W szkole wszystko zależy od opiekuna wolontariatu. Od tego, czy nauczyciel jest w stanie zachęcić i zatrzymać ucznia na dłużej podczas działania pro bono. Dlatego tak ważne jest przygotowanie nauczycieli do pełnienia roli liderów szkolnego wolontariatu. MEN „dostrzegł” temat wolontariatu szkolnego w 2016 r., wprowadził zmiany do prawa oświatowego i wydał publikację. Ale czy to wystarczy, aby w polskich szkołach wolontariat się świetnie rozwijał?
Kolejnym krokiem w rozwoju wolontariatu szkolnego było uruchomienie w 2018 r. rządowego Programu Wspierania i Rozwoju Wolontariatu Długoterminowego „Korpus Solidarności”, w ramach którego zaplanowano ścieżkę wsparcia dla szkolnych klubów wolontariatu – ich liderów i uczniów-wolontariuszy. Jedną z form tego wsparcia jest ogólnopolskie Forum Wolontariatu Szkolnego, które odbyło się w dniu 10 grudnia 2019 r. Podczas Forum praktycy wolontariatu, nauczyciele i uczniowie ze szkolnych kół wolontariatu oraz przedstawiciele i przedstawicielki różnych ministerstw dyskutowali o „stanie” wolontariatu szkolnego.
Kompetencje nauczycieli
To temat, który wracał jak bumerang podczas każdego punktu Forum i ciągle wraca podczas każdego spotkania poświęconego wolontariatowi szkolnemu. Nauczyciel-opiekun szkolnego klubu wolontariatu nie tylko powinien mieć szeroką i bieżącą wiedzę z zakresu prawa oświatowego, prawa związanego z ochroną danych osobowych i do przetwarzania własnego wizerunku, ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Lider takiego klubu powinien mieć również wysoko rozwinięte kompetencje komunikacyjne, w tym kompetencję angażowania i motywowania innych do działania. Taki Lider, w końcu, powinien mieć umiejętność stwarzania przestrzeni i „nie gaszenia” zapału młodych ludzi do działania oraz celebrowania sukcesów.
Wolontariat w szkole to nie tylko organizacja zbiórki świątecznej, ale również dłuższe i bardziej wymagające akcje. Wolontariat powinien dawać szansę młodzieży na kształtowanie otaczającej jej rzeczywistości. Szkolny wolontariat powinien również wzbudzać refleksję nad zmianą, jaka zaszła w samych wolontariuszach i w ich otoczeniu.
Trudne? Bardzo. Sprawę komplikują niejasne ramy prawne, brak rzeczowych wytycznych i publikacji oraz konieczność współpracy na styku ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie oraz ustawy prawo oświatowe. Do tego dochodzą jeszcze merytoryczne aspekty prowadzenia klubu wolontariusza. Nauczyciel – opiekun szkolnego klubu wolontariatu powinien mieć pomysły na merytoryczne działania szkolnego klubu wolontariatu lub wiedzę, gdzie takie pomysły można znaleźć.
Luka w wiedzy nauczycieli o wolontariacie szkolnym
Bez dwóch zdań ta luka powinna zostać zapełniona. Wyzwaniem jest to, aby zebrać wiedzę z kilku ministerstw i podać ją w sposób kompetentny oraz przystępny dalej – do szkół i liderów szkolnych klubów wolontariatu. To nie takie proste do wykonania zadanie ma zrealizować Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Zadanie powinno zostać wykonane najszybciej, jak to możliwe, jednak istnieje duże ryzyko, że utknie w gąszczu procedur i kruczków prawnych, co nie będzie wyrazem złej woli, ale tego, że sprawa jest dość skomplikowana.
Do tego czasu można korzystać z już istniejących źródeł wiedzy: bibliotekawolontariatu.pl, dobrywolontariat.pl oraz z materiałów i publikacji opracowanych przez Regionalne Centrum Wolontariatu w Katowicach.
Zachęcamy do korzystania z bogatej wiedzy Regionalnych Centrów Wolontariatu, którego oddziały znajdują się praktycznie w każdym województwie. Obecnie sieć Centrów pomaga we wdrażaniu Programu „Korpus Solidarności”, w ramach którego realizuje liczne szkolenia dla nauczycieli prowadzących szkolne kluby wolontariatu oraz dla uczniów-wolontariuszy.
Tekst powstał w ramach projektu Partnerstwo dla wolontariatu dofinansowanego w ramach Rządowego Programu Rozwoju i Wspierania wolontariatu długoterminowego „Korpus Solidarności”
Źródło: Stowarzyszenie Regionalne Centrum Wolontariatu w Katowicach