Publicystyka - ngo.pl

Przepisy dotyczące wolontariatu znajdują się na końcu ustawy pożytkowej, w dziale III (art. 42-50). Ustawa z 2003 r. (zobacz: akty prawne w poradnik.ngo.pl) nie zainicjowała oczywiście pojawienia się wolontariuszy w fundacjach i stowarzyszeniach – działali w nich co najmniej od dekady – ale uporządkowała wiele spraw. Dowiedzieliśmy się m.in. kto może korzystać ze wsparcia, jakim jest praca (zwana w ustawie "świadczeniem") wolontariusza. A także jak wolontariusza "zatrudnić", żeby było to bezpieczne i wygodne zarówno dla niego, jak i dla nas.

• organizacje pozarządowe (przede wszystkim stowarzyszenia i fundacje),
• osoby prawne i jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego i innych kościołów lub związków wyznaniowych,
• stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego,
• administracja publiczna,
• jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub nadzorowane przez te organy, np. teatry, domy kultury,
• spółdzielnie socjalne,
• spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami (jeśli nie działają w celu osiągnięcia zysku, przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych, oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników).

Art. 42. ust. 1.
Wolontariusze mogą wykonywać, na zasadach określonych w niniejszym rozdziale, świadczenia na rzecz:
 1) organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 w zakresie ich działalności statutowej, w szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,
(…)

Wyliczone powyżej placówki mogą angażować wolontariuszy jedynie w zakresie swojej działalności statutowej, szczególnie działalności w sferach pożytku publicznego (wymienionych w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie).

Ustawa o działalności pożytku zakazuje wykorzystywania świadczeń wolontariuszy przy działalności gospodarczej.

ZOBACZ:
Jak zaangażować wolontariusza do działań organizacji pozarządowej?

Korzystając ze świadczeń wolontariusza organizacja pozarządowa ma obowiązek zawarcia porozumienia. "Zawarcie" to nie zawsze podpisanie – zawsze jednak oznacza ustalenie i omówienie warunków, czasu, zakresu prac i sposobu rozwiązania porozumienia. FORMA PISEMNA jest obowiązkowa, jeśli chcemy korzystać z pomocy wolontariusza dłużej niż 30 dni. Formę pisemną organizacja pozarządowa musi zastosować również, jeśli takie jest żądanie wolontariusza.

WZORY DOKUMENTÓW:
Umowa (porozumienie) o współpracy z wolontariuszem
Umowa (porozumienie) o współpracy z wolontariuszem, który jest osobą NIEPEŁNOLETNIĄ

Pierwszoplanowym obowiązkiem organizacji pozarządowej, która korzysta ze wsparcia wolontariuszy, jest opisany już wyżej obowiązek dotyczący porozumienia. W gruncie rzeczy jest to element szerszego zagadnienia – organizacji pracy wolontariusza lub zespołu wolontariuszy, stworzenia takich warunków, żeby ich zaangażowanie nie poszło na marne.

Co zrobić, aby organizacja pozarządowa była przyjazna wolontariuszom?

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wylicza zobowiązania organizacji pozarządowej w kilku artykułach (najważniejsze znajdują się w art. 44 i 45). Nakazuje więc np. zapewnić wolontariuszowi takie warunki pracy w zakresie higieny i bezpieczeństwa, jak zapewniamy innym pracownikom. Organizacja pozarządowa ma też obowiązek pokryć koszty podróży służbowych i diet. Chcąc wysłać wolontariusza na szkolenie, organizacja zobowiązana jest więc pokryć koszty podróży i wyżywienia wolontariusza w jej trakcie.

Oddzielną kategorią są obowiązki związane z ubezpieczeniem wolontariuszy. Rodzaj ubezpieczenia i sytuacja, w której organizacja musi je zapewnić może zależeń od planowanego okresu współpracy z daną osobą (zobacz: Wolontariusz a ubezpieczenie NNW. Kto za to płaci?). Ustawa przewiduje też bardzo szczegółówe obowiązki, takie jak związane np. z delegowaniem "wolontariusza do wykonywania świadczeń na terytorium innego państwa, na obszarze którego trwa konflikt zbrojny, wystąpiła klęska żywiołowa lub katastrofa naturalna".

więcej w PORADNIK.NGO.PL
Obowiązki wobec wolnotariuszy

Wolontariat jest nierzadko wstępem do zatrudnienia. Organizacja ma wolontariusza, który jest zaangażowany, kompetentny, sprawdzony. Kiedy pojawia się potrzeba zatrudnienia pracownika do realizacji jakiegoś projektu, taka osoba jest bezcenna. Dlaczego jej nie zatrudnić?

Są też organizacje, które na początku swojej drogi działają w oparciu o społeczną aktywność członków czy sympatyków. Z czasem ich praca jest coraz bardziej intensywna, ma coraz większą jakość, pochłania coraz więcej czasu. Organizacji udaje się zdobyć środki, zaczyna więc zatrudniać pracowników. Co zrobić, kiedy tacy pracownicy "starym przyzwyczajeniem" nadal pracują wolontarystycznie, tzn. poświęcają stowarzyszeniu czy fundacji więcej czasu niż by to wynikało z umowy o pracę?

Opisane sytuacje, choć naturalne, rodzą pytania o właściwe formalności i stosowanie prawa, a niekiedy pytanie podstawowe: czy tak w ogóle można? Zobacz, jak te zagadnienia wyjaśnia Kancelaria Wardyński i Wspólnicy w ramach cyklu ngo.pl i Centrum Pro Bono.

Zapytaj prawnika... Czy można być pracownikiem i wolontariuszem w tej samej organizacji?

dział WOLONTARIUSZE w poradnik.ngo.pl
 

Jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – dowiesz się w serwisie poradnik.ngo.pl.