Publicystyka - ngo.pl

Od 2020 roku Unia Europejska implementuje jedną z kluczowych strategii Europejskiego Zielonego Ładu - strategię Od pola do stołu. We wrześniu 2023 r. Komisja Europejska ma przedstawić projekt legislacji dla Zrównoważonego Systemu Żywnościowego (Sustainable Food System Law), ram prawnych, które mają być narzędziem i fundamentem strategii Od pola do stołu i transformacji systemu żywności. Green REV Institute, inicjator i koordynator pierwszej rzeczniczej koalicji dla transformacji systemu żywności Future Food 4 Climate (zrzeszającej 79 organizacji społeczeństwa obywatelskiego), prowadzi rzecznictwo skierowane do osób decyzyjnych, w tym samorządów, tak, aby jak najszybciej wdrażały działania w ramach filarów Zrównoważonego Systemu Żywnościowego. Transformacja wyżywienia w placówkach oświatowych, zamówienia publiczne, przeciwdziałanie marnowaniu żywności, transparentne oznakowanie żywności to kluczowe filary transformacji systemu żywnościowego oraz krytyczne filary Zrównoważonego Systemu Żywnościowego.

W ramach programu rzeczniczego Green REV Institute radni i radne z całej Polski składają interpelacje do władz samorządowych (Poznań, Kraków, Warszawa, Cieszyn, Gorzów Wielkopolski, Toruń, Wrocław, Katowice, Kielce, Ostróda). W ostatnim czasie w trakcie dyskusji na temat raportu z 2019 r. C40 Cities Gazeta Lubuska zarzuciła nawet Radnej Miasta Gorzowa Wielkopolskiego Marcie Bejnar - Bejnarowicz “Głośne ostatnio absurdy, mają swoich naśladowców również w Lubuskiem. Gorzowska radna postuluje, aby władze miasta wdrożyły miejską „politykę żywnościową”. Oprócz wprowadzenia w niej unijnych fantazji z pakietu „Fit For 55”, w gorzowskich przedszkolach i szkołach, standardem miałaby być „opcja wegańska”.

W ramach programu o lokalne polityki miejskie oraz o dostęp do roślinnych, zrównoważonych posiłków wegańskich w publicznych szkołach pytały także mieszkanki i mieszkańcy miast w ramach petycji obywatelskich.  Jakie informacje otrzymały Elżbieta Mikulska, Kamila Nalepa, Anna Złocka, Jagoda Gmachowska, Julia Stanclik?

Większość samorządów przenosi odpowiedzialność za jakość żywienia na placówki edukacyjne i nie zauważa swoich kompetencji w tym zakresie. Część wskazuje rodziców i opiekunów prawnych jako osoby, które powinny kierować prośby i zapytania do szkół i przedszkoli.

Katowice: “Diety stosowane w placówkach oświatowych są zbilansowane pod względem jakościowym i ilościowym, uwzględniając zapotrzebowanie na kalorie, witaminy i składniki mineralne, niezbędne do prawidłowego rozwoju młodych organizmów. Ponadto, jadłospisy w szkołach i przedszkolach uwzględniają indywidualne potrzeby wynikające ze stanu zdrowia i występujących nietolerancji pokarmowych. “

Kraków: “Uregulowania Prawa oświatowego umożliwiają radzie rodziców m.in. występowanie do dyrektora szkoły, organu prowadzącego szkołę oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach dotyczących działalności tego typu instytucji oświatowej. Nie ma zatem żadnych przeszkód, by w ramach tej współpracy nie można było dokonywać satysfakcjonujących uzgodnień dotyczących jadłospisu stołówki/cateringu czy oferty sklepików szkolnych/automatów.” Miasto Kraków nie planuje przeprowadzenia badań, których przedmiotem byłaby kontrola zapotrzebowania na posiłki roślinne w placówkach oświatowych, dla których organem prowadzącym jest Miasto Kraków.

Szczecin: Według Zastępczyni Prezydenta Miasta Szczecin, Pani Lidii Rogas, wykładnia art. 68 ustawy Prawo oświatowe prowadzi do wniosku, że ingerowanie w proces żywienia dzieci i młodzieży, obejmujący projektowanie posiłków nie stanowi zadań organu prowadzącego, który w porozumieniu z dyrektorem szkoły ustala tylko warunki korzystania ze stołówki, w tym wysokość opłat za posiłki. Gmina Miasto Szczecin nie jest organem współdecydującym o komponowaniu posiłków w szkole. W myśl Prawa oświatowego, rada rodziców, reprezentująca ogół uczniów, „może występować do dyrektora i innych organów szkoły lub placówki, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły lub placówki”. Mogą one dotyczyć także kwestii organizacji żywienia w placówce.”

Będzin: Petycja wraz z uzasadnieniem została przekazana dyrektorom szkół i przedszkoli prowadzonych przez Miasto Będzin w celu analizy, podjęcia działań promocyjnych 
i ewentualnego wdrożenia.

Trzcianka: “W kompetencji gminy nie leży podjęcie działań legislacyjnych, jak również organizacyjnych będących tematem złożonej petycji. Natomiast zabezpieczone w budżecie gminy Trzcianka środki na żywienie dzieci i młodzieży w żaden sposób nie ograniczają zróżnicowania posiłków i dostępności pokarmów wegetariańskich, bądź roślinnych opcji żywieniowych w placówkach oświatowych. Mając jednak świadomość, że temat edukacji żywieniowej jest niezwykle istotny, otrzymana petycja zostanie przekazana dyrektorom i dyrektorkom przedszkoli i szkół mających siedzibę na terenie gminy Trzcianka, z prośbą o przemyślenie zróżnicowania oferty żywieniowej i zwrócenie uwagi na znane zasady wynikające z piramidy żywienia, w tym zwiększenie dostępności posiłków wegetariańskich, bądź roślinnych opcji żywieniowych w zarządzanych przez nich placówkach. Promowanie zdrowych nawyków żywieniowych już od najmłodszych lat jest najlepszą formą kształcenia zachowań prozdrowotnych – w obecnym roku szkolnym gmina Trzcianka planuje przeprowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych m.in. dla osób mających bezpośrednio wpływ na zakup oraz przygotowywanie posiłków w stołówkach gminnych placówek oświatowych. Planowane jest przeprowadzenie szkoleń i warsztatów, w trakcie których przedstawione zostaną argumenty przemawiające za urozmaiceniem diety dzieci i młodzieży, w tym zwiększeniem dostępności posiłków wegetariańskich, bądź roślinnych opcji żywieniowych w gminnych placówkach oświatowych.”

Dąbrowa Górnicza: “Dąbrowskie szkoły mają już doświadczenie w pracy z uczniem, którego rodzice poprosili o możliwość realizacji diety wege. Należy podkreślić, że realizacja takiej diety wiązała się ze ścisłą współpracą rodzica ze szkołą oraz lekarzem specjalistą - dietetykiem. Złożenie takiego wniosku pociągało za sobą również wyższe zobowiązanie finansowe po stronie rodzica, gdyż kalkulacja niektórych produktów spożywczych niezbędnych do przygotowania posiłku dla ucznia oraz niska liczba osób korzystających z diety wege powodowały, że koszt wytworzenia posiłku był wyższy niż w przypadku diety ogólnej.”

Bartłomiej Gawrecki, lider zespołu prawnego Green REV Institute:

Uzyskane odpowiedzi pomimo tego, że w sposób naturalny różnią się od siebie, to posiadają jeden wspólny mianownik - podział odpowiedzialności na uczniów i ich rodziców a szkołę. Jeśli jest to przytaczane w kontekście chęci prowadzenia rzetelnego dialogu, to dobry przejaw, niestety jednak często stanowi to “podkładkę” dla braku podejmowanych działań. Na szczęście widzimy, że coraz więcej samorządów chce współpracować i myśleć nad sprawiedliwą 
i etyczną transformacją systemu żywnościowego.

Elżbieta Mikulska:

Zwiększenie dostępności zrównoważonych, czyli wegańskich posiłków jest nieodłącznym elementem walki z niedziałającym systemem żywnościowym. Zaangażowanie strony decyzyjnej jest tutaj kluczowe i coraz więcej osób to zauważa. Jako strona aktywistyczna jesteśmy głosem przyszłych pokoleń, naszej planety, ale także miliardów zwierząt pozaludzkich. 

Anna Złocka:

Mam wrażenie, że Urząd (Urząd Miejski w Będzinie) odpowiedział wymijająco. Żadnych szczegółów ani deklaracji. Trochę to wygląda jak odcinanie się od tego co robią szkoły. A przecież to Gmina ma duży wpływ na to jakie posiłki mogą być dostępne w szkołach.

Julia Stanclik (Ruch ZaNIEdbani):

Toruńska petycja została przesłana przez brak reakcji ze strony Miasta na poprzednie próby poruszenia problemu niskiej dostępności posiłków wegetariańskich i wegańskiej w szkołach i przedszkolach przez samorządowców. Zapewnienie większej dostępności takich posiłków wszystkim uczniom gwarantuje podstawowe prawa człowieka. Każdy człowiek powinien mieć wolność do decydowania o własnym ciele, o własnym odżywianiu i własnej moralności. Często zapomina się również o kwestii alergii wielu uczniów, nie respektując faktu, iż przez brak dostępności zróżnicowanych posiłków, wielu uczniów nie może jeść w szkołach ciepłych posiłków. Transformacja żywnościowa jest konieczna. Tak samo jak konieczne jest dbanie o świadomość klimatyczną młodego pokolenia, budowanie zrównoważonego rozwoju społecznego i miejskiego, a także zapewnianie podstawowych praw uczniów i dzieci.

Green REV Institute to zielony think tank, watchdog klimatyczny działający dla transformacji systemu żywności. Green REV Institute łączy kropki na mapie praw człowieka, praw zwierząt i klimatu. Założony w 2014 r. włącza dla zmiany systemowej osoby aktywistyczne, buduje współpracę i partnerstwa dla transformacji systemu żywności.

Green REV Institute to organizacja członkowska 50by40, Eurogroup for Animals, World Federation for Animals,European Vegetarian Union, Aquatic Animal Alliance, TAPP Coalition,​​ PlantEurope Network, OFOP, Niech Żyją, jedna z 10 NGO w EU Platform on Animal Welfare. Green REV Institute wspiera Plant Based Treaty. 

Green REV Institute zainicjował i jest operatorem pierwszej rzeczniczej koalicji dla naprawy systemu żywności w Polsce Future Food 4 Climate,  organizatorem międzynarodowego wydarzenia European Vegan Summit, producentem reportaży Wegańska Warszawa oraz Posłuchaj Wegańskich Biznesów. 

Green REV Institute realizuje działania na rzecz włączania młodych osób do działań systemowych. Obecnie realizuje projekt Green Advocacy Academy, współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Erasmus +.