Publicystyka - ngo.pl

Mieszkańcy Unii teraz będą mogli bezpośrednio proponować zmiany w unijnym prawie, pod warunkiem jednak, że stworzą międzynarodową grupę i przeprowadzą kampanię na rzecz swojego postulatu we własnych krajach. Politycy europejscy mają nadzieję, że dzięki Inicjatywie wreszcie rozpoczną się w Europie wielkie debaty. W komentarzach na temat Inicjatywy mówi się wręcz o kamieniu milowym w umacnianiu unijnych zasad demokracji.

Inicjatywa jest jak najbardziej słuszna – przybliża Unię obywatelom i zachęca do dyskusji o jej przyszłości. Diabeł jednak tkwi w szczegółach. – uważa Anna Radwan, szefowa Fundacji Schumana. Procedury mogą skutecznie zniechęcić do podejmowania inicjatyw przez polskich obywateli. Nasuwa się także pytanie czy we wszystkich państwach członkowskich zostały wdrożone szczegółowe procedury dotyczące inicjatywy obywatelskiej. Nie jest dla nas do końca jasne, czy polskie przepisy zostały dostosowane do europejskich wymogów. Dlatego też Fundacja Schumana wystąpiła do Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji oraz do GIODO z zapytaniem czy Polska dostosowała swoje prawo pod kątem wdrożenia europejskiej inicjatywy obywatelskiej.

Minimum milion obywateli z co najmniej jednej czwartej państw członkowskich UE może wezwać Komisję Europejską do przedstawienia projektów aktów prawnych w dziedzinach, w których Komisja jest do tego uprawniona. Organizatorzy inicjatywy obywatelskiej – komitet obywatelski składający się z przynajmniej 7 obywateli UE, którzy mieszkają w przynajmniej 7 różnych państwach członkowskich – będą mieć rok na zebranie koniecznych deklaracji poparcia ( w wersji online lub na papierze). Liczbę ważnych deklaracji poparcia muszą poświadczyć właściwe organy w państwach członkowskich. Minimalna ilość podpisów jaką trzeba zebrać w poszczególnych krajach również jest określona, i zależy od ilości członków Parlamentu Europejskiego wybieranych w danym państwie członkowskim, pomnożonej przez 750; np. dla Polski wynosi 37 500 podpisów. Komisja ma trzy miesiące na przeanalizowanie inicjatywy i podjęcie decyzji w sprawie działań, jakie należy w związku z nią wprowadzić.

Możliwe dziedziny inicjatyw:

• ochrona konsumenta
• ochrona środowiska
• międzynarodowa polityka handlowa UE
• ochrona danych osobowych

Dziedziny, w których nie można złożyć inicjatyw:

• systemy edukacyjne
• europejska polityka obrony i bezpieczeństwa
• aborcja
• systemy opieki społecznej

Od kilku lat Unia prowadziła pilotażowe programy europejskich inicjatyw, są więc już kampanie w Europie mocno zaawansowane w przygotowaniach do skorzystania z szansy na zmianę unijnych przepisów np. Inicjatywa Wolnej Niedzieli zorganizowana przez niemieckie organizacje katolickie, Karta Europejskiego Dnia Otyłości oraz II Inicjatywa GMO.

Organizatorzy inicjatywy przed rozpoczęciem zbierania deklaracji poparcia, powinni zarejestrować inicjatywę w Komisji, przedkładając informacje nt. przedmiotu inicjatywy i celów do osiągnięcia. Komisja ma dwa miesiące na przeanalizowanie inicjatywy i jej rejestrację pod warunkiem spełnienia wymogów formalnych.

Komisja Europejska określiła obowiązujące wzory deklaracji (w zależności od wymogów państw członkowskich), w Polsce, by poprzeć inicjatywę trzeba będzie podać imię, nazwisko, adres zamieszkania, datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo i nr PESEL. Komisja udostępni specjalne oprogramowanie do zbierania i przechowywania deklaracji on-line, jednak organizator zobowiązany jest wystąpić do organu właściwego w swoim państwie o stosowny certyfikat zgodności systemu zgromadzenia podpisów.

Wszystkie państwa członkowskie zostały zobowiązane do przystosowania swojego prawa, by można było skutecznie weryfikować deklaracje oraz do wprowadzenia odpowiednich sankcji (cywilnoprawnych, karnych, a nawet administracyjnych) dla organizatorów i uczestników, którzy naruszyli przepisy prawa UE i prawa krajowego w tym zakresie.

Przygotowanie Inicjatywy wymaga wiele czasu, pracy i środków finansowych. Żeby ten wysyłek nie poszedł na marne należy dobrze przygotować działania. Organizacje pozarządowe opisały 10 podstawowych kroków, które należy zrobić, by przeprowadzić Inicjatywę[2] :

Pomysł – nowatorski, kreatywny

Wiedza – badania, ekspertyzy

Cel - właściwe rozeznanie sytuacji, by uniknąć fałszywych obietnic

Forma – wniosek musi być jasny i czytelny, ale też fachowo zredagowany. Zalecane są konsultacje prawnicze.

Rejestracja – przygotować się na ewentualne ataki przeciwników, a także na rozmowy z unijnymi urzędnikami. Budować międzynarodowe koalicje na rzecz projektu

Zbieranie podpisów - zebrać więcej niż minimalny pułap ( na ogół 20% nie przechodzi weryfikacji)

Dialog – zaplanować międzynarodową kampanię i strategię dialogu z obywatelami różnych kultur

Progi – pamiętać o wymogach minimalnej liczby sygnatariuszy i państw,

Komunikacja – współpraca z urzędnikami Unii

Lekcja - nie ma gwarancji na sukces, ale jest zgromadzone doświadczenie, które z pewnością się przyda w dalszej pracy

[1], [2] - warunki i procedury dostępne są na portalu dotyczącym europejskiej inicjatywy obywatelskiej