowlanych rocznie, rozwoju chorób cywilizacyjnych i pandemii oraz antybiotykooporności. Sama produkcja nabiału w Unii Europejskiej jest odpowiedzialna za 27% gazów cieplarnianych produkowanych przez kraje członkowskie – między 2015 a 2017 rokiem produkcja gazów cieplarnianych przez sektor produkujący nabiał wzrosła aż o 11%.

Zapewnienie szerokiego dostępu do produktów roślinnych będących alternatywą dla nabiału, mięsa, jaj pozwoliłoby znacząco obniżyć emisję gazów cieplarnianych. Unia Europejska musi zobaczyć tę zależność i połączyć kropki między dietą roślinną, etyczną, zbilansowaną i przyjazną środowisku a ratowaniem planety.

Dlatego Green REV Institute i koalicja Future Food 4 Climate podejmują działania dla transformacji systemu żywności i chcą pełnego dostępu do roślinnych diet w placówkach oświatowych. Projekt rzeczniczy „Roślinne posiłki” REV i FF4C stanowi odpowiedź na wyzwania XXI wieku związane z nieefektywnym i szkodliwym systemem żywnościowym, a tym samym z walką o bezpieczeństwo żywnościowe, transformację na system zielony i zrównoważony, oparty o produkcję roślinną, system żywnościowy oraz masową skalę marnotrawienia w nieprawidłowo rozplanowanych łańcuchach produkcji i dystrybucji jedzenia.

W ramach projektu „Roślinne posiłki” prowadzimy działania na poziomie samorządowym i krajowym. W dyskusjach z władzami samorządów zaproponowałyśmy uchwałę intencyjną, której przyjęcie umożliwiłoby wprowadzenie i poszerzenie debaty w zakresie dostępności wegańskich posiłków, zwrócenie uwagi na to, że obecny system produkcji żywności to obok paliw kopalnych równie destrukcyjny dla zdrowia, środowiska i etyki, motor katastrofy klimatycznej oraz realne działania w placówkach oświatowych. 

Samorządy są pierwszym szczeblem zmiany systemu żywnościowego, mają narzędzia do implementacji ambicji strategii Od pola do stołu, bycia liderami i liderkami we wprowadzaniu planowanych regulacji Sustainable Food System – zrównoważonego systemu żywnościowego. Pierwszym krokiem musi być dostęp do roślinnych posiłków. Coraz częściej słyszymy, że osoby uczące się nie mogą zjeść posiłku w szkole, placówki oświatowe nie zapewniają zrównoważonych, wegańskich posiłków, mimo interwencji i apeli rodziców, opiekunów prawnych, progresywnych radnych i organizacji pozarządowych.

W sierpniu 2022 r. przedstawicielki organizacji partnerskich Future Food 4Climate: Beata Borowiec, redaktorka w zielonym medium społecznym Ekowyborca, oraz Dorota Sujecka, Prezeska Protestu Porszewice, złożyły petycję obywatelską w sprawie dostępności wegańskich posiłków w placówkach oświatowych w Łodzi i w Konstantynowie Łódzkim. 

Wcześniej, we współpracy z radnymi samorządowymi złożono już pięć interpelacji w Poznaniu, Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Warszawie. Odpowiedź otrzymałyśmy już od władz: Poznań, Warszawa, Kraków, Wrocław i Warszawa. W komunikatach od organów władzy samorządowej dominuje niestety wspólna myśl przewodnia –  samorządy unikają odpowiedzialności za niezdrowe, niezrównoważone i nieodpowiedzialnie klimatycznie i środowiskowo żywienie zbiorowe w placówkach, które im podlegają.

„ (…) żywienie zbiorowe w placówkach oświatowych opiera się na określonych zasadach i powinno spełniać wypracowane przez ekspertów rekomendacje. Przepisem prawnym regulującym wymagania odnośnie żywienia zbiorowego w placówkach szkolnych i przedszkolnych jest rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 roku w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.” - taką informacje w odpowiedzi na interpelację ws. wegańskich posiłków w placówkach oświatowych otrzymał Filip Pelc, Radny Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy od pani Izabeli Ziętek, Zastępczyni Burmistrza Dzielnicy Białołęka m. st. Warszawy.

