Publicystyka - ngo.pl

„Pieniądze szczęścia nie dają, ale przedsiębiorstwa społeczne ich potrzebują!”. W taki sposób można podsumować obecny stan prowadzonej w Europie dyskusji nad rolą i możliwościami wsparcia tego typu podmiotów. Kierunki tej dyskusji wytyczyła m.in. "Inicjatywa na rzecz przedsiębiorczości społecznej" ogłoszona przez unijnego komisarza ds. rynku wewnętrznego i usług Michela Barniera. Przewidziane w tym dokumencie rozwiązania dają dużą szansę na uniezależnienie sektora przedsiębiorczości społecznej od wsparcia finansowego ze środków publicznych, otwierając tym samym możliwości jego szerszej współpracy z instytucjami finansowymi.

Szczególnie w czasach obecnego kryzysu społeczno-gospodarczego warto poszukiwać dodatkowych, obecnych na rynku źródeł finansowania aktywności, które łączą działania skierowane na wypracowanie zysku ekonomicznego z rozwiązywaniem najbardziej palących problemów społecznych naszych czasów (jak m.in. aktywizacja osób niepełnosprawnych i starszych, zapewnienie pracy dla młodych, czy integracja imigrantów i uchodźców).

Temu tematowi poświęcone było spotkanie, zorganizowane 10 października 2012 r. w Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie przez Instytut Spraw Publicznych, w którym udział wzięli inwestorzy, przedstawiciele sektora bankowego, administracji publicznej, akademicy oraz przedsiębiorcy społeczni z takich krajów jak Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Francja, Wielka Brytania, Hiszpania, oraz Polska. Partnerami tego wydarzenia byli Europejska Federacją Banków Etycznych i Alternatywnych (FEBEA), Crédit Coopératif, TISE oraz Euclid Network.

Najważniejszym wnioskiem ze spotkania jest postulat podjęcia działań skierowanych na stworzenie, w oparciu o przygotowywaną przez Komisję Europejską regulację EuSEF, transgranicznego funduszu w Europie Środkowo-Wschodniej. Miałby on wspierać nie tylko inicjatywy społeczne w tym regionie, ale także pozwolić na wymianę doświadczeń wśród przedsiębiorców społecznych. Celem regulacji dotyczącej EuSEF jest stworzenie ram prawnych określających zasady działalności instytucji finansowych, które zainteresowane są inwestowaniem w przedsiębiorczość społeczną.

Pomysł Dyrekcji Generalnej ds. Rynku Wewnętrznego polega na ustanowieniu rodzaju etykiety (emblematu) skierowanego do przedsiębiorstw społecznych funduszu europejskiego. Prawo do posługiwania się nią otrzymywałyby instytucje finansowe spełniające określone przez Komisję kryteria. W zamian operatorzy takich funduszy uzyskiwaliby szereg udogodnień dla prowadzonej działalności, w tym poręczenie wiarygodności ze strony Komisji Europejskiej i poszczególnych państw członkowskich. To ostatnie powinno im ułatwić poszukiwanie potencjalnych inwestorów i zwiększanie w rezultacie własnych aktywów, z których zysk będą potem mogły zamienić w dalsze zwrotne inwestycje.

Komisja deklaruje też przeznaczenie w ramach przyszłej perspektywy finansowej na lata 2014-2020 ok. 300 mln euro, które mogą być wykorzystane jako wkład w ustanowienie pierwszych mechanizmów EuSEF (przy założeniu, że udział takich publicznych środków unijnych nie może przekroczyć 40% wartości danego funduszu).

Więcej na temat regulacji EuSEF oraz innych pomysłów Komisji Europejskiej na to, jak wspierać przedsiębiorczość społeczną na naszym kontynencie, można przeczytać w analizie ISP.

W pierwszej połowie grudnia miały miejsce dwa dalsze wydarzenia, zbliżające nas do przyjęcia regulacji poświęconej EuSEF w Europie. 6 grudnia Parlament i Rada Europejska wypracowały polityczne porozumienie w sprawie tego dokumentu. Jego treść 12 grudnia zatwierdził natomiast działający przy Radzie Europejskiej Komitet Stałych Przedstawicieli (Coreper) państw członkowskich (więcej na ten temat na stronie cypryjskiej prezydencji). Oznacza to, że jesteśmy już naprawdę blisko ostatecznej decyzji o przyjęciu w UE dokumentu ustanawiającego system zwrotnych mechanizmów finansowych skierowanych na wsparcie przedsiębiorstw społecznych.

Do nabrania mocy prawnej potrzebne jest jeszcze formalne zatwierdzenie tej regulacji przez Radę i Parlament Europejski. Najprawdopodobniej, po przyjęciu odpowiedniego dokumentu przez zgromadzenie ogólne tej ostatniej instytucji, co planowane jest na początek 2013 roku, swoje zdanie jako ostatnia wyrazi Rada Europejska. W takiej perspektywie już w połowie 2013 roku będzie można poważnie zastanawiać się nad praktycznymi aspektami wdrożenia mechanizmów finansowych na zasadach zawartych w regulacji poświęconej EuSEF.

Wszystkie opinie uczestników seminarium w Krakowie oraz sugestie wyrażone już po jego zakończeniu zostały zebrane w formie podsumowującego tekstu, który raz jeszcze został skonsultowany z uczestnikami spotkania. W tym samym czasie trwały prace koncepcyjne nad planem dalszych konkretnych działań i harmonogramem ich wdrożenia w celu uruchomienia transgranicznego funduszu. W ten sposób powstał podsumowujący rezultaty dotychczasowej pracy raport (tylko po angielsku), do którego lektury serdecznie zapraszamy!

Wiele refleksji uczestników krakowskiego wydarzenia oraz ogólną ideę prowadzonych przez ISP i naszych partnerów działań przedstawia także przygotowany przez nas po spotkaniu film:

Zapraszamy do zapoznania się z materiałami i dzielenia się z nami uwagami na ich temat!

Zachęcamy też do śledzenia naszych dalszych prac nad utworzeniem funduszu pożyczkowego, który wspierałby przedsiębiorstwa społeczne w Europie Środkowo-Wschodniej! O postępach tych działań z pewnością będziemy informować na witrynach internetowych ISP.

Filipa Pazderskiego (filip.pazderski@isp.org.pl) lub Izabeli Przybysz (iza.przybysz@isp.org.pl)