Publicystyka - ngo.pl

Ponad połowa budżetu nowego programu zostanie przeznaczona na mobilność: uczniów, studentów, nauczycieli i wykładowców oraz młodzieży. Jedna trzecia środków przypadnie projektom partnerstwa i współpracy, przede wszystkim innowacyjnym projektom współpracy instytucji edukacyjnych i organizacji młodzieżowych oraz biznesu. Program będzie też wspierał działania polityczne UE w zakresie edukacji, szkoleń i młodzieży, sport oraz nauczanie i badania w zakresie integracji europejskiej (ta część programu, tak jak do tej pory, ma funkcjonować pod nazwą „Jean Monnet”).

Jeśli Parlament Europejski i Rada UE zaakceptują propozycję Komisji Europejskiej, nowy program będzie się składał z następujących trzech akcji kluczowych:

1. Mobilność edukacyjna (Learning Mobility),
2. Współpraca (Cooperation),
3. Wsparcie dla działań politycznych (Support for policy reform).

Na poziomie zdecentralizowanym, czyli krajowym, rozpatrywane będą wnioski na projekty mobilności (akcja 1.). Projekty współpracy (akcja 2.) mają być rozpatrywane zarówno na poziomie krajowym (projekty mniejsze), jak i scentralizowanym, czyli europejskim (tzw. projekty dużej skali). Funduszami na wsparcie dla działań politycznych (akcja 3.), sport i program Jean Monnet zarządzać będzie Komisja Europejska (poprzez Agencję Wykonawczą ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego).

Głównymi beneficjentami programu będą, tak jak w przypadku programów istniejących w obecnej perspektywie finansowej 2007-2013, młodzi ludzie: uczniowie, studenci, trenerzy, wolontariusze i członkowie organizacji pozarządowych. Na wsparcie będą mogli liczyć nauczyciele, trenerzy, pracownicy młodzieżowi i pracownicy sieci informacyjnych. Główne działania realizowane w ramach istniejących obecnie programów zostaną utrzymane, niektóre zostaną ograniczone lub zakończone, pojawią się także nowe.

Większość możliwości oferowanych przez działający w ramach „Uczenia się przez całe życie” zostanie utrzymana. Nowy program będzie wspierał podnoszenie jakości nauczania i uczenia się w szkołach przede wszystkim poprzez programy mobilności dla kadry nauczycielskiej oraz strategiczne partnerstwa między szkołami, lokalnymi i regionalnymi władzami odpowiedzialnymi za edukacje oraz instytucjami kształcenia nauczycieli.Nauczyciele będą mogli wziąć udziału w zagranicznych szkoleniach i kursach zawodowych, odbyć praktyki w zagranicznych przedsiębiorstwach i organizacjach, przewidziane są także krótkie staże (job shadowing) w instytucjach kształcenia nauczycieli lub innych tego typu organizacjach za granicą.

Kontynuowane mają być partnerstwa między szkołami i odpowiednimi organizacjami, dzięki którym szkoły wymieniają się doświadczeniami, dobrymi praktykami i wzbogacają swoje programy nauczania. Partnerstwa zawierane ze szkołami z innych państw umożliwią zarówno wymianę całych klas jak i indywidualne wyjazdy uczniów i nauczycieli. Tak jak w programie „Comenius”, tylko że na większą skalę, uczniowie będą mogli przez część roku szkolnego uczyć się w partnerskiej szkole za granicą. Zwiększy się zakres programu „eTwinning”, oferujący szkołom narzędzia i przestrzeń do współpracy i wymiany. Z usług programu skorzysta więcej nauczycieli, uczniów i szkolnych liderów.

Uczniowie szkół zawodowych będą mogli odbyć praktyki zawodowe w zagranicznych firmach, instytucjach państwowych, organizacjach pozarządowych czy innych szkołach zawodowych. Praktyki będą poprzedzone szkoleniem językowym i kulturowym oraz praktycznym przygotowaniem do wyjazdu za granicę. Dokształcić się będą mogli również nauczyciele pracujący w szkolnictwie zawodowym. Wspierane będą wyjazdy na szkolenia i kursy, praktyki w zawodowe w przedsiębiorstwach i instytucjach szkoleniowych, krótkie staże typu job shadowing oraz wyjazdy w celu nauczania w instytucji partnerskiej.

