Unijna kampania przeciwko niższym wynagrodzeniom kobiet
Komisja Europejska rozpoczęła dzisiaj ogólnounijną kampanię, której celem jest rozwiązanie problemu różnicowania płac w zależności od płci.
W skali całej gospodarki UE kobiety zarabiają średnio o 17,4%
mniej niż mężczyźni. Kampania, która służy zwiększeniu świadomości
problemu nierówności wynagrodzeń, określeniu jego przyczyn i
możliwych rozwiązań, opiera się na prostej idei „równej płacy za
równą pracę”. Start kampanii zbiega się z Międzynarodowym Dniem
Kobiet (8 marca).
„Problem nierówności płac ze względu na płeć wynika z
wielorakich przyczyn i wymaga wielorakich rozwiązań.” Aby go
wyeliminować, potrzebne jest działanie na wszystkich poziomach i
zaangażowanie wszystkich podmiotów, od pracodawców i związków
zawodowych, poprzez władze krajowe, po każdego obywatela. Nasza
kampania ma uświadomić ludziom zarówno przyczyny, dla których
kobiety w Europie nadal zarabiają tak znacząco mniej niż mężczyźni,
jak i możliwe rozwiązania” – powiedział komisarz UE ds. równości
szans, Vladimír Špidla. „W dzisiejszych warunkach gospodarczych
równość kobiet i mężczyzn jest ważniejsza niż kiedykolwiek. Tylko
wykorzystując cały potencjał naszych zdolności możemy stawić czoła
kryzysowi” – dodał.
Równa płaca za równą pracę to jedna z fundamentalnych zasad Unii
Europejskiej. Zasadzie tej, zapisanej w traktacie rzymskim w 1957
r., poświęcono już w 1975 r. osobną dyrektywę, zakazującą wszelkiej
dyskryminacji i różnicowania wynagrodzenia – we wszystkich jego
aspektach – pomiędzy mężczyznami a kobietami wykonującymi tę samą
pracę bądź pracę o takiej samej wartości. W rezultacie, dzięki
skuteczności prawodawstwa europejskiego i ustawodawstw krajowych
dotyczących równych płac, znacznie spadła liczba przypadków
wyraźnej, bezpośredniej dyskryminacji, polegającej na niższym
opłacaniu kobiet niż mężczyzn dysponujących tymi samymi
umiejętnościami i doświadczeniem,wykonujących dokładnie tę samą
pracę z równą wydajnością. Dlaczego w takim razie różnica
wynagrodzeń w skali Unii nadal wynosi 17,4%?
Nierówność wynagrodzeń kobiet i mężczyzn to różnica średniej
stawki brutto (przed opodatkowaniem) za godzinę pracy w skali całej
gospodarki. Odzwierciedla ona trwającą ciągle dyskryminację i
nierówność na rynku pracy, która w praktyce dotyka głównie kobiet.
Na przykład praca kobiet często postrzegana jest jako mniej
wartościowa, niż praca wykonywana przez mężczyzn, a kobiety często
pracują w sektorach, w których średnie płace są niższe niż w
sektorach zdominowanych przez mężczyzn; np. kasjerki w
supermarketach przeważnie zarabiają mniej niż magazynierzy.
Nierówność płac powoduje również zmniejszenie zarobków kobiet na
przestrzeni całego życia oraz ich emerytur, co przyczynia się do
ubóstwa w starszym wieku. W grupie wiekowej powyżej 65 lat
zagrożonych ubóstwem jest 21% kobiet, podczas gdy wśród mężczyzn –
16%.
Celem kampanii jest zwiększenie świadomości istnienia problemu
nierówności płac i jego możliwych rozwiązań. W ramach kampanii,
skierowanej do obywateli, pracodawców i pracowników, promowane będą
sprawdzone rozwiązania problemu nierówności płac, pochodzące z
całej Europy; rozpowszechniane będą również narzędzia przeznaczone
dla pracodawców i związków zawodowych na poziomie europejskim i
krajowym. Prowadzona będzie również strona internetowa oraz
kampania reklamowa w prasie europejskiej i za pomocą plakatów.
Kampania jest następstwem komunikatu politycznego Komisji z 2007
r. dotyczącego nierówności płac, w którym analizowano przyczyny
tego zjawiska i określono kierunki działań na poziomie UE. W
komunikacie podkreślono konieczność zwiększania świadomości w
zakresie problemu nierówności płac oraz jego możliwych rozwiązań
poprzez działania na wszystkich poziomach, angażujące wszystkie
podmioty i skupiające się na wszystkich czynnikach.
Sprawozdanie roczne na temat równości
Sprawozdanie za 2009 rok na temat równości kobiet i mężczyzn,
również przedstawione dziś przez Komisję, potwierdza, że pomimo
pewnego postępu w zakresie równości płci, w niektórych obszarach
nadal utrzymują się znaczne dysproporcje. Jakkolwiek stopa
zatrudnienia kobiet w ciągu ostatnich lat stale wzrasta (obecnie
wynosi 58,3%, podczas gdy wśród mężczyzn 72,5%), to kobiety nadal
częściej niż mężczyźni pracują w niepełnym wymiarze czasu (odsetek
ten wynosi 31,2% dla kobiet i 7,7% dla mężczyzn) oraz przeważają w
sektorach o niższych wynagrodzeniach (ponad 40% kobiet, czyli dwa
razy więcej niż mężczyzn, pracuje w ochronie zdrowia, edukacji i
administracji publicznej). Jednocześnie jednak kobiety stanowią 59%
nowych absolwentów uczelni.
Udział kobiet i mężczyzn w podejmowaniu decyzji
Nowe sprawozdanie opracowywane przez ekspertów na zlecenie
Komisji potwierdza jednocześnie, że kobiety są również
nieproporcjonalnie słabo reprezentowane w podejmowaniu decyzji
gospodarczych oraz w polityce europejskiej. Banki centralne
wszystkich 27 państw członkowskich UE są kierowane przez mężczyzn.
Na nieproporcjonalnie małą liczbę kobiet na najwyższych
stanowiskach istotnie wpływa sytuacja w dużych przedsiębiorstwach,
gdzie mężczyźni stanowią prawie 90% członków zarządów w
najważniejszych spółkach (zaliczających się do indeksu wiodących
przedsiębiorstw w każdym kraju). Poziom ten prawie nie uległ
zmianie w ostatnim czasie.
Odsetek kobiet wśród członków parlamentów krajowych (przy
uwzględnieniu tylko izby niższej lub jedynej izby) wzrósł w ciągu
ostatniej dekady o ok. połowę – z 16% w 1997 r. do 24% w 2008 r.,
zaś w Parlamencie Europejskim nieznacznie przekracza ten poziom
(31% kobiet). Przeciętnie mężczyźni zajmują około trzy razy więcej
stanowisk ministerialnych w rządach krajowych niż kobiety (25%
kobiet i 75% mężczyzn).