Podczas gdy w różnych miastach w kraju kierujemy petycje, które jednoznacznie wskazują na potrzebę działań systemowych na rzecz transformacji systemu żywnościowego w kierunku zrównoważonej, zielonej produkcji żywności – czyli w kierunku żywności wegańskiej – jako REV i FF4C pracujemy też nad projektem nowelizacji Rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia z 2016 roku, które nie odpowiada w żadnym stopniu na wyzwania klimatyczne XXI w.

Na poziomie zmian legislacyjnych istotnym jest zmiana rozporządzenia poprzez wprowadzenie obok dostępności mleka zwierzęcego lub zwierzęcych produktów mlecznych roślinnych alternatyw dla nabiału. Obecnie bowiem ustawa indukuje, by każdego dnia uczniom i uczennicom były podawane co najmniej dwie porcje mleka lub produktów mlecznych w szkole.

Anna Spurek, COO Green REV Institute:

„Dzisiaj walczymy na dwóch polach. Po pierwsze dostępności do zdrowego, wegańskiego jedzenia dla osób uczących się w szkołach i przedszkolach. Niestety dzisiaj placówki oświatowe odmawiają dostarczenia zdrowego, roślinnego posiłku. To zupełnie absurdalna sytuacja, że w kraju ziemniaków, pierogów, buraków i tysięcy zdrowych warzyw ci, którzy mają edukować i wskazywać kierunek uniemożliwiają dostęp do posiłków dobrych dla planety, ludzi i zwierząt. Odpowiedzi otrzymane przez radnych Filipa Pelca, Dorotę Bonk – Hammermeister, Patryka Białasa, Łukasza Gibałę, Jolantę Niezgodzką stanowią dowód na to, jak wiele mamy do zrobienia na poziomie lokalnym. Władze największych miast w Polsce: Poznania, Warszawy, Katowic, Wrocławia, Krakowa konsekwentnie udają, że nie widzą problemu w tym, że ich placówki oświatowe nie są w stanie zapewnić zrównoważonej diety, dla tych, którzy i które o to proszą! W czasie suszy, pożarów, kryzysu klimatycznego władze największych miast zamiast dawać przykład w transformacji systemu żywności są hamulcowymi zmiany dla planety!

Drugie pole to legislacja krajowa. Rozporządzenie dot. żywienia zbiorowego nie przystaje do wyzwań i rzeczywistości 2022 r. Musi być natychmiast znowelizowane. Niektórzy mówią o wegańskich piątkach nie zdając sobie nawet sprawy z tego, że zapisy rozporządzenia wykluczają takie kampanie! Potrzebujemy nowej legislacji, odpowiedzialnej klimatycznie, środowiskowo, społecznie”.

Green REV Institute działa od 2014 r. Jest operatorem koalicji Future Food 4 Climate, pierwszej koalicji, która działa rzeczniczo dla transformacji systemu żywności. W 2021 wyprodukował dokument Wegańska Warszawa, który był wyświetlany na 9 festiwalach na całym świecie. Obecnie prowadzi rzecznictwo dla dostępności roślinnych, wegańskich posiłków w placówkach oświatowych i działa dla wprowadzenia legislacji na poziomie UE i krajowym dla zrównoważonego systemu żywnościowego. Jest organizacją członkowską 50by40, European Vegetarian Union, Eurogroup for Animals, TAPP Coalition, Aquatic Animal Alliance, World Federation for Animals, jedną z 10 NGO w ramach EU Platform on Animal Welfare, organizacją akredytowaną przy Programie Środowiskowym ONZ. Działa dla przyszłości włączając młode osoby do działań systemowych.

Informacji prasowej udziela Ewelina Łobodziec - Media Coordinator w Green REV Institute, ewelina@greenrev.