Wspierane będą partnerstwa strategiczne szkół zawodowych, firm i innych partnerów społecznych. Nowością będą partnerstwa na rzecz umiejętności sektorowych, które mają pomóc szkołom zawodowym lepiej odpowiadać na potrzeby rynku pracy – ze stowarzyszeniami zawodowymi i partnerami zaangażowanymi w tworzenie polityki w zakresie szkolnictwa zawodowego. Program będzie również promował współpracę krajowych instytucji wdrażających Europejski system punktów edukacyjnych w szkoleniu zawodowym (ECVET) oraz Europejskie ramy zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym (EQAVET).

Okrętem flagowym unijnego wsparcia dla szkolnictwa wyższego pozostaną stypendia „Erasmus”. Wspierane będą wyjazdy na studia licencjackie, magisterskie i doktoranckie. Dodatkowo, absolwenci studiów będą mieli możliwość odbycia stażu zawodowego za granicą. Dofinansowywane będą wyjazdy zagraniczne pracowników instytucji szkolnictwa wyższego do innych tego typu instytucji czy organizacji i to zarówno w celu nauczania, jak i pobierania nauki. W dalszym ciągu wspierane będą wspólne studia magisterskie dla najlepszych studentów realizowane przez konsorcja szkół wyższych. Zwiększy się pula środków na granty dla studentów z Europy chcących studiować poza UE i dla studentów z innych części świata na studiowanie w Europie.

Interesującą nowością będą pożyczki przyznawane na sfinansowanie studiów magisterskich w innym kraju. Pożyczkę trzeba będzie spłacić w ciągu kilku-kilkunastu lat od skończenia studiów, przewidywana jest także możliwość zawieszenia spłat w przypadku trudności finansowych.

Nowy program będzie także wspierał długotrwałą współpracę instytucji kształcenia wyższego i innych zainteresowanych stron – przedsiębiorstw, partnerów społecznych i organizacji młodzieżowych. Partnerstwa pomogą wyposażyć absolwentów uczelni w umiejętności potrzebne na rynku pracy. Z drugiej strony interdyscyplinarna i międzysektorowa współpraca sprawi, że uczelnie staną się bardziej nowoczesne i przyciągną nowe grupy studentów. Przewiduje się m.in. wspieranie współpracy i wymiany dobrych praktyk między uczelniami, wspólne projekty studentów i wykładowców z przedsiębiorstwami, tworzenie – z partnerami z innych krajów reprezentujących inne dyscypliny i sektory – wspólnych programów kształcenia odpowiadających na nowe wyzwania i korzystających z innowacyjnych metod nauczania.

Nowością będą sojusze na rzecz wiedzy, których celem będzie wzmocnienie potencjału innowacyjnego Europy poprzez trwałe i ustrukturyzowane partnerstwa uczelni z biznesem i przemysłem. Sojusze mają ułatwić przepływ wiedzy pomiędzy uczelniami i firmami, skutkując powstawaniem nowych interdyscyplinarnych kursów i programów nauczania; możliwością uczestnictwa studentów i ich wykładowców w rozwiązywaniu rzeczywistych problemów dotykających biznes, zaangażowaniem firm w działalność edukacyjną oraz stworzeniem warunków dla studentów zastosowania w praktyce tego, czego się nauczyli.

Ponadto w programie znajdą się środki na budowanie potencjału uczelni z krajów sąsiadujących, modernizację uczelni wyższych w Azji, Ameryce Łacińskiej i Afryce, wsparcie procesu bolońskiego oraz studia i badania dotyczące potrzeb szkolnictwa wyższego w Europie.

Nauczyciele zajmujący się kształceniem dorosłych, podobnie jak kadra nauczycielska szkół i uczelni wyższych, będą mogli wyjechać na zagraniczne szkolenia, dłuższe i krótsze staże. Organizacje zajmujące się kształceniem dorosłych otrzymają dofinansowanie na nawiązanie partnerstwa z podobnymi organizacjami w innych państwach, lokalnymi władzami czy lokalnym światem biznesu. Będą też granty na testowanie nowych metod, programów nauczania, innowacyjnych praktyk pedagogicznych i narzędzi doradczych.

