Publicystyka - ngo.pl

Komisja Europejska przyjęła ambitny pakiet dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym 2 grudnia 2015 r. W skład tego pakietu wchodzi plan działania UE przewidujący środki obejmujące cały cykl życia produktu: od projektu, pozyskania surowców, produkcji i konsumpcji do gospodarki odpadami i rynku surowców wtórnych.

Przejście na gospodarkę o bardziej zamkniętym obiegu otwiera przed Europą i jej obywatelami ogromne możliwości. Stanowi istotny aspekt naszych wysiłków mających na celu modernizację i transformację europejskiej gospodarki, nadając je bardziej zrównoważony charakter. Istnieje przekonujące uzasadnienie biznesowe dla tego procesu, który pozwala przedsiębiorstwom osiągnąć znaczne zyski gospodarcze i podnieść ich konkurencyjność. Przynosi istotne oszczędności energii i korzyści dla środowiska. Tworzy lokalne miejsca pracy i możliwości integracji społecznej. Proces ten jest ściśle związany z kluczowymi priorytetami UE w dziedzinie zatrudnienia, wzrostu gospodarczego, inwestycji, agendy społecznej i innowacji przemysłowych.

Z myślą o przybliżeniu najważniejszych dotychczasowych osiągnięć oraz podjęciu debaty z zainteresowanymi stronami na temat rezultatów oczekiwanych w przyszłości Komisja oraz Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny organizują konferencję poświęconą gospodarce o obiegu zamkniętym w dniach 9–10 marca 2017 r. (rejestracja otwarta jest do 3 lutego). Przy tej okazji ogłoszona zostanie europejska platforma zrzeszająca zainteresowane strony z obszaru gospodarki o obiegu zamkniętym.

Oprócz przestawienia wspomnianego sprawozdania Komisja:

• wprowadziła dodatkowe środki, a mianowicie ustanowiła – we współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) – platformę wsparcia finansowego dla gospodarki o obiegu zamkniętym, skupiającą inwestorów i innowatorów;
• wydała skierowane do państw członkowskich wytyczne dotyczące przekształcania odpadów w energię;
• zaproponowała ukierunkowane usprawnienie przepisów regulujących niektóre substancje niebezpieczne w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym.

Pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans odpowiedzialny za zrównoważony rozwój powiedział: Stworzenie gospodarki o obiegu zamkniętym dla Europy jest dla obecnej Komisji kwestią o priorytetowym znaczeniu. Dokonaliśmy już znacznych postępów oraz planujemy nowe inicjatywy w 2017 r. Domykamy obwód, na który składają się fazy projektowania, produkcji, konsumpcji i gospodarowania odpadami, tworząc tym samym bardziej ekologiczną i konkurencyjną Europę o obiegu zamkniętym.

Wiceprzewodniczący Jyrki Katainen odpowiedzialny za zatrudnienie, wzrost gospodarczy, inwestycje i konkurencyjność powiedział: Mając na względzie osiągnięcia planu inwestycyjnego Junckera, z zadowoleniem przyjmuję ponowną możliwość współpracy z EBI przy kojarzeniu inwestorów z innowatorami. Naszym celem jest zwiększenie poziomu inwestycji – zarówno publicznych, jak i prywatnych – w gospodarkę o obiegu zamkniętym. Często wiąże się to z wprowadzeniem nowego modelu działalności gospodarczej i może wymagać opracowania nowych, innowacyjnych mechanizmów finansowania. Ta nowa platforma stanowi doskonałe narzędzie pozwalające podnosić świadomość na temat projektów z zakresu gospodarki o obiegu zamkniętym o ogromnym potencjale biznesowym, a dzięki temu pozyskiwać dodatkowe środki na ich sfinansowanie. Gospodarka o obiegu zamkniętym stanowi ważny aspekt procesu modernizacji europejskiej gospodarki i jesteśmy na dobrej drodze do urzeczywistnienia tej zrównoważonej zmiany.

Wiceprezes EBI Jonathan Taylor odpowiedzialny za finansowanie ochrony środowiska, działanie w dziedzinie klimatu oraz gospodarkę o obiegu zamkniętym powiedział: EBI z zadowoleniem podejmuje współpracę z Komisją Europejską z myślą o wykorzystaniu naszych połączonych zasobów finansowych oraz fachowej wiedzy, aby uczynić nasze gospodarki układem o bardziej zamkniętym obiegu. Będąc największym na świecie kredytodawcą wspierającym wielostronne działania w dziedzinie klimatu, który w ubiegłym roku przeznaczył na ten cel środki w wysokości 19 mld euro, traktujemy gospodarkę o obiegu zamkniętym jako kluczowy czynnik pozwalający odwrócić proces zmiany klimatu, prowadzący do wykorzystywania ograniczonych zasobów naszej planety w bardziej zrównoważony sposób oraz przyczyniający się do wzrostu gospodarczego w Europie. Aby przyśpieszyć ten proces, będziemy dalej świadczyć doradztwo oraz coraz więcej inwestować w innowacyjne modele prowadzenia działalności w obszarze gospodarki o obiegu zamkniętym oraz nowe technologie, a także w bardziej tradycyjne przedsięwzięcia przewidujące efektywne gospodarowanie zasobami. Nowa platforma wsparcia finansowego dla gospodarki o obiegu zamkniętym stanowić będzie niezbędne narzędzie pozwalające podnosić świadomość oraz zwiększać poziom finansowania projektów z zakresu gospodarki o obiegu zamkniętym.

