Teren Lublina i Lubelszczyzny był terytorium przeznaczonym przez Niemców na realizację akcji „Reinhardt”. W Lublinie stacjonował sztab akcji pod dowództwem Odilo Globocnika – osoby bezpośrednio nadzorującej jej przebieg. Akcja „Reinhardt” rozpoczęła się w Lublinie w nocy z 16 na 17 marca 1942 roku od likwidacji getta na Podzamczu. Lubelscy Żydzi byli pierwszymi ofiarami, które deportowano do obozu zagłady w Bełżcu.
Przygotowanie muralu. Fot. Cezary Hunkiewicz
Był to obóz eksperymentalny, w którym wypracowano mechanizmy zagłady stosowane w kolejnych obozach akcji „Reinhardt”. Spośród 43 tys. lubelskich Żydów niemal 28 tys. zginęło w obozie zagłady w Bełżcu, do którego zostali deportowani w przeciągu miesiąca z rampy kolejowej przy ul. Zimnej. Szczegółowy przebieg akcji deportacyjnej nie jest znany.
Upamiętnienie „Lublin. Pamięć Zagłady” wynika z potrzeby zaznaczenia w przestrzeni publicznej miejsc związanych z Zagładą lubelskich Żydów. Przestrzeń miejska na całym obszarze objętym szlakiem nie przypomina i nie odnosi się do historycznego znaczenia tych miejsc. Po wojnie dzielnica żydowska na Podzamczu została wyburzona – ulice, synagogi, domy i przylegająca do nich zabudowa zostały zrównane z ziemią. Pozostała część getta na Podzamczu została przebudowana, a ta, która przetrwała, nie jest w żaden sposób oznakowana. W miejscu, gdzie zlokalizowane było getto na Majdanie Tatarskim, powstała nowa zabudowa osiedlowa i również tam, brak informacji o historii miejsca. Miejsce egzekucji żydowskich dzieci z ochronki to obszar zielony na osiedlu mieszkalnym. Na terenie Wieniawy materialnym śladem po dzielnicy żydowskiej jest jeden budynek.
Elementy upamiętnienia:
- Umschlagplatz – Instalacja artystyczna „Nie/Pamięć Miejsca”
- droga z miejsca po synagodze Maharszala na Umschlagplatz przy ulicy Zimnej
- obszar getta na Podzamczu
- teren nieistniejącej dzielnicy żydowskiej na Podzamczu
- teren getta szczątkowego na Majdanie Tatarskim
- miejsce egzekucji dzieci z ochronki i ich opiekunek
- teren nieistniejącej dzielnicy żydowskiej na Wieniawie
Upamiętnienie powstaje z inicjatywy Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”, dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Formalną zgodę na realizację Upamiętnienia wydała Rada Miasta Lublin, na mocy uchwał z dnia 17 listopada 2016 roku ws. wzniesienia na terenie Miasta Lublin Pomników „Szlak Pamięci” i „Hitlerowska Rampa Zagłady Żydów”
Pozytywną opinię o projekcie wydała Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Biur Upamiętniania Walk i Męczeństwa działająca przy Instytucie Pamięci Narodowej w Warszawie. Dyrektor Biura, Adam Siwek, napisał „składam podziękowanie za troskę o pamięć o ofiarach Zagłady. Wierzę, że efektem Państwa inicjatywy będzie znaczące zwiększenie wiedzy społeczeństwa na temat tragicznej historii żydowskiej ludności Lublina, brutalnie zgładzonej przez niemieckiego okupanta”.
Pozytywną opinię o projekcie wydał także Zespół ds. wznoszenia pomników na terenie Miasta Lublin.
Zobacz:
Źródło: inf. nadesłana