Przewidywane jest utworzenie internetowej platformy, służącej rozpowszechnianiu i wymianie dobrych praktyk z zakresu kształcenia dorosłych. Wsparcie otrzymają europejskie sieci skupiające decydentów, naukowców, praktyków i innych interesariuszy z dziedziny kształcenia dorosłych. Będzie się też można ubiegać o dofinansowanie kampanii promujących korzyści z uczenia się, adresowane w szczególności do mniej wykwalifikowanych pracowników.

Kontynuowane będą dwie największe akcje programu kończącego się już „Młodzież w Działaniu” – Wymiany młodzieży i Wolontariat Europejski. Będą mogły z nich korzystać osoby wieku 13-30 lat (wymiany) i 18-30 (wolontariat), choć niewykluczone, że dolna granica wieku dla wolontariuszy zostanie obniżona o dwa lata.

Ponadto wspierane będą projekty organizacji młodzieżowych promujące społeczną przedsiębiorczość i innowacyjne usługi dla lokalnych społeczności, partnerstwa organizacji młodzieżowych, które zaowocują wymianą dobrych praktyk i wdrożeniem innowacyjnych metod pracy z młodzieżą oraz uczestnictwo w międzysektorowych partnerstwach i współpraca z instytucjami oświatowymi i innymi regionalnymi/ lokalnymi partnerami działającymi w sektorze młodzieżowym.

Wsparcie otrzymają także projekty współpracy z organizacjami młodzieżowymi z innych państw UE i krajów trzecich. Europejski Portal Młodzieżowy (European Youth Portal), będzie miejscem rozpowszechniania informacji o możliwościach współpracy, mobilności i polityce młodzieżowej UE. Dofinansowanie otrzymają też sieci SALTO i Eurodesk oraz Europejskie Forum Młodzieży.

Tak prezentuje się ogólny przegląd najważniejszych działań, które będzie wspierał nowy program. Do rozstrzygnięcia pozostaje jeszcze kilka kwestii kluczowych i wiele szczegółowych. Ciągle nie wiadomo, jak się będzie nazywał nowy program. Jaką będzie miał strukturę i budżet? Które działania i obszary edukacji otrzymają większe, a które mniejsze wsparcie? I na jakim ostatecznie poziomie będą zarządzane – europejskim czy krajowym.

Odpowiedzi na te pytania – a z pewnością zadaje je sobie wielu obecnych i przyszłych beneficjentów unijnych programów – powinniśmy poznać w ciągu najbliższych kilku miesięcy. W styczniu 2013 r. Parlament Europejski będzie głosował nad projektem programu uwzględniającym poprawki parlamentarnej Komisji ds. Edukacji i Młodzieży. Następnie rozpocznie się kolejna tura negocjacji z Komisją Europejską oraz Radą Unii Europejskiej. Kształt i struktura nowego programu mają być uzgodnione do końca marca. Program powinien zostać zatwierdzony w połowie 2013 r.

Zachęcamy do lektury pierwszej części artykułu w serwisie eu.ngo.pl: Nowy program edukacyjny UE – wkrótce ostateczne decyzje

---

Wawrzyniec Pater jest koordynatorem programu Eurodesk w Polsce. Ukończył Program Studiów Europejskich SGH–Sc-Po oraz Ośrodek Studiów Amerykańskich UW. Autor – wspólnie z Magdaleną Pater – publikacji o tematyce Europejskiej i edukacyjnej wydanych przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej.

Magdalena Pater – dziennikarka i tłumaczka. Pracowała w Centrum Edukacji Obywatelskiej, „Życiu Warszawy”, portalu „Wirtualna Polska”. Ostatnio przetłumaczyła na język polski raport edukacyjny międzynarodowej firmy konsultingowej McKinsey & Company „Jak najlepiej doskonalone systemy szkolne na świecie stają się jeszcze lepsze”.

Tekst powstał dzięki wsparciu Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.