WŁODARCZYK: Świadomość potrzeby działalności społecznej ze strony prawników w Polsce na przestrzeni ostatnich lat bardzo wzrosła. Dzielenie się wiedzą i kompetencjami z pożytkiem dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego jest coraz częściej uznawane jako część zawodowych obowiązków. Pamiętajmy, że taka działalność specjalistów to także wolontariat.
Anna Włodarczyk
Centrum Pro Bono od 2007 roku wspiera organizacje pozarządowe w zakresie pomocy prawnej. Program powstał w ramach Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych, która brała udział w kreowaniu i rozwoju tak zwanych edukacji klinicznej na wydziałach prawa polskich uczelni.
Prawnik pro bono
Studenckie poradnie prawne (legal clinics) można tylko w pewnym sensie uznać za formę wolontariatu, który daje osobom studiującym możliwość realnej pomocy tym, których nie stać na pomoc profesjonalnego prawnika. Studenci i studentki, odbywając zajęcia w ramach klinik prawa, uczą się przeprowadzać wywiad z klientem, przechodzą szkolenia psychologiczne, uczestniczą w symulacjach rozpraw sądowych, ale co najważniejsze – odbywają regularne dyżury, podczas których przyjmują potrzebujące pomocy prawnej osoby. Pomoc jest udzielana w formie opinii prawnych, sprawdzanych przez koordynatora poradni. Zwykle zajęcia odbywane w ramach poradni są punktowane i oceniane, oraz wliczają się do średniej ocen.
Centrum Pro Bono jest pogłębieniem i rozszerzeniem działalności Fundacji w zakresie rozwoju i udostępniania nieodpłatnej pomocy prawnej. W działalności bieżącej Centrum pomagają studentki i studenci prawa zainteresowani zdobywaniem wiedzy w zakresie funkcjonowania naszego programu, który – najprościej rzecz ujmując – polega na ułatwianiu kontaktu między potrzebującymi pomocy instytucjami non-profit a prawnikami, gotowymi działać pro bono.
Praca społeczna prawników działających w ramach Centrum jest tą specyficzną formą wolontariatu, o której chciałabym napisać.
Wzory zza granicy
Działalność pro bono prawników jest od wielu lat dość dobrze rozpoznawalna na świecie. Przykładem tego może być funkcjonowanie organizacji Pilnet – Global Network for Public Interest Law i organizowane corocznie konferencje Forum Pro Bono, w których liczny udział biorą organizacje pozarządowe i prawnicy z całego świata. Także nasza organizacja powstała z inspiracji wzorami zza granicy.
Obecnie w programie uczestniczy czterdzieści kancelarii z całej Polski. Wśród nich są globalne firmy, które działalność pro bono mają bardzo dobrze rozwiniętą, bądź dopiero są na etapie jej rozwijania. Ale są to także polskie spółki oraz prawnicy prowadzący indywidualną praktykę kancelaryjną. Z moich doświadczeń pracy jako koordynatorki Centrum wynika, że gotowość ze strony prawników do nieodpłatnej pomocy prawnej, udziału w projektach edukacyjnych, seminariach jest bardzo wysoka. Ponieważ – choć są wyjątki – co do zasady w firmach nie funkcjonuje osobny dział, do którego są zgłaszane sprawy pro bono – moim celem jest dostarczanie ich biorącym udział w programie kancelariom. Wyjątki, o których wspominałam, to sytuacje, gdy w danej kancelarii jest osoba, która w ramach swoich obowiązków lub dodatkowo ze swojej własnej inicjatywy – sama dba o kontakt z organizacjami pozarządowymi oraz o to, aby dana instytucja nie miała problemu z odnalezieniem wsparcia prawnego.
Świadomość wzrasta
Zakres spraw, w których udzielana jest pomoc, oraz forma pomocy są bardzo różnorodne. Niekiedy są to standardowe usługi związane z postępowaniem rejestrowym przed KRS, formułowanie umów, opinie prawne dotyczące przepisów. Zdarza się jednak, że niezbędna jest reprezentacja organizacji w sądzie. Prawnicy prowadzą także wykłady w ramach realizowanych przez organizacje projektów (np. wykłady w ramach aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych), realizują zajęcia w szkołach, służą pomocą ekspercką przy pisaniu raportów, tekstów naukowych (np. raporty dotyczące praw dziecka, kwestii związanych z dyskryminacją).
Z doświadczeń Centrum Pro Bono wynika, że świadomość potrzeby działalności społecznej ze strony prawników w Polsce na przestrzeni ostatnich lat bardzo wzrosła. Zarówno indywidualnie, jak i w ramach polityki firmy – dzielenie się wiedzą i kompetencjami z dziedziny prawa z pożytkiem dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego jest coraz bardziej uznawane jako część zawodowych obowiązków.
Pamiętajmy, że taka działalność specjalistów to także wolontariat.
Czym żyje III sektor w Polsce? Jakie problemy mają polskie NGO? Jakie wyzwania przed nim stoją. Przeczytaj debaty, komentarze i opinie. Wypowiedz się! Odwiedź serwis opinie.ngo.pl.
Gotowość ze strony prawników do nieodpłatnej pomocy prawnej, udziału w projektach edukacyjnych, seminariach jest bardzo wysoka.