Wykorzystując dynamikę planu inwestycyjnego dla Europy, w ramach którego do końca 2016 r. dokonano już inwestycji o wartości 164 mld euro, platforma wsparcia finansowego dla gospodarki o obiegu zamkniętym pozwoli zacieśnić związki między istniejącymi instrumentami, takimi jak Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) czy inicjatywa InnovFin – Fundusze unijne dla innowatorów wspierana w ramach inicjatywy „Horyzont 2020”, oraz może przyczynić się do opracowania nowych instrumentów finansowych na potrzeby projektów z zakresu gospodarki o obiegu zamkniętym. Platforma ta będzie stanowić forum współpracy między Komisją, EBI, krajowymi bankami prorozwojowymi, inwestorami instytucjonalnymi oraz innymi zainteresowanymi stronami, podnosząc świadomość w zakresie możliwości inwestycyjnych w dziedzinie gospodarki o obiegu zamkniętym oraz upowszechniając sprawdzone rozwiązania wśród potencjalnych promotorów, a także zapewniając analizy projektów i ich potrzeb finansowych oraz doradztwo na temat strukturyzowania i możliwości pozyskania finansowania bankowego.

Opublikowany komunikat Komisji w sprawie roli procesów wytwarzania energii z odpadów w gospodarce o obiegu zamkniętym przyczyni się do maksymalizacji korzyści związanych z tym źródłem energii, stanowiącym niewielką, lecz innowacyjną część krajowego koszyka energetycznego. W komunikacie tym zawarto skierowane do państw członkowskich wytyczne wskazujące sposób osiągnięcia właściwej równowagi w odniesieniu do zdolności wytwórczych energii z odpadów, podkreślając rolę hierarchii postępowania z odpadami, która szereguje warianty gospodarowania odpadami według ich zrównoważonego charakteru, przyznając zdecydowane pierwszeństwo zapobieganiu odpadom i ich recyklingowi. Wytyczne te służą pomocą w optymalizacji wkładu poszczególnych państw członkowskich w tworzenie unii energetycznej oraz w wykorzystaniu możliwości ustanowienia współpracy transgranicznej, gdy jest to właściwe i zgodne z celami UE w zakresie ochrony środowiska.

Pakiet przyjęty przez Komisję zawiera również wniosek dotyczący aktualizacji obowiązujących przepisów w celu ograniczenia stosowania niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym („dyrektywa RoHS”). We wniosku tym położono nacisk na zastępowanie materiałów niebezpiecznych innymi materiałami, aby zwiększyć opłacalność recyklingu części składowych urządzeń. Proponowane zmiany dodatkowo ułatwią funkcjonowanie rynku towarów używanych (np. odsprzedaż) oraz naprawę sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Szacuje się, że wspomniane środki pozwolą zapobiec wytwarzaniu w UE ponad 3000 ton odpadów niebezpiecznych rocznie oraz przyczynią się do oszczędności energii i surowców. W samym sektorze ochrony zdrowia potencjalne oszczędności z tytułu kosztów opieki zdrowotnej szacuje się na kwotę 170 mln euro.

W swoim sprawozdaniu z postępów dokonanych od ubiegłego roku Komisja wskazała również istotne działania podjęte w obszarach takich jak odpady, ekoprojekt, odpady spożywcze, nawozy organiczne, gwarancje dla towarów konsumpcyjnych oraz innowacje i inwestycje. Zasady gospodarki o obiegu zamkniętym są stopniowo włączane do najlepszych praktyk branżowych, zielonych zamówień publicznych, procedur regulujących wykorzystanie funduszy polityki spójności, a za pomocą nowych inicjatyw – do sektorów budownictwa i gospodarki wodnej. Aby urzeczywistnić przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, Komisja apeluje również do Parlamentu Europejskiego i Rady o przystąpienie do przyjęcia proponowanych przepisów dotyczących odpadów zgodnie ze wspólną deklaracją w sprawie priorytetów legislacyjnych UE na rok 2017. W nadchodzącym roku Komisja stawia sobie za cel dalszą realizację założeń planu działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym, tzn. wdrożenie strategii dotyczącej tworzyw sztucznych, ram w zakresie monitorowania gospodarki o obiegu zamkniętym oraz wniosku propagującego ponowne wykorzystanie wody.

Więcej informacji:

Pytania i odpowiedzi dot. gospodarki w obiegu zamkniętym (w języku angielskim)

Plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym (w języku angielskim)

Sprawozdanie z realizacji (w języku angielskim)

Komunikat w sprawie wytwarzania energii z odpadów (w języku angielskim)

Dyrektywa RoHS (w języku angielskim)

Pakiet dotyczący czystej energii (w języku angielskim)

Komunikat w sprawie planu prac dotyczącego ekoprojektu na lata 2016–2019 (w języku angielskim)

Unijny protokół postępowania z odpadami z budowy i rozbiórki (w języku angielskim)

Wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie udostępniania na rynku produktów nawozowych (w języku polskim)

Ekologiczne zamówienia publiczne (w języku angielskim)

EBI w gospodarce o obiegu zamkniętym (w języku angielskim)