Publicystyka - ngo.pl

Oto podstawowe informacje o ustawie:

1. Ustawa dotyczy tylko wybranych organizacji pozarządowych, a nie wszystkich. Dotyczy tych NGO, które działają na rzecz osób z niepełnosprawnościami, seniorów i w zakresie pomocy społecznej i ochrony zdrowia. Ustawodawca traktuje te wybrane NGO jak inne podmioty publiczne objęte ustawą. Dlaczego ustawa nie dotyczy wszystkich NGO? Według dyrektywy, na podstawie której powstała ustawa, obowiązki w zakresie dostępności www powinny mieć te NGO, które świadczą podstawowe usługi dla społeczności lub usługi odnoszące się w szczególności do potrzeb osób niepełnosprawnych lub dla takich osób przeznaczonych.
2. Ustawa nie zmusza do posiadania www i aplikacji mobilnych, a dotyczy tylko tych podmiotów, które strony www mają lub zamierzają je zbudować.
3. Ustawa wymaga zapewnienia dostępności wybranych danych, przede wszystkim danych teleadresowych, narzędzi służących do kontaktu np. formularza kontaktowego, nawigacji, czyli w większości tego, co informatyk robi RAZ i co uwzględniają wszystkie stworzone przez NGO bezpłatne dostępne szablony. Wymaga także dostępności BIP (o ile organizacja go prowadzi, a wynika to z innych przepisów), dokumentów  urzędowych np. umów, co dotyczy tych organizacji, które np. świadczą usługi dla osób z niepełnosprawnościami i wówczas np. zamieszczony na www regulamin, czy formularz zamówienia mają być tak zbudowane, by nie stwarzać barier odbiorcom z niepełnosprawnościami. Wymagania nie dotyczą m.in. materiałów archiwalnych, a np. na multimedia wprowadzony jest okres przejściowy.
4. Ustawa otwiera furtkę przed organizacjami, którym pozwala nie zapewniać dostępności cyfrowej strony internetowej lub aplikacji mobilnej, jeżeli wiązałoby się to z poniesieniem nadmiernych kosztów. Aby skorzystać z tego prawa NGO musi przeprowadzić analizę możliwości i kosztów i załączyć ją do deklaracji dostępności.
5. Ustawa daje prawo odbiorcom wystąpienia do NGO z wnioskiem o zapewnienie dostępności strony www, aplikacji lub ich elementów, a jeśli to niemożliwe do skorzystania z alternatywnej formy, w praktyce np. przesłania mailem innego formatu dokumentu, udzielenia informacji przez telefon, komunikator czy osobiście.
6. Ustawa wprowadza obowiązek wypełniania deklaracji o dostępności i jej aktualizacji w razie zmian. Wzór deklaracji opublikuje Ministerstwo Cyfryzacji w 2019 roku.
7. Ustawa wprowadza raz do roku monitoring dostępności. Pierwsze monitoringi odbędą na koniec 2020 roku (dot. www) i 2021 roku (dot. aplikacji). Badania będą odbywały się na próbach. O ostatecznym kształcie próby zdecyduje Ministerstwo Cyfryzacji. Najpierw Ministerstwo przygotuje wykaz adresów www i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (do kwietnia 2020). Wytyczne do metodologii przekazała Komisja Europejska. Na próby złożą się www i aplikacje podmiotów rządowych, regionalnych, lokalnych i innych, wśród których mogą być także strony www i aplikacje mobilne wybranych NGO, ale tylko tych, których ustawa dotyczy. Jak duża będzie próba? W pierwszych dwóch monitoringach (czyli dla www – 2020, 2021, a dla aplikacji – 2021, 2022) badaniem uproszczonym zostanie objęte ok 800 stron www, szczegółowym ok 50 stron www oraz ok 390 aplikacji mobilnych. Do drugiego monitoringu trafi od 10% do 50% stron www i aplikacji mobilnych badanych w roku poprzednim i co najmniej połowa nowych www.
8. Ustawa wprowadza kary za nieuzasadnione i uporczywe łamanie zasad dostępności: www i aplikacji do 10 tys zł, BIP i za brak deklaracji dostępności do 5 tys. zł. Ministerstwo Cyfryzacji może nałożyć karę na taką organizację, która po 3 monitoringach ma nadal niedostępną www lub aplikację, albo po 2 monitoringach nie ma deklaracji dostępności. W ustawie podane są wartości najwyższych kar.
9. Obowiązek dostępności stron www nie jest nowy. Już od 2012 roku obowiązywał WSZYSTKIE podmioty realizujące zadania publiczne, w tym NGO, które realizowały projekty z funduszy publicznych, jeśli występował w nich element komunikacji z obywatelem. Główna różnica była taka, że prawo nie miało sankcji. Teraz sankcje będą, ale prawo będzie dotyczyć tylko niektórych ngo i dodatkowo daje im możliwość skorzystania z furtki.

Na mocy innych przepisów obowiązek dostępności stron www i prowadzenia dostępnych działań komunikacyjnych obowiązuje także WSZYSTKIE NGO, które korzystają z dotacji unijnych, pod rygorem utraty dofinansowania. Tu nic się nie zmienia.

Artykuł dotyczy projektu ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Projekt wdraża do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102 z 26.10.2016 r. Link do procesu legislacyjnego: 
http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=3CB1B40EDACD4B17C125837E003D4251

Monika Szczygielska jest ekspertką Fundacji Widzialni i szefową zespołu Dostępni.eu. Specjalizuje się w prawnych aspektach dostępności, dostępności wydarzeń i dostępności multimediów.