Przełom roku to ważny okres dla organizacji pozarządowych i przedstawicieli urzędów, którzy są odpowiedzialni za współpracę z podmiotami działającymi w ramach szeroko rozumianego pożytku publicznego. To właśnie teraz ogłaszana jest większość konkursów, w ramach których urzędy zlecają zadania publiczne, dzieląc się tym samym swoimi zadaniami i środkami na ich realizację. Pamiętajmy jednak, że to tylko element, znacznie szerszej współpracy.
Współpraca na linii organizacje – administracja publiczna nie zamyka się jedynie do wspomnianego zlecania zadań. Wzajemne kontakty są w zasadzie nieuniknione, szczególnie dla strony pozarządowej. Jak wynika z badań prowadzonych przez Stowarzyszenie Klon/Jawor w 2015 roku 92% organizacji pozarządowych przyznało się do współpracy z samorządem lokalnym, 57% z urzędem marszałkowskim, 42% z urzędem wojewódzkim, 39% z administracją rządową.
Można więc postawić tezę, że zdecydowana większość organizacji pozarządowych nawiązuje kontakt z urzędem, co najmniej tym na swoim terenie. Dlatego też od lat podkreśla się fakt, że rozwój tej współpracy ma ogromny wpływ na charakter całego III sektora w Polsce.
W opisie priorytetu autorzy strategii wskazali m.in. że organizacje pozarządowe powinny starać się, by silny i zintegrowany sektor budował partnerskie relacje z pozostałymi sektorami, w oparciu o solidne podstawy współdziałania, przy zachowaniu równoprawności i niezależności partnerów.
Inicjatorem powstania partnerstwa w tym obszarze było Centrum PISOP, dla którego współpraca z administracją publiczną stanowi ważny element. Organizacji takich jest jednak więcej dlatego bardzo szybko znalazły się także inne organizacje, chcące współtworzyć partnerstwo, któremu w strategicznej mapie przypisano numer 32.
Zawiązanie partnerstwa ułatwiła konferencja „rok po OFIP” zorganizowana w październiku 2015 roku. Organizacje w niej uczestniczące zgłaszały swój akces do poszczególnych partnerstw, w tym i do naszego partnerstwa. Z tym kto wchodzi formalnie w skład partnerstwa można dowiedzieć się ze strony www.mapa3sektora.org.
Pierwsze spotkanie partnerstwa tematycznego odbyło się 5 lutego 2016 roku, w siedzibie Sieci SPLOT, która również jest jednym z członków. Wzięło w nim udział kilkanaście organizacji pozarządowych z całej Polski. Rozmawialiśmy nad wizją partnerstwa, nad możliwymi działaniami przyczyniającymi się do rozwoju współpracy w skali makro jak i lokalnie.
Partnerstwa są polem do dyskusji, co można zrobić dla dobra całego sektora w danym obszarze. Z uwagi na fakt, że partnerstwo skupia organizacje z całej Polski, dyskusja toczy się głównie za pomocą poczty elektronicznej, z powodów organizacyjnych i finansowych (obecnie partnerstwa docelowo nie są finansowane z żadnego projektu, poszukiwane są źródła zewnętrzne).
Pierwszym naszym krokiem było wysłanie pism informujących stronę administracyjną o tym, że nasze partnerstwo zawiązało się, jaki jest jego cel oraz zawierające propozycję współpracy. Pismo takie zostało wysłane do ówczesnego pełnomocnika rządu ds. społeczeństwa obywatelskiego i równego traktowania Wojciecha Kaczmarczyka, do poszczególnych ministrów (o czym później) oraz do jednostek samorządu terytorialnego. Pierwszym realnym działaniem była jednak konsultacja nowych wzorów ofert na realizację zadania publicznego.
W drugiej połowie lutego Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło konsultacje w sprawie nowych wzorów ofert, ramowych wzorów umów oraz wzorów sprawozdań z realizacji zadania publicznego. W ramach partnerstwa zebraliśmy łącznie kilkadziesiąt różnych uwag odnoszących się do łącznie sześciu dokumentów, które już wkrótce miały wejść w życie. Uwagi do nich złożyliśmy wspólnie na jednym formularzu. Wśród sugestii, które złożyliśmy w ramach partnerstwa było m.in. uwzględnienie we wniosku przedmiotu prowadzonej przez oferenta nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego.
Innym przykładem było odniesienie się do kalkulacji kosztów, gdzie wnioskowaliśmy o zrezygnowanie ze szczegółowej prezentacji poszczególnych kosztów według źródeł ich finansowania na rzecz jednej kolumny pn. inne środki finansowe. Oba przypadki zostały uwzględnione.
Część z członków partnerstwa wyrażało również wątpliwości odnośnie planowanego wkładu własnego o charakterze rzeczowym, który ostatecznie pozostał w ofercie ale ma charakter fakultatywny i zależy od woli jednostki samorządowej ogłaszającej konkurs.
To tylko kilka uwag, które zostały przyjęte w nowych wzorach ofert, umowy czy też sprawozdania. Nie jest oczywiście tak, że zmiany te miały miejsce wyłącznie dzięki działaniu podjętemu przez partnerstwo. Dokumenty były konsultowane przez organizacje pozarządowe z całej Polski i nierzadko nasze uwagi pokrywały się także z uwagami innych organizacji. Partnerstwo z jednej strony pozwoliło jednak na skonsultowanie tych jakże kluczowych dokumentów najpierw w węższym gronie kilkunastu organizacji co pozwoliło na lepsze przygotowanie formularza konsultacyjnego, z drugiej strony formularz taki, przynajmniej w teorii, miał większą wagę niż w przypadku kilkunastu formularzy złożonych przez pojedyncze organizacje.
Wśród celów na 2016 roku sygnatariusze partnerstwa zgłosili także potrzebę monitoringu sposobu konsultacji z organizacjami pozarządowymi programów współpracy przez poszczególne ministerstwa, które po ubiegłorocznych zmianach w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie są zobowiązane do ich przyjmowania. Większość resortów nie robiła tego wcześniej dlatego istniało zagrożenie co do formy i sposobu konsultacji w części z nich.
Pierwsze skrzypce w tym zadaniu odgrywała Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych, która również jest członkiem naszego partnerstwa. Była to kontynuacja działań, które OFOP rozpoczął rok wcześniej pracując z czterema resortami (Ministerstwem Gospodarki, Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwem Sportu i Turystyki, Ministerstwem Sprawiedliwości) nad opracowaniem założeń do programów współpracy tych jednostek.
Koniec roku 2016 to również koniec pierwszego roku działania partnerstwa tematycznego na rzecz rozwoju współpracy z administracją publiczną. Po roku czasu można powiedzieć, że są rzeczy pozytywne (np. wspólne działanie zamiast pojedynczych jak w przypadku konsultacji nowych wzorów ofert), ale i takie, które sprawiają trudności samemu partnerstwu.
Do tej drugiej kategorii należy przede wszystkim zaliczyć problemy organizacyjne. Z uwagi na rozsianie parterów po całej Polsce niełatwo o zorganizowanie spotkania. Najczęstszym zatem źródłem komunikacji jest komunikacja elektroniczna (mailowa, skype, telefoniczna). Jednak nawet to pozwala każdemu zainteresowanemu tematem partnerstwa w szybki sposób wypowiedzieć swoją opinie, podzielić się doświadczeniem, zaproponować działanie.
Z uwagi na systemowy charakter całej strategicznej mapy drogowej działania podejmowane przez poszczególne partnerstwa można porównać do kropli drążącej skałę. Dlatego partnerstwo będzie kontynuować swoje działania w kolejnych miesiącach. Liczymy także, że będzie się stale poszerzało o nowych członków, którzy będą wnosić nowe pomysły i propozycje jego kształtu.
Źródło: Centrum PISOP
