Publicystyka - ngo.pl

Według przyjętych zmian w Rozporządzeniu w sprawie przebiegu dróg ekspresowych i autostrad, trasa drogi ekspresowej „Via Baltica” (pan-europejskiego korytarza transportowego mającego łączyć Warszawę z Helsinkami) zamiast przez Puszczę Knyszyńską, Dolinę Biebrzy i Puszczę Augustowską (tzw. wariant białostocki) będzie wiodła przez Łomżę i omijała większość obszarów Natura 2000 w regionie. Zatwierdzony wariant jest zgodny z wynikami strategicznej oceny oddziaływania na środowisko - najmniej szkodliwym rozwiązaniem dla przyrody. Dodatkowo został on wysoko oceniony wg. kryteriów transportowych, społecznych i ekonomicznych.

Decyzja Rady Ministrów wychodzi naprzeciw oczekiwaniom Komisji Europejskiej, jest spójna z opinią Parlamentu Europejskiego i międzynarodowych gremiów naukowych. Udowadnia także, że  przepisy ochrony środowiska nie są  fikcją, a niezbędnym i silnym elementem prawa. Zmiana przebiegu „Via Baltica” to także zwycięstwo polskiego społeczeństwa, które w sprawie Rospudy opowiedziało się przeciwko niszczeniu dobra narodowego, jakim jest unikatowa przyroda.

Ekologiczne organizacje pozarządowe z Ogólnopolskim Towarzystwem Ochrony Ptaków i Polską Zieloną Siecią (CEE Bankwatch Network) na czele, apelowały o zmianę przebiegu „Via Baltica” od wielu lat. W wyniku ich działań, w 2003 r. Rada Europy wydała rekomendacje dla Polski, aby wybór trasy „Via Baltica” oparty był o strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko. Proces oceny zagrożony był wielokrotnie naciskami politycznymi. Dopiero dziś rekomendacje ekspertów zaakceptował Rząd RP.

Białostocki wariant „Via Baltica” został  zdecydowanie skrytykowany przez Parlament Europejski, a Komisja Europejska skierowała sprawę obwodnic Augustowa i Wasilkowa do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Kilka innych fragmentów drogi wciąż budzi zastrzeżenia Komisji. Droga sądowa w Polsce, zaskarżenie do Komisji Europejskiej oraz zaangażowanie polskich obywateli nie byłyby konieczne, gdyby przebieg „Via Baltica” od początku uwzględniał polskie i unijne przepisy dotyczące ochrony przyrody, w tym obszarów Natura 2000.

Zwycięstwo w kwestii przebiegu Via Baltica to nie koniec naszych działań. Musimy dopilnować, żeby zakwestionowane przez Komisję Europejską projekty drogowe zostały zmienione tak, aby zapewniały bezpieczeństwo obszarów chronionych, Nie chcemy też, żeby nowy plan Via Baltica był papierowym zwycięstwem – zależy nam, żeby został jak najszybciej wdrożony – mówi Małgorzata Górska, koordynator kampanii „Via Baltica” z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.

Realizowany jest rozwój infrastruktury drogowej wzdłuż drogi krajowej nr 8, także na obszarach Natura 2000 – dodaje Marta Majka Wiśniewska z Polskiej Zielonej Sieci – Za rozporządzeniem muszą iść zmiany decyzji co do tych inwestycji. Oczekujemy też zmian w innych dokumentach strategicznych – liście projektów dużych i kluczowych Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” oraz polskiej propozycji rewizji sieci korytarzy transportowych UE.