Publicystyka - ngo.pl

Kiedy ponad osiem lat temu Polska przystąpiła do Unii Europejskiej, nie brakowało ani euroentuzjastów, ani eurosceptyków. I najciekawsze jest to, że dzisiaj i jedni, i drudzy są święcie przekonani, że … mieli rację. Euroentuzjaści twierdzą, że bez Unii kryzys „pożarłby” Polskę, zaś sceptycy ubolewają, że to z powodu Unii kryzys nas „pożera”. Kolejne rządy i kolejne opozycje udowodniają, że mają rację i gdzieś, pomiędzy starciem tych gigantów, ginie człowiek, który po prostu chce wiedzieć, co to jest ta Unia Europejska. Nie, to nie jest kaprys, ani objaw analfabetyzmu – każdy wie, że jesteśmy w Unii Europejskiej i możemy w każdej chwili jechać tam, gdzie nam się chce, nawet bez dowodu, pracować gdzieś w Europie i… I właściwie tyle.

Pomysł projektu „Seniorzy? Młodzi? Unia dla NAS!” pojawił się około dwóch lat temu, gdy podczas kolejnych ankiet z zakresu wiedzy obywatelskiej, Stowarzyszenie zorientowało się, że większość respondentów (niezależnie od wieku) ma dość mgliste pojęcie, jakie ma prawa na obszarze UE. Innymi słowy, przeciętny obywatel po prostu nie wie, czy przysługują mu prawa obywatelskie, czy może w sklepie, gdzieś w jakimś mieście, w jakimś kraju UE zareklamować kupiony wadliwy towar, czy należy mu się opieka medyczna itd.

Anonimowe badania ankietowe wskazały dwa zasadnicze zagadnienia. Pierwszy, to seniorzy, którzy m. in. dość często jeżdżą do mieszkających i pracujących za granicą rodzin (opiekować się dziećmi, wnukami itd.) oraz chcą mimo nowego środowiska być aktywnymi i mieć też opiekę socjalną, zdrowotną itd. Drugie to młodzież, która nieraz szuka tzw. europejskiej informacji celem kontynuacji nauki czy pracy ze wszystkimi wynikającymi konsekwencjami – ubezpieczenia społeczne, medyczne, prawa obywatelskie itd.

Skąd ten paradoksalny „analfabetyzm”? Ciekawość była tak wielka, iż Stowarzyszenie przeprowadziło kolejne ankiety. Wynik był zaskakujący: taki stan rzeczy okazał się skutkiem gwałtownego zahamowania edukacji europejskiej, która została przerwana praktycznie z dniem akcesji Polski do UE. Założono, że cel został osiągnięty – Polacy zagłosowali za członkostwem we Wspólnocie. Takie błędne założenie (że skoro jesteśmy w UE, to wiemy co to jest UE) wynikało jedynie z politycznej krótkowzroczności tymczasowego sukcesu. Poza podręcznikowymi opisami z wiedzy o UE (na poziomie edukacji szkolnej) z innych źródeł mogli korzystać albo pasjonaci, albo studenci odpowiednich kierunków studiów. Praktycznie, ze względu na brak dofinansowania, zostały zahamowane wszystkie społeczne (i pozarządowe) inicjatywy. Sytuacja ta poskutkowała tym, że w ciągu ostatnich 5-6 lat pojawiła się nowa grupa zarówno młodzieży, jak i seniorów, która albo ma braki w edukacji europejskiej, albo posiada wiedzę zdobytą przez pryzmat TV (czyli wiedzę zniekształconą, okłamaną, dostosowana do żądań reklamodawców i polityczno-ekonomicznych grup nacisków).

Aby przeciwdziałać temu procesowi, od listopada 2012 roku Stowarzyszenie na rzecz Postępu Demokracji ERWIN rozpoczęło realizację projektu „Seniorzy? Młodzi? Unia dla NAS!”, który jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej. Główny cel projektu? To przede wszystkim promocja idei i celów Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012, aktywizacja społeczna seniorów oraz budowanie więzi i solidarności międzypokoleniowej, opartej na wzajemnej wymianie wiedzy i doświadczenia z różnych dziedzin, prezentacja efektów, szans i wyzwań wynikających z utworzenia i pogłębiania rynku wewnętrznego, propagowanie udziału obywateli w procesie stanowienia prawa i ich udziału w kształtowaniu przyszłych kierunków rozwoju Unii, w szczególności poprzez zapoznanie obywateli z założeniami mechanizmu inicjatywy obywatelskiej na poziomie UE.

Dla realizacji powyższych przedsięwzięć oraz aktywizacji społeczności lokalnej, Stowarzyszenie zrekrutowało słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Ostrowcu Św. (około 40 osób) oraz 100 młodych osób, między innymi ze szkolnych Klubów Europejskich (KE). Warto też dodać, iż w ramach projektu przy współpracy z Klubami Europejskimi, został utworzony Blok Europeistyczny wspólnie w strukturach Stowarzyszenia ERWIN i Uniwersytetu.

Co realizatorzy projektu chcą przekazać odbiorcom? W rachubę wchodzi praktyczna wiedza z zakresu UE, obejmująca m. in. zagadnienia na temat eliminacji lub przynajmniej minimalizacji zagrożeń dla praw obywatelskich, swobodnego przepływu osób (czyli przemieszczanie się w UE bez utraty świadczeń socjalnych, praw obywatelskich, ekonomicznych itd.), wzmocnienia roli obywateli w szczególności z zakresu praw konsumentów i inicjatyw obywatelskich, ochrony praw konsumenta itd. Dodajmy też, iż jako zestaw dydaktyczno-treningowy dla zajęć służy m. in. wydana specjalnie w tym celu publikacja pt. „Unia dla nas”.