Publicystyka - ngo.pl

Jak wygląda sytuacja z perspektywy wolontariuszy i liderów organizacji pozarządowych? Podsumowujemy kilka tygodni działań w Poznaniu.

Międzynarodowe Targi Poznańskie to jedno z miejsc w stolicy Wielkopolski, do których od kilku tygodni trafiają przymusowi migranci z Ukrainy. Często bez walizek, prywatnych rzeczy i nadziei na szybki powrót do domu. W pierwszej kolejności, z dworca kolejowego, przychodzą do hali nr 2, w której od pierwszego dnia wojny działa zespół i wolontariusze zrekrutowani przez Caritas Archidiecezji Poznańskiej. Na hali nr 2 w obecności tłumaczy Ukraińcy wypełniają ankietę i określają bieżące potrzeby.

– Czasami potrzebna jest pomoc psychologa, nocleg, praca czy po prostu posiłek. Staramy się odpowiedzieć na ich wszystkie możliwe pytania – mówi Ania Mikołajczak, liderka wolontariatu z Caritas Archidiecezji Poznańskiej.

Dla części osób jest to miejsce przystanku przed dalszą podróżą, którą załatwiają na własną rękę lub korzystają z zorganizowanych wyjazdów np. do Niemiec, Hiszpanii, Holandii, Danii, czy Belgii.

– Obserwujemy tu różne stany, sytuacje. Bywają ludzie, którzy siedzą cały dzień bez ruchu. Pytamy, czy potrzebują pomocy. Odpowiadają, że nie. Podejrzewam, że w ten sposób odreagowują stres. On towarzyszy każdemu z nas i każdy inaczej go przeżywa – dodaje liderka.

Ci, którzy decydują się zostać w Poznaniu na dłużej, są rozwożeni do poszczególnych miejsc noclegowych. Tylko w halach 7 i 7a może nocować około 800 osób. To głównie kobiety z dziećmi, a także pojedyncze zwierzęta. Każdy ma swoje łóżko oraz może korzystać z przestrzeni wspólnej: pralni, bawialni dla dzieci, magazynów z odzieżą, czy pomocy lekarskiej.

– Zapewniamy Ukraińcom podstawowe potrzeby i pomagamy odnaleźć w nowej rzeczywistości. Część z nich decyduje się na relokację do innego kraju, ale nie jest łatwo ich do tego przekonać. W Polsce czują się bezpiecznie. Chcą tutaj poczekać na koniec wojny – mówi Justyna Schaefer-Kurkowiak z Centrum PISOP, koordynatorka Społecznego Sztabu Kryzysowego.

W halach 7 i 7a działają liderzy z poznańskich organizacji pozarządowych.

– Na nasz apel włączenia się do pomocy na MTP odpowiedziało wielu działaczy społecznych. Dzięki takim organizacjom jak Fundacje: Barka, Dziecko w Centrum, FIONA, im. Julii Woykowskiej, Nordoff Robbins, Po-Dzielna, Tak dla pełnosprawności, Zainspirowani, Zmiana dla Jutra oraz Stowarzyszeniom: Bank Żywności, Pogotowie Społeczne, Ukraińska Wiosna, Zaangażowanych Odważnych Kobiet SZOK i Wielkopolski Kongres Kobiet, możemy skutecznie działać i odpowiadać na bieżące potrzeby naszych gości – uzupełnia.

Co ważne, sytuacja w Ukrainie zwiększyła zaangażowanie społeczne firm.

– Wojna uruchomiła ogromne pokłady dobra. Liczba osób – wolontariuszy, tłumaczy, liderów organizacji społecznych, którzy włączyli się w działaniach jest imponująca. Dużą rolę odegrały także przedsiębiorstwa, które z wielką otwartością odpowiadają na nasze prośby o wsparcie w zorganizowaniu posiłków, czy przekazania potrzebnych produktów – podkreśla Justyna Schaefer-Kurkowiak.

Do Hali Arena, drugiego największego w Poznaniu miejsca noclegowego, ludzie początkowo trafiali prosto z pobliskiego lotniska. Zderzenie z rzeczywistością było o tyle trudniejsze, że wracali prosto z wakacji. Bez świadomości, co dzieje się w ich kraju. Z walizkami podróżnymi i niedowierzaniem.

– Niektórzy wylecieli z domu jeszcze przed rozpoczęciem wojny i już nie mieli dokąd wracać. Dotarli do Poznania w letnich ubraniach, podczas gdy my chodziliśmy jeszcze w kurtkach i szalach. Nie mieli nawet szansy zabrać z domów najpotrzebniejszych rzeczy – mówi Joanna Stefańska, członkini Komendy Chorągwi Wielkopolskiej, która współkoordynuje pracą wolontariuszy na terenie Hali Arena.

Tam ochotnicy w żółtych kamizelkach wydają jedzenie, artykuły higieniczne, wykonują delikatne prace porządkowe, z pomocą tłumaczy pomagają uchodźcom załatwić podstawowe sprawy. Próbują też odnaleźć się w roli animatorów zabaw dla dzieci. Nie przeszkadza im bariera językowa. Starają się pokonać ją z pomocą internetowego translatora.

– Wszyscy nasi wolontariusze stają na wysokości zadania. To osoby, które mają w sobie tę iskierkę działania, dlatego szybko odnajdują się w nowych obowiązkach i dają z siebie 100%. Jesteśmy z nich bardzo dumni i im wdzięczni – zapewnia Joanna Stefańska.

Paradoksalnie najtrudniejszy czas dopiero przed nimi.

– W pierwszym odruchu działaliśmy szybko, bez zastanawiania się nad skalą pomocy. Emocje napędzały nas do działania. Teraz musimy się przyzwyczaić do tej sytuacji i nad nią zapanować – dodaje przedstawicielka ZHP.

W jej ocenie, jednym z problemów jest zbyt mała pomoc psychologiczna. Większość przymusowych migrantów próbuje samodzielnie poradzić sobie z sytuacją i poukładać wszystko w głowie. Nie każdy jednak potrafi to zrobić samodzielnie. Zwłaszcza, że tęsknota za domem u każdego wygląda inaczej.

– Spore grono zdecydowało się na powrót do Ukrainy. Nie byli to tylko mężczyźni, ale także kobiety z dziećmi. Nie mam pojęcia, z czego to wynika. Część nie wierzyła, że w ich kraju trwa wojna – mówi Joanna Stefańska.

Do pierwszych dni kwietnia przymusowi migranci schronienie znajdowali też na terenie Politechniki Poznańskiej, gdzie czekało na nich ponad 300 miejsc noclegowych. Działały tam organizacje pozarządowe m.in.: Bank Żywności, Dom Sąsiedzki, Fundacja Aitwar, Fundacja Orchidea, Inkubator Kultury Pireus, Logos, Stowarzyszenie Zielona Grupa, a całość koordynowała Prezeska Wielkopolskiej Rady Koordynacyjnej Justyna Kalina Ochędzan.

W działania na terenie całego miasta zaangażowało się mnóstwo ludzi dobrej woli: wolontariuszy, tłumaczy, organizacji pozarządowych, firm. Jak mówi jedna z wolontariuszek – wspomniane lokalizacje stały się przestrzenią wzajemnej pomocy, serdecznych rozmów, tolerancji, szacunku. Zaangażowani w pomoc ludzie wspólnie starali się uczynić te miejsca domem. Chociaż na chwilę.