Projekt „Wielokulturowa Lubelszczyzna” jest cyklem wycieczek dla młodzieży z podlubelskich szkół, podczas których uczestnicy i uczestniczki poznają historię ich najbliższej okolicy. Naszym celem jest obalenie mitów związanych z mniejszościami religijnymi i narodowymi. Staramy się także zainteresować młodych ich „środkiem świata”.
fot. Anna Dąbrowska
Celem jest zwykle muzeum, albo kino (teatr), nagromadzenie zabytków w dużym mieście. To ostatnie jest ważne. Punktem centralnym, zwłaszcza dla młodszych uczestników/uczestniczek jest wizyta w mc świecie hamburgerów, gdzie zasobność portfela mierzy się długością frytek, a plastykowa zabawka jest nośnikiem dziecięcych wspomnień opowiadanych rodzicom przy kolacji z użyciem słów inaczej sprofesjonalizowanych niż treści wykładane przez przewodników / przewodniczki. Czy łatwo jest zrobić opozycję?
- jedziemy do wiosek, małych, zapomnianych, nieodwiedzanych miejsc
- jemy grochówkę u strażaków
- a gadżety zrobicie sobie sami
- pokażemy wam "inne" ale to wy nam o tym opowiecie, my tylko zbierzemy wasze słowa w garść.
Wiosną 2010 Homo Faber zorganizowało całodniowe wycieczki dla uczniów i uczennic z podlubelskich szkół podstawowych po wielokulturowej Lubelszczyźnie. Wspólnie poznawaliśmy prawosławie (w Monasterze św Onufrego w Jabłecznej), islam (na cmentarzu tatarskim w Studziance), judaizm (u Ochotniczej Straży Pożarnej „Stołpno” w Międzyrzecu Podlaskim, która poza tym, że gasi pożary zajmuje się żydowską historią miasta) w tym także chasydyzm (w Kocku, gdzie grupa młodych ludzi stworzyła makietę miasteczka i opowiada o historii mieszkającego tam cadyka Menachema Mendla Morgenszterna).
W tym roku na wiosnę ruszamy na południe regionu. Odwiedzimy cerkiew prawosławną w Hrubieszowie (jedną z dwóch w Europie z 13 kopułami, i jedną z niewielu niezniszczonych w latach trzydziestych cerkwi w tym regionie), ukraiński cmentarz w Wereszynie, Grabowiec, gdzie w 1964 na zawsze zatrzymano cygański tabor (i skąd pochodzi unikalna kolecja zdjęć wykonana przez Andrzeja Polakowskiego), oraz Dom szewca Fawki i synagogę w Wojsławicach.
Wycieczki są pomysłem na zainteresowanie ich miejscem, w którym mieszkają, z którego pochodzą, a którego nie znają, które nosi na sobie ślady niezwykłej historii. Lubelszczyzna jest miejscem, gdzie przez wieki mieszkali ludzie różnych narodowości, wyznań, języków. II Wojna Światowa wraz z Zagładą Żydów zakończyła ten okres. Lata powojenne dokonały dalszych zniszczeń. Obecnie Lubelszczyzna jest jednym z ostatnich miejsc, gdzie zachowały się jeszcze ślady wielokulturowości. Zarówno te materialne jak i te, przechowywane we wspomnieniach ostatnich żyjących świadków. Odkryć je można zwłaszcza w niewielkich, podlubelskich miasteczkach, dawnych sztetl i nadbużańskich wsiach. I właśnie tam zabieramy uczestników i uczestniczki wycieczek.
To nie są typowe wycieczki szkolne. To całodniowy warsztat (ponad 10 godzin) dotyczący różnorodności, historii, międzykulturowości. Podczas wyjazdu wykorzystujemy nasze wieloletnie doświadczenie związane z prowadzeniem edukacji z zakresu praw człowieka, antydyskryminacji i międzykulturowości.
Podczas wyjazdu odwiedzimy miejsca, w każdym spotykając się z pasjonatami, którzy opowiedzą o jakimś wybranym aspekcie wielokulturowości. Chcemy, żeby uczniowie mogli choć na chwilę
zaangażować się w konkretne działanie. Podczas każdego spotkania, poza słuchaniem i oglądaniem, uczniowie mogą się czegoś nauczyć, np. śpiewać „białym głosem”, czy wziąć udział w grze terenowej, której celem jest odkrycie historii o wojsławickich Żydach, wezmą też udział w warsztatach fotograficznych w oparciu o zdjęcia Romów z Grabowca.
KTO JEDZIE
W projekcie biorą udział szkoły podstawowe z Lubelszczyzny. Staramy się, by były to szkoły wiejskie. W tym roku do współpracy zaprosiliśmy pięć szkół:
- Szkołę Podstawową im. T. Kościuszki w Zespole Szkół Ogólnokształcących z Oddziałami Integracyjnymi w Brzeźnie (gmina Dorohusk) oraz Szkołę Podstawową im. M. Kopernika w Wólce Okopskiej (gmina Dorohusk) - wyjazd 1 kwietnia 2011;
- Zespół Szkół im. ks. J. Twardowskiego w Siennicy Nadolnej (gmina Krasnystaw) - wyjazd 14 kwietnia 2011;
- Szkołę Podstawową w Lipsku (gmina Zamość) oraz Szkołę Podstawową w Pniówku (gmina Zamość) - wyjazd 27 kwietnia 2011.
Do autokaru wsiada 40 dzieci (klasy 4-6) i 3 nauczycielki/le. Zostaje 6 miejsc dla Homo Faber.
Anna Dąbrowska - koordynatorka wycieczek. Od 2009 roku koordynuje projekty Stowarzyszenia skierowane do cudzoziemców mieszkających w Lublinie i na Lubelszczyźnie (www.hello.lublin.pl). Trenerka prowadząca zajęcia dla administracji i służb publicznych z zakresu przeciwdziałania dyskryminacji.
Ola Gulińska - trenerka kompetencji międzykulturowych, animatorka społeczna. Na co dzień zajmuje się edukacją międzykulturową (dzieci i dorosłych) oraz pomocą imigrantom i uchodźcom w Polsce. Lubi Północny Kaukaz. Na wycieczkach główna przewodniczka (historię mniejszości narodowych na Lubelszczyźnie ma w małym palcu).
Alicja Kawka - animatorka kultury. W Homo Faber m.in. prowadzi zajęci dla dzieci w ośrodku dla uchodźców. Na wycieczkach zajmuje się dokumentacją wideo.
Paulina Siembida - studentka etnologii. Na co dzień koordynatorka projektu „Szeptany Lublin” (seria audio przewodników po mieście: www.szeptany.lublin.pl). Na wycieczkach odpowiada za kwestie techniczo-logistyczne.
Marta Sienkiewicz - psycholożka. W Homo Faber pracuje przy projekcie pomocowym dla cudzoziemców mieszkających w Lublinie (projekt „Witamy w Lublinie”). Na wycieczkach prowadzi warsztaty.
Edmund (Mundek) Kuryluk - członek zespołu Ośrodka Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych „Rozdroża”. Na wycieczce odpowiada za warsztaty białego śpiewu.
KIM JESTEŚMY
Wizją Homo Faber jest świat w którym ludzie mogą cieszyć się z korzystania z szerokiego katalogu praw i wolności człowieka gwarantującego im podmiotowość i możliwość realizacji swych potrzeb zarówno indywidualnie jak i grupowo. To świat, w którym ludzie samodzielnie, bądź w grupach mają wpływ na otaczającą ich rzeczywistość, zarówno na szczeblu lokalnym, krajowym jak i globalnym.
Homo Faber to lubelska organizacja pozarządowa działająca w obszarze praw człowieka. Stowarzyszenie zostało zarejestrowane w 2004 roku. Posiada status organizacji pożytku publicznego.
Podstawowym obszarem zainteresowania organizacji jest relacja jednostki i władzy. Organizacja za cel stawia sobie krytyczne, i jednocześnie merytoryczne obserwowanie, czy władza publiczna skutecznie wywiązuje się ze swoich zobowiązań, czy przestrzega praw i wolności człowieka.
Stowarzyszenie podejmuje się rzecznictwa na rzecz grup mniejszościowych i wykluczonych. Przeciwdziała dyskryminacji ze względu na płeć, poglądy polityczne i inne, rasę, kolor skóry, pochodzenie narodowe i etniczne, religię, język, wiek i orientacje seksualną.
Źródło: stowarzyszenie Homo Faber
