Uproszczenie księgowości w organizacjach nie jest proste, ale możliwe
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, organizacje pozarządowe muszą prowadzić pełną księgowość, nawet jeśli dysponują niewielkimi środkami. Wiąże się to z dużymi kosztami - księgowość taką powinna prowadzić wykwalifikowana księgowa. Wbrew pozorom, problem ten dotyczy wielu małych organizacji.
Sposobem na rozwiązanie tego problemu byłoby
wprowadzenie możliwości korzystania z podatkowej księgi przychodów
i rozchodów, czyli stosowanie uproszczonej księgowości. Sprawa nie
jest jednak prosta - możliwości takiej nie mają w obecnym stanie
prawnym osoby prawne (czyli zarówno stowarzyszenia, jak i
fundacje), a Ministerstwo Finansów dotychczas nie zgadzało się na
wprowadzenie zmian w tym zakresie.
Analizując przepisy ustawy z dnia 29 września
1994 r. o rachunkowości (Dz. U. 2002, nr. 76, poz. 694 z póz. zm)
oraz regulacje zawarte w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 15
listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla
niektórych jednostek nie będącymi spółkami handlowymi, nie
prowadzącymi działalności gospodarczej (Dz. U. 2001, nr 137, poz.
1539) można stwierdzić, że wszystkie zarejestrowane stowarzyszenia
i fundacje muszą prowadzić pełną księgowość, nawet gdy jedyny ich
przychód to składki członkowskie.
Każdego roku stowarzyszenia i fundacje
(nieprowadzące działalności gospodarczej) powinny sporządzać
sprawozdanie finansowe, które zgodnie z § 3 ust. 2 Rozporządzenia,
w związku z art. 82 pkt.1 ustawy o rachunkowości, musi składać się
z bilansu, rachunku wyników oraz informacji dodatkowej (obejmującej
wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje
i objaśnienia). Sprawozdanie to jest wysyłane między innymi
Urzędowi Skarbowemu. Tymczasem, tajemnicą poliszynela jest fakt, że
wiele organizacji mimo ustawowego obowiązku, nie prowadzi pełnej
księgowości i nie sporządza stosownych sprawozdań finansowych.
Wydaje się, że wyjściem z "szarej strefy
księgowości" byłoby umożliwienie małym organizacjom, które
dysponują niewielkimi środkami, korzystanie z podatkowej księgi
przychodów i rozchodów. Jednak nie jest to możliwe w obecnym stanie
prawnym, ponieważ zgodnie z art. 24 a ustawy z dnia 26 lipca 1991
r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2000, nr 14,
poz. 176), podatkową księgę przychodów i rozchodów prowadzą osoby
fizyczne, spółki cywilne i spółki jawne osób fizycznych oraz spółki
partnerskie. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie
przewiduje takiej możliwości.
Podatkowa księga przychodów i rozchodów jest
dowodem pozwalającym na określenie zobowiązań podatkowych danego
podmiotu. Sposób jej prowadzenia, zakres obowiązków tym związanych
oraz szczegółowe warunki, jakim powinna odpowiadać określa
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w
sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.
U. 2003, nr 152, poz. 1475).